تعیین تاریخ ظهور امام زمان علیه السلام به چند نحو متصور است :
1- اینکه تاریخ و وقت ظهور حضرت را به طور دقیق و تفصیلی معین کنیم که در فلان سال و فلان ماه و فلان روز خواهد بود. این احتمال باطل است ، زیرا در هیچ روایتی به این اشاره نشده است و مضافا به اینکه در برخی از احادیث تعیین کننده وقت ظهور مورد لعن قرار گرفته است .
2- اینکه موعد ظهور به نحو اجمال تعیین گردد ، به اینکه بگوییم : هر گاه خداوند اراده کند آن حضرت ظهور خواهد کرد. این احتمال به طور حتم اشکالی نداشته و صحیح است .
3- اینکه از طریق قواعد حساب و جفر به طور اجمال یا تفصیل به زمان ظهور حضرت علم پیدا کرده و از آن خبر دهیم . این احتمال گر چه در برخی روایات به آن اشاره شده (1) ولی از سند معتبری برخوردار نیست . خصوصا آنکه تاریخ ظهور ممکن است مورد بدا واقع شود.
4- اینکه مطابق برخی از روایات به طور کلی و اجمال به زمان ظهور آن حضرت اشاره گردد:
طبرسی از امام صادق علیه السلام نقل کرده که :لا یخرج القائم الا فی وتر من السنین ، سنة احدی او ثلاث او خمس او سبع او تسع(2) ؛((قائم در سال وتر [فرد] ظهور خواهد کرد ، سال یک یا سه یا پنج یا هفت یا نه .))
و نیز به سند خود از امام صادق علیه السلام نقل کرده که فرمود:ینادی باسم القائم فی لیلة ثلاث و عشرین من شهر رمضان و یقوم فی عاشوراء ، و هو الذی قتل فیه الحسین بن علی علیه السلام ...(3) ؛((به اسم قائم در شب بیست و سوم ماه رمضان ندا داده خواهد شد و در روز عاشورا قیام خواهد کرد و آن روزی است که حسین بن علی در آن روز به شهادت رسید.))
پی نوشتها:
1- بحارالانوار ، ج 52 ، ص 106 ، ح 13.
2- اعلام الوری ، ج 2 ، ص 286؛ بحارالانوار ، ج 52 ، ص 291 ، ح 36.
3- اعلام الوری ، ج 2 ، ص 286؛ بحارالانوار ، ج 52 ، ص 291 ، ح 36.
منبع : موعود شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی، انتشارات مسجد مقدس جمکران
