چه نظریه هایی درباره تاریخ شهادت امام هادی علیه‌السلام مطرح شده است؟

درباره سال شهادت آن حضرت، تقریبا همه متفق بر سال 254 هجری هستند.[1] اما درباره سایر جزئیات تاریخ شهادت باید گفت:

ماه
در این باره، دو روایت وجود دارد. یکی ماه جمادی الثانی[2] و دیگری ماه رجب.[3] امروزه در میان جامعه شیعی ما ماه رجب مورد توجه بیشتری می با‌شد.

روز
نقل ماه رجب، در این باره، با اختلافی روبرو نیست و بصورت مشخص، روز سوم ماه را نشان می دهد.[4]
اما در نقل ماه جمادی الثانی سه روایت وجود دارد: سه شب از جمادی مانده[5] ؛ چهارشب مانده[6] ؛ پنج شب مانده.[7]

روز هفته
در این باره هم یک نقل بیشتر وجود ندارد و آن، روز دو شنبه است.[8]

پی نوشتها:
[1]. در این باره، دو روایت دیگر هم وجوددارد که هیچیک قابل اعتنا نیست:
سال 250 در روایت دلائل الامامه از امام عسکری این تاریخ ذکرشده و این روایت، صحیح بنظر نمی رسد چراکه در همین روایت، سن امام، چهل سال و سال ولادت، 214 نقل شده.
سال 252 در نقل شرح احقاق الحق (ج29 ، ص 31) از سبائک الذهب بغدادی. که این هم با توجه به آن کثرت نزدیک به اتفاق، قابل اعتنا نیست.
[2]. کلینی، الاصول من الکافی (تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1407ق، باب مولد ابی الحسن) ج1، ص498- 499؛ اربلی، کشف الغمه (تبریز، انتشارات بنی‌هاشم، 1381 ق) ج2، ص375؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، (بیروت، دار صادر، 1389ق) ج7، ص189؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ج4، ص401؛ طبری شیعی، دلائل الامامه، ص410 (با تعبیر(گفته می شود))؛ الصواعق المحرقه، ص123 و نیز می‌توان به این منابع ذیل نام امام، مراجعه نمود: تاریخ اهل البیت، تاریخ موالیدالائمه، تاریخ بغداد، وفیات الاعیان، الهدایةالکبری، الانساب، النجوم الزاهره، نورالابصار166، الفصول المهمه، المختصر ابوالفداء، تذکرةخواص، تاریخ طبری و شرح احقاق الحق به نقل از ائمة الهدی و احسن القصص.
[3]. شیخ مفید، الارشاد، (قم، کنگره شیخ مفید، 1413ق) ج2، ص297؛ کفعمی، المصباح، (قم، دار الرضی، 1405ق)ص512؛ طبرسی، تاج الموالید (بیروت، دار القاری، 1422ق)، ص56؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، (قم، انتشارات علامه، 1379ق) ج4، ص401 (از ابن عیاش) و نیز می‌توان به این منابع ذیل تاریخ شهادت امام مراجعه کرد: شیخ طوسی، مصباح المتهجد (از ابراهیم بن هاشم)، اعلام الوری (از ابن عیاش)، دلائل الامامه (از امام عسکری)، مسارّالشیعه، وصول الاخیار، کشف الغطاء، الحدائق الناضره، جواهر الکلام، کفایةالطالب، صحاح الاخبار (به نقل الزام الناصب و شرح احقاق الحق)، کافی(با تعبیر(روایت شده))، وفیات الاعیان(با تعبیر(نقل شده)) ، کشف الغمه(با تعبیر(گفته می شود)).
[4]. شیخ طوسی، مصباح المتهجد، (بیروت، موسسه فقه الشیعه، 1421ق) ص805 و819 (از ابراهیم بن هاشم)؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، (قم، انتشارات علامه، 1379ق) ج4، ص401 (از ابن عیاش)؛ طبرسی، تاج الموالید (بیروت، دار القاری، 1422ق)، ص56؛ اعلام الوری(از ابن عیاش)، همچنین می توان به این منابع نیز مراجعه کرد: مصباح کفعمی، کشف الغطاء، جواهرالکلام، الحدائق الناضره، مسارّالشیعه، تاج الموالید، صحاح الاخبار(به نقل الزام و احقاق)، دلائل الامامه، وفیات الاعیان(با تعبیر(گفته می شود))
[5]. ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ج4، ص401 (با تعبیر(گفته می شود))
[6]. کلینی، الاصول من الکافی(تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1407ق، باب مولد ابی الحسن)ج1، ص498 و نیز: تاریخ طبری، وفیات الاعیان(با تعبیر(گفته شده))
[7]. اربلی، کشف الغمه (تبریز، بنی‌هاشم، 1381ق) ج2، ص375؛ خصیبی، الهدایةالکبری(بیروت،‌ البلاغ، 1419ق) ص313 و نیز منابع ذیل: تاریخ اهل البیت، تاریخ موالیدالائمه، تاریخ بغداد، وفیات الاعیان، الانساب، نورالابصار، المختصرابوالفداء، شرح احقاق(از ائمةالهدی و احسن القصص)، دلائل الامامه(با تعبیر(گفته می شود))، الفصول المهمه(25 جمادی الثانی)
[8]. طبرسی، تاج الموالید (بیروت، دار القاری، 1422ق)، ص56؛ طبری، دلائل الامامه (قم، بعثت، 1413ق) ص409؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ج4، ص401؛ تاریخ اهل البیت، الهدایةالکبری، تاریخ موالیدالائمه، وصول الاخیار، تاریخ طبری، الانساب، الفصول المهمه، نورالابصار، تاریخ بغداد، وفیات الاعیان.
منبع: سایت انوار طاها