باور به ظهور شخصی که جهان را پر از عدل و داد کرده و ریشه های ظلم و ستم را می چیند اختصاص به اسلام نداشته بلکه، شامل ادیان مختلف الهی و آسمانی می شود و در اسلام، مسیحیت،[1] یهودیت[2] و زرتشت[3] و... به ظهور این شخص نوید داده شده است. بنابراین می توان گفت تمامی ادیان به آمدن موعودی مصلح باور دارند که این موعود در اندیشه زردتشت سوشیاتت،[4] در اندیشه مسیحیت حضرت مسیح و غیره... و در اسلام حضرت مهدی(عج) است که قرآن و سنت به آمدن آن بشارت داده اند. امّا در مورد این که مهدویت یعنی چه؟ باید اذعان داشت لغت مهدویت برگرفته از امام مهدی(عج) است. "خلاصه و حقیقت مهدویت، منتهی شدن سیر جوامع جهان به سوی جامعه واحد و سعادت عمومی، امنیت و رفاه، تعاون و همکاری، همبستگی همگانی حکومت حق و عدل جهانی، غلبه حق بر باطل، غلبه جنودالله بر جنود شیطان نجات مستضعفان و نابودی مستکبران، و خلافت مؤمنان و شایستگان به رهبری یک رجل و ابرمرد الهی است که موعود انبیاء و ادیان و دوازدهمین اوصیاء و خلفای پیغمبر آخرالزمان است."[5] امّا از آنجا که نام آن منجی در میان مسلمانان مهدی(عج) است، این اندیشه را به اندیشه مهدویت نامیده اند هر چند سایر ادیان به آن اندیشه موعودگرایی و ... می گویند. به هرحال، مهدویت، یک اندیشه و تفکر برگرفته از کتابهای آسمانی است که با فطرت و سنن عالم خلقت موافق است و در میان شیعیان در این اندیشه مباحث مهم ذیل بررسی می شود. 1. موعودگرایی و منجیگرایی در ادیان ابراهیمی و غیرابراهیمی. 2. مسأله مهدی باوری و موعودگرایی در اهل سنت. 3. اعتقاد به مهدویت از منظر شیعه که خود، مباحث ذیل را در بر دارد. الف: مسأله ولادت و نسب و کودکی امام زمان(عج). ب: ویژگیهای امام زمان(عج). ج: مسأله انحراف در مهدویت و فرقه های انحراف. د: مسأله غیبت امام زمان(عج). ذ: مسأله علائم و زمینه های ظهور حضرت حجت(عج). ر: مسأله وقایع ظهور و حکومت جهانی آن حضرت. و... بنابراین مهدویت، تعریف خاصی ندارد بلکه شامل یک اعتقاد می شود که مباحثی را در بردارد و کسی که می خواهد به این مقوله بپردازد بایستی به مطالب ذکر شده با دقت، بپردازد. منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. تاریخ عصر ظهور، و مابعد الظهور (عصر غیبت)، محمد صدر. 2. اصالت مهدویت، آیت الله صافی، ج اول تا سوم، انتشارات حضرت معصومه. 3. او خواهد آمد، مهدی پور، نشر برقعی. امام مهدی(عج): برای تعجیل فرج زیاد دعا کنید، چرا که همین دعا موجب گشایش برای خود شماست. شیخ صدوق، کمال الدین، ج 2، ص 485، دارالفکر پی نوشتها: [1]. انجیل لوقا / باب 12 / آیات 40-35. [2]. کتاب مقدس / سفر مزامیر داود / مزمور 37. [3]. اوستا، بخش یناهات / 46. [4]. همان. [5]. لطف الله صافی گلپایگانی، اصالت مهدویت، ج 2، بخش 4، ص 19، انتشارات حضرت معصومه، قم. منبع: اندیشه قم
باور به ظهور شخصی که جهان را پر از عدل و داد کرده و ریشه های ظلم و ستم را می چیند اختصاص به اسلام نداشته بلکه، شامل ادیان مختلف الهی و آسمانی می شود و در اسلام، مسیحیت،[1] یهودیت[2] و زرتشت[3] و... به ظهور این شخص نوید داده شده است.
بنابراین می توان گفت تمامی ادیان به آمدن موعودی مصلح باور دارند که این موعود در اندیشه زردتشت سوشیاتت،[4] در اندیشه مسیحیت حضرت مسیح و غیره... و در اسلام حضرت مهدی(عج) است که قرآن و سنت به آمدن آن بشارت داده اند.
امّا در مورد این که مهدویت یعنی چه؟ باید اذعان داشت لغت مهدویت برگرفته از امام مهدی(عج) است.
"خلاصه و حقیقت مهدویت، منتهی شدن سیر جوامع جهان به سوی جامعه واحد و سعادت عمومی، امنیت و رفاه، تعاون و همکاری، همبستگی همگانی حکومت حق و عدل جهانی، غلبه حق بر باطل، غلبه جنودالله بر جنود شیطان نجات مستضعفان و نابودی مستکبران، و خلافت مؤمنان و شایستگان به رهبری یک رجل و ابرمرد الهی است که موعود انبیاء و ادیان و دوازدهمین اوصیاء و خلفای پیغمبر آخرالزمان است."[5]
امّا از آنجا که نام آن منجی در میان مسلمانان مهدی(عج) است، این اندیشه را به اندیشه مهدویت نامیده اند هر چند سایر ادیان به آن اندیشه موعودگرایی و ... می گویند.
به هرحال، مهدویت، یک اندیشه و تفکر برگرفته از کتابهای آسمانی است که با فطرت و سنن عالم خلقت موافق است و در میان شیعیان در این اندیشه مباحث مهم ذیل بررسی می شود.
1. موعودگرایی و منجیگرایی در ادیان ابراهیمی و غیرابراهیمی.
2. مسأله مهدی باوری و موعودگرایی در اهل سنت.
3. اعتقاد به مهدویت از منظر شیعه که خود، مباحث ذیل را در بر دارد.
الف: مسأله ولادت و نسب و کودکی امام زمان(عج).
ب: ویژگیهای امام زمان(عج).
ج: مسأله انحراف در مهدویت و فرقه های انحراف.
د: مسأله غیبت امام زمان(عج).
ذ: مسأله علائم و زمینه های ظهور حضرت حجت(عج).
ر: مسأله وقایع ظهور و حکومت جهانی آن حضرت.
و...
بنابراین مهدویت، تعریف خاصی ندارد بلکه شامل یک اعتقاد می شود که مباحثی را در بردارد و کسی که می خواهد به این مقوله بپردازد بایستی به مطالب ذکر شده با دقت، بپردازد.
منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. تاریخ عصر ظهور، و مابعد الظهور (عصر غیبت)، محمد صدر.
2. اصالت مهدویت، آیت الله صافی، ج اول تا سوم، انتشارات حضرت معصومه.
3. او خواهد آمد، مهدی پور، نشر برقعی.
امام مهدی(عج):
برای تعجیل فرج زیاد دعا کنید، چرا که همین دعا موجب گشایش برای خود شماست.
شیخ صدوق، کمال الدین، ج 2، ص 485، دارالفکر
پی نوشتها:
[1]. انجیل لوقا / باب 12 / آیات 40-35.
[2]. کتاب مقدس / سفر مزامیر داود / مزمور 37.
[3]. اوستا، بخش یناهات / 46.
[4]. همان.
[5]. لطف الله صافی گلپایگانی، اصالت مهدویت، ج 2، بخش 4، ص 19، انتشارات حضرت معصومه، قم.
منبع: اندیشه قم
- [سایر] دلیلهای برتری آزادی اندیشه در اسلام بر آزادی اندیشه در غرب چیست؟
- [سایر] علل مهدویت در اسلام کدامند؟
- [سایر] چرا واقفیه مدعی مهدویت امام کاظم شدند. چه افرادی و برای چه در زمان امام کاظم قیام کردند. مواضع امام کاظم در برابر اندیشه های منحرف چه بود.
- [سایر] ابعاد مختلف مهدویت در اسلام کدامند؟
- [سایر] آیا بهشت مختص برای مسلمانان است؟
- [سایر] آیا اعتقاد به مهدویت در غیر اسلام نیز وجود دارد؟
- [سایر] درباره نظریه اندیشه مدوّن در اسلام توضیح دهید.
- [سایر] رابطه حکومت با مردم در اندیشه سیاسی اسلام چگونه است؟
- [سایر] در اندیشه سیاسی اسلام، مرز دولت اسلامی تا کجاست؟
- [سایر] آیا حکم ارتداد با آزادی اندیشه و بیان منافات ندارد و اساساً آیا آزادی اندیشه و بیان از دیدگاه اسلام همواره مطلوب است؟
- [آیت الله مظاهری] پوشیدن لباسهایی که مختصّ به کفّار است، نظیر کراوات و پوشیدن لباسهایی که مختص به اهل معصیت است نظیر لباسهای تنگ و محرّک، برای مرد و زن حرام است و اگر بدون توبه از دنیا رود، پروردگار عالم او را با کفّار و اهل معصیت محشور میکند. صفحه 378
- [آیت الله سیستانی] حکم سابق بنابر احتیاط واجب مختص به حیوان حلال گوشت است ، و در حیوان حرام گوشت جاری نیست .
- [آیت الله بهجت] اگر کسی در نماز شک کرد که ظهر را قصد کرده یا عصر را، و می داند که قبلا ظهر را نخوانده یاشک در خواندن آن دارد، پس اگر در وقت مختص به ظهر یا وقت مشترک است، قصد نماز ظهر را می کند، و اگر در وقت مختص به عصر است اگر تا حال قصد انجام تکلیف فعلی را داشته قصد نماز عصر می نماید و آن را تمام می کند؛ و اگر می داند که نماز ظهر را قبلاً خوانده، پس با قصد انجام تکلیف فعلی قصد نماز عصر می کند و آن را تمام می کند، چه در وقت مشترک باشد و چه در وقت مختص به عصر.
- [آیت الله بهجت] اگر کسی در نماز شک کرد که ظهر را قصد کرده یا عصر را، و میداند که قبلاً ظهر را نخوانده یا شک در خواندن آن دارد، پس اگر در وقت مختص به ظهر یا وقت مشترک است، قصد نماز ظهر را میکند، و اگر در وقت مختص به عصر است اگر تا حال قصد انجام تکلیف فعلی را داشته قصد نماز عصر مینماید و آن را تمام میکند؛ و اگر میداند که نماز ظهر را قبلاً خوانده، پس با قصد انجام تکلیف فعلی قصد نماز عصر میکند و آن را تمام میکند، چه در وقت مشترک باشد و چه در وقت مختص به عصر
- [آیت الله مظاهری] لباس زنانه نظیر پیراهن و دامن زنانه که مختصّ به زنهاست، برای مردها حرام است، و لباس مردانه نظیر کت و شلوار مردانه که اختصاص به مردها دارد، برای زنها حرام است، و اصلاح زنانه به گونهای که مختصّ به زنهاست، برای مردها حرام است، و اصلاح مردانه به گونهای که اختصاص به مردها دارد، برای زنها حرام میباشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] حکم سابق مختص به حیوان حلال گوشت است و در حیوان حرام گوشت جاری نیست، بلکه بنا بر احتیاط استحبابی در اجزای محرّمه از حیوان حلال گوشت نیز جاری نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پیش از خواندن نماز ظهر، سهواً مشغول نماز عصر شود و در بین نماز بفهمد اشتباه کرده است، چنانچه در وقت مشترک باشد باید نیّت را به نماز ظهر برگرداند یعنی نیّت کند که آنچه که تا بحال خواندهام و آنچه را مشغولم و آنچه بعد میخوانم همه نماز ظهر باشد و بعد از آن که نماز را تمام کرد، نماز عصر را بخواند، و اگر در وقت مخصوص به ظهر باشد والتفات هم در وقت مختص بوده نماز صحیح است و بعد عمل کند به آنچه در مسأله قبل گفته شد و اگر التفات در وقت مشترک بوده، اگرچه شروع در نماز در وقت مختصّ به ظهر باشد عدول صحیح است.
- [آیت الله سبحانی] نماز ظهر و عصر هرکدام وقت مخصوص و مشترکی دارند، وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد; و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه خواندن نماز عصر، وقت به مغرب مانده باشد، که اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخواند، نماز ظهر او قضا شده و باید نماز عصر را بخواند و ما بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر، وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است، و اگر کسی در وقت مختص ظهر، نماز عصر و در وقت مختص عصر نماز ظهر بخواند، نماز او در هر دو مورد باطل است.
- [آیت الله بروجردی] کسی که معلوم نیست مسلمان است یا نه، پاک میباشد، ولی احکام دیگر مسلمانان را ندارد، مثلاً نمیتواند زن مسلمان بگیرد و نباید در قبرستان مسلمانان دفن شود.
- [آیت الله خوئی] کسی که معلوم نیست مسلمان است یا نه، پاک میباشد، ولی احکام دیگر مسلمانان را ندارد، مثلًا نمیتواند زن مسلمان بگیرد و باید در قبرستان مسلمانان دفن نشود.