روایات زیادی که در جوامع روائی ما آمده ،میرساند که عالم وجودبه یمن وجود ائمه علیهم السّلام خلق شده و اگر امام معصوم نباشد ،زمین مردم را به کام خود میکشد و زمین همواره در تزلزل و عدم استقرار بود ،حجت خدا در روی زمین عامل استقرار و ثبات زمین و عالم کون میباشد.[1] در روایتی از رسول گرامی اسلام نقل شده: خداوند وقتی حضرت آدم را آفرید و روح در کالبد او دمیده شد به طرف راست نگاه کرد پنج شبح را ملاحظه کرد که بعضی در حال رکوع و بعضی دیگر در سجده آدم عرض کرد بار خدایا پیش از من بشری آفریدهای؟ جواب رسید نه، عرض کرد پس این پنج نور مقدس چه کسانی هستند فرمود اینها در آینده از نسل تو بوجود میآیند و اگر این پنج نور مقدس نبود تو و آسمان و زمین عرش و کرسی و لوح و قلم و بهشت و دوزخ را ایجاد نمیکردم بخاطر وجود این پنج نور مقدس عالم هستی را ایجاد نمودهام.[2] در کتاب گرانسنگ بحارالانوار روایتی از امام باقر علیه السّلام نقل نموده میفرمایند: خداوند چهارده نور پاک از نور عظمت خود ،چهارده هزار سال قبل از آدم خلق نموده که آنها ارواح ما هستند اسم چهارده معصوم را نقل مینماید بعد از بیان اوصاف بارز ائمه علیهم السّلام میفرمایند: بخاطر وجود ما درختها بارور میشوند و نهرها جاری میگردند و به یمن وجود ما باران نازل میشود وعلف میروید.[3] روایات زیادی به این مضمون وجود دارد که از نقل آنها صرف نظر شد. در بعضی میفرماید بخاطر وجود چهارده معصوم و در دیگری دارد بخاطر پنج تن آلعبا و در حدبث قدسی دارد بخاطر وجود مقدس پیامبر اکرم عالم کون را ایجاد نمودهام و اگر نبود این ذوات مقدس هیچ موجودی را خلق نمیکردم در حدیث کساء میفرماید وقتی پنج نور مقدس در زیر عبا قرار گرفتند خداوند متعال بیان داشتند ای فرشتگان من و ای ساکنین آسمانها ،من نیافریدم زمین و آسمان و ماه روشنی دهنده و خورشید درخشنده را مگر بخاطر این پنج نور مقدس[4]. در زیارت جامعه کبیره دارد: شما نور اخیار و رهبران ابرار و حجتهای جبار هستید. به شما گشوده ، خدا و به شما پایان دهد و به خاطر شما فرو فرستد باران را و به خاطر شما آسمانها پا برجا هستند.[5] از طرفی مشاهده میکنیم که در رحمت خداوند متعال محدودیتی نیست که میفرماید: رحمت من همه چیز را در برگرفته است.[6] این رحمت واسعه پروردگار ممکن است اشاره به نعمتها و برکات دنیوی باشد که همگان را در برگرفته و بر و فاجر و نیک و بد از آن بهره میبرند و نیز میتواند اشاره به همه رحمتهای مادی و معنوی باشد زیرا نعمتهای معنوی اختصاص به قوم و جمعیتی ندارد. و به تعبیر دیگر درهای رحمت الهی به روی همگان گشوده است. در حدیثی از پیامبر اکرم ص چنین نقل شده که حضرت مشغول نماز بود، شنید مرد عربی میگوید (خداوندا تنها من و محمد را مشمول رحمت قرار بده و هیچ کس دیگر را در این رحمت وارد مکن) هنگامی که پیامبر سلام نماز را داد رو به او کرده فرمود: موضوع نامحدود و وسیعی را محدود کردی و جنبه اختصاصی به آن دادی! اشاره به این که رحمت بیپایان خدا به هیچ صورت نمیتواند محدود به من و تو باشد.[7] و آیات دیگری هم در رابطه با وسعت رحمت خداوند وجود دارد مثل (خدایا رحمت خود را همه جا گستردهای[8] و ما را بوسیله رحمت خویش نجات ده[9] و پس رحمت و بخشش و احسان عام خداوند نسبت به همة بندگان (اعم از نیکوکار و بدکار) میباشد زیرا که میبینیم (باران رحمت بیحسابش همه را رسیده و خوان نعمت بیدریغش همه جا کشیده) همةبندگان از مواهب گوناگون حیات بهرهمندند و روزی خویش را از سفرة گسترده نعمتهای بیپایان او برند. این همان رحمت عامی است که پهنة هستی را در برگرفته و همگان در دریای آن غرقند. اما این که در روایات رسیده که کل هستی را برای چهارده معصوم یا پنج تن آل عبا و یا زهرای اطهر خلق نمودهام این باعث نمیشود که رحمت خداوند محدود به این ذوات مقدسه باشد بلکه رحمت و بخشندگی عام است و لطفش شامل تمام موجودات است و این برگزیدههای عالم کون واسطه فیض و مجاری رحمت حضرت حق بر بندگان هستند چنانکه قلب واسطه فیض الهی برای بدن است، پیامبر و امام نیز واسطههای فیض خدا برای انسانها از تمام قشرها و گروهها هستند.[10] وقتی بخاطر وجود معصومین باران آمد همه بهرهمند میشوند نه تنها ائمه ع و همچنین از نور خوشید و ماه اگرچه بخاطر آن عباد الهی خلق شدهاند ولی رحمت و لطف عام است از مجاری این موجودات آسمانی به دیگران میرسد. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و همکاران، ج1، ص22، سورة بقره، و ج1، ص418. 2. تفسیر نمونه، ج6، ص393 ذیل آیه 156 سورة اعراف، وسعت رحمته کل شی. 3. تفسیر مجمع الصادقین، ملافتح الله کاشانی، چاپ تهران، ج3، ذیل آیة 35 سورة مائده. 4. حدیث شریف کساء و زیارت جامعه کبیره. پاورقی ها: [1] . علامه طبرسی، الاحتجاج، ج2، قم، انتشارات اسوه، 1413، ص151 ولولا ما فی الارض لساخت الارض باهلها؛ علامه مجلسی بحارالانوار ج 90، تهران دارالکتب الاسلامیه، 1364، ص 213 ولولا لساخت الارض باهلها. [2] . تفسیر مجمع الصادقین، ذیل آیه 35، وابتغوا الیه الوسیله، از سورة مائده، چاپ تهران، ج3. [3] . علامه مجلسی، بحارالانوار، بیروت،مؤسسه الوفاء ج25، ص4. [4] . حدیث کساء. [5] . زیارت جامعه کبیره. [6] . آیه 156 سورة اعراف. [7] . مجمعالبیان، طبرسی، ذیل آیه 157 از سورة اعراف و تفسیر نمونه، ذیل همان آیه. [8] . سورة غافر، ای 7. [9] . سورة یونس، آیة 86. [10] . آیت الله مکارم شیرازی، پنجاه درس اصول عقاید، قم، انتشارات هدف، چاپ دهم 1380، قسمت امامت، ص246.
روایات زیادی که در جوامع روائی ما آمده ،میرساند که عالم وجودبه یمن وجود ائمه علیهم السّلام خلق شده و اگر امام معصوم نباشد ،زمین مردم را به کام خود میکشد و زمین همواره در تزلزل و عدم استقرار بود ،حجت خدا در روی زمین عامل استقرار و ثبات زمین و عالم کون میباشد.[1]
در روایتی از رسول گرامی اسلام نقل شده: خداوند وقتی حضرت آدم را آفرید و روح در کالبد او دمیده شد به طرف راست نگاه کرد پنج شبح را ملاحظه کرد که بعضی در حال رکوع و بعضی دیگر در سجده آدم عرض کرد بار خدایا پیش از من بشری آفریدهای؟ جواب رسید نه، عرض کرد پس این پنج نور مقدس چه کسانی هستند فرمود اینها در آینده از نسل تو بوجود میآیند و اگر این پنج نور مقدس نبود تو و آسمان و زمین عرش و کرسی و لوح و قلم و بهشت و دوزخ را ایجاد نمیکردم بخاطر وجود این پنج نور مقدس عالم هستی را ایجاد نمودهام.[2]
در کتاب گرانسنگ بحارالانوار روایتی از امام باقر علیه السّلام نقل نموده میفرمایند: خداوند چهارده نور پاک از نور عظمت خود ،چهارده هزار سال قبل از آدم خلق نموده که آنها ارواح ما هستند اسم چهارده معصوم را نقل مینماید بعد از بیان اوصاف بارز ائمه علیهم السّلام میفرمایند: بخاطر وجود ما درختها بارور میشوند و نهرها جاری میگردند و به یمن وجود ما باران نازل میشود وعلف میروید.[3]
روایات زیادی به این مضمون وجود دارد که از نقل آنها صرف نظر شد. در بعضی میفرماید بخاطر وجود چهارده معصوم و در دیگری دارد بخاطر پنج تن آلعبا و در حدبث قدسی دارد بخاطر وجود مقدس پیامبر اکرم عالم کون را ایجاد نمودهام و اگر نبود این ذوات مقدس هیچ موجودی را خلق نمیکردم در حدیث کساء میفرماید وقتی پنج نور مقدس در زیر عبا قرار گرفتند خداوند متعال بیان داشتند ای فرشتگان من و ای ساکنین آسمانها ،من نیافریدم زمین و آسمان و ماه روشنی دهنده و خورشید درخشنده را مگر بخاطر این پنج نور مقدس[4].
در زیارت جامعه کبیره دارد: شما نور اخیار و رهبران ابرار و حجتهای جبار هستید. به شما گشوده ، خدا و به شما پایان دهد و به خاطر شما فرو فرستد باران را و به خاطر شما آسمانها پا برجا هستند.[5]
از طرفی مشاهده میکنیم که در رحمت خداوند متعال محدودیتی نیست که میفرماید: رحمت من همه چیز را در برگرفته است.[6] این رحمت واسعه پروردگار ممکن است اشاره به نعمتها و برکات دنیوی باشد که همگان را در برگرفته و بر و فاجر و نیک و بد از آن بهره میبرند و نیز میتواند اشاره به همه رحمتهای مادی و معنوی باشد زیرا نعمتهای معنوی اختصاص به قوم و جمعیتی ندارد. و به تعبیر دیگر درهای رحمت الهی به روی همگان گشوده است. در حدیثی از پیامبر اکرم ص چنین نقل شده که حضرت مشغول نماز بود، شنید مرد عربی میگوید (خداوندا تنها من و محمد را مشمول رحمت قرار بده و هیچ کس دیگر را در این رحمت وارد مکن) هنگامی که پیامبر سلام نماز را داد رو به او کرده فرمود: موضوع نامحدود و وسیعی را محدود کردی و جنبه اختصاصی به آن دادی! اشاره به این که رحمت بیپایان خدا به هیچ صورت نمیتواند محدود به من و تو باشد.[7] و آیات دیگری هم در رابطه با وسعت رحمت خداوند وجود دارد مثل (خدایا رحمت خود را همه جا گستردهای[8] و ما را بوسیله رحمت خویش نجات ده[9] و پس رحمت و بخشش و احسان عام خداوند نسبت به همة بندگان (اعم از نیکوکار و بدکار) میباشد زیرا که میبینیم (باران رحمت بیحسابش همه را رسیده و خوان نعمت بیدریغش همه جا کشیده) همةبندگان از مواهب گوناگون حیات بهرهمندند و روزی خویش را از سفرة گسترده نعمتهای بیپایان او برند. این همان رحمت عامی است که پهنة هستی را در برگرفته و همگان در دریای آن غرقند. اما این که در روایات رسیده که کل هستی را برای چهارده معصوم یا پنج تن آل عبا و یا زهرای اطهر خلق نمودهام این باعث نمیشود که رحمت خداوند محدود به این ذوات مقدسه باشد بلکه رحمت و بخشندگی عام است و لطفش شامل تمام موجودات است و این برگزیدههای عالم کون واسطه فیض و مجاری رحمت حضرت حق بر بندگان هستند چنانکه قلب واسطه فیض الهی برای بدن است، پیامبر و امام نیز واسطههای فیض خدا برای انسانها از تمام قشرها و گروهها هستند.[10] وقتی بخاطر وجود معصومین باران آمد همه بهرهمند میشوند نه تنها ائمه ع و همچنین از نور خوشید و ماه اگرچه بخاطر آن عباد الهی خلق شدهاند ولی رحمت و لطف عام است از مجاری این موجودات آسمانی به دیگران میرسد.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و همکاران، ج1، ص22، سورة بقره، و ج1، ص418.
2. تفسیر نمونه، ج6، ص393 ذیل آیه 156 سورة اعراف، وسعت رحمته کل شی.
3. تفسیر مجمع الصادقین، ملافتح الله کاشانی، چاپ تهران، ج3، ذیل آیة 35 سورة مائده.
4. حدیث شریف کساء و زیارت جامعه کبیره.
پاورقی ها:
[1] . علامه طبرسی، الاحتجاج، ج2، قم، انتشارات اسوه، 1413، ص151 ولولا ما فی الارض لساخت الارض باهلها؛ علامه مجلسی بحارالانوار ج 90، تهران دارالکتب الاسلامیه، 1364، ص 213 ولولا لساخت الارض باهلها.
[2] . تفسیر مجمع الصادقین، ذیل آیه 35، وابتغوا الیه الوسیله، از سورة مائده، چاپ تهران، ج3.
[3] . علامه مجلسی، بحارالانوار، بیروت،مؤسسه الوفاء ج25، ص4.
[4] . حدیث کساء.
[5] . زیارت جامعه کبیره.
[6] . آیه 156 سورة اعراف.
[7] . مجمعالبیان، طبرسی، ذیل آیه 157 از سورة اعراف و تفسیر نمونه، ذیل همان آیه.
[8] . سورة غافر، ای 7.
[9] . سورة یونس، آیة 86.
[10] . آیت الله مکارم شیرازی، پنجاه درس اصول عقاید، قم، انتشارات هدف، چاپ دهم 1380، قسمت امامت، ص246.
- [سایر] آیا در روایات آمده است خداوند جهان هستی را برای پنج تن آلعبا آفریده است ؟
- [سایر] آیا جهان از عدم آفریده شده است؟
- [سایر] چرا خداوند جهان را این همه بزرگ و با مجهولات فراوان آفریده که انسان با تمام تلاش خود در دنیا نسبت به دنیا جاهل می ماند!
- [سایر] هر چیزی رو خدا آفریده و از ابتدای هستی با آینده همه چیز را خدا آفریده یعنی خالق هر چیزی خداست، پس خدا رو کی آفریده؟
- [سایر] آیا خدا انسانهایی مانند خارجی ها را بی حجاب آفریده است؟ چرا خدا این ها را بی حجاب آفریده؟
- [سایر] در روایات اهل بیت (ع) آمده پیامبر بزرگ اسلام از نور خداوند متعال آفریده شده است و این را وهابی ها دروغ می پندارند و می گویند که آن حضرت مانند ما از گل آفریده شده است و هم چنین نمی پذیرند که همه موجودات به خاطر وجود آن حضرت آفریده شده اند بلکه می گویند آن حضرت برای سایر موجودات آفریده شده است. دیدگاه شما در این رابطه چیست؟
- [سایر] فرض کنیم خداوند در روز X این جهان را خلق کرد در میلیاردها سال قبل از این روز چرا خداوند این جهان را خلق نکرده بود؟ (خداوند کجا بود؟) علاوه پیدایش هر چیزی در این جهان منشأ دارد مثلاً علت اینکه من به این دنیا آمده ام پدر و مادرم هست و آنطوری که ما می دانیم ما را خداوند آفریده است حال خود خداوند چه جوری به وجود آمده است؟ (آیا خداوند از اول وجود داشته؟ چه جوری؟ و آن اول کی بوده؟)
- [سایر] چرا خداوند عدهای را ناقص الخلقه آفریده؟
- [سایر] چرا خدا شیطان را آفریده است؟
- [سایر] چرا خداوند من را آفریده است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مرد باید در حال نماز عورتین خود را بپوشاند، هرچند کسی اورا نمی بیند و بهتر است از ناف تا زانو را بپوشاند و از آن بهتر این که لباس کامل که در برابر افراد محترم در تن می کند به تن داشته باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه در اثناء نماز متوجه شود که لباس او غصبی است اگر چیز دیگری که عورت او را بپوشاند در تن دارد باید لباس غصبی را بیرون آورد و نماز را ادامه دهد و اگر چیز دیگری در تن ندارد نماز را بشکند و با لباس غیر غصبی نماز بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بخواهد خبری را که نمیداند راست است یا دروغ، نقل کند، بنا بر احتیاط نباید به خداوند یا پیامبر صلی الله علیه و آله یا امام علیهالسلام نسبت دهد، بلکه باید مثلاً چنین بگوید: چنین روایت شده است.
- [آیت الله سبحانی] لباسی که بر تن کافر است، و قبلا به وسیله عرق بدن و غیره نجس شده باشد با اسلام آوردن پاک نمی شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] باید سهم هر کدام نصف یا ثلث حاصل و مانند اینها باشد و اگر قرار بگذارند که مثلا یک تُن از میوه ها مال مالک و بقیّه مال کسی باشد که کار می کند، معامله باطل است.
- [آیت الله سبحانی] اگر کسی را به اکراه وادار به جماع کنند، به گونه ای که به خاطر ترس تن به عمل دهد، روزه او باطل و باید قضا کند، هر چند گناه نکرده باشد. 3. استمناء
- [آیت الله وحید خراسانی] اشامیدن شراب و غیر ان از مسکرات حرام است و روایات در مذمت ان بسیار است و در بعضی از انها قریب به این مضامین وارد شده که خداوند معصیت نشده به چیزی که شدیدتر از اشامیدن مسکر باشد و از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام سوال شد ایا اشامیدن شراب بدتر است یا ترک نماز فرمود شرب خمر برای این که شرابخوار در حالتی قرار می گیرد که پروردگار خودرا نمی شناسد و از حضرت رسول صلی الله علیه واله وسلم روایت شده که شراب سر هر گناهی است و در بعضی از روایات اشامیدن شراب اشد از زنا و دزدی شمرده شده است و خداوند شراب را حرام کرده به علت این که ام الخبایث و سر هر شری است و شرابخوار عقل خودرا از دست می دهد پس پروردگار خود را نمی شناسد و هر معصیتی را مرتکب و هر حرمتی را هتک و هر رحم وابسته ای را قطع و هر فاحشه ای را مرتکب می شود
- [آیت الله بروجردی] هرگاه پسری را از روی شهوت ببوسد، حاکم شرع از سی تا نود هر قدر صلاح میداند تازیانه به او میزند و روایت شده که خداوند عالم دهانهای از آتش به دهان او میزند و ملائکة آسمان و زمین و ملائکة رحمت و غضب بر او لعنت میکنند و جهنم برای او مهیا خواهد بود، ولی اگر توبه کند توبهی او قبول میشود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] هر گاه کسی در حال احرام پسری را از روی شهوت ببوسد، صد تازیانه به او میزنند و اگر چنین گناهی را در غیر حال احرام مرتکب شود هر مقداری که حاکم شرع صلاح بداند، از سی تازیانه تا نود تازیانه، به او میزنند. درباره این گناه روایت شده که هر کس آن را مرتکب شود، خداوند عالم دهانهای از آتش به دهان او میزند و نیز روایت شده که ملائکه آسمان و زمین و ملائکه رحمت و غضب بر او لعنت میکنند و جهنم برای او مهیّا است.
- [آیت الله اردبیلی] (احتکار) آن است که کالایی که شدیدا مورد نیاز مردم است به انگیزه گران تر شدن از دسترس خرید آنان دور نگاه داشته شود، به شکلی که مردم از این ناحیه در مضیقه و سختی قرار بگیرند، خواه قصد ضرر زدن به آنان در بین باشد یا نه. احتکار در روایات زیادی مورد مذمّت شدید قرار گرفته و شخص محتکر ملعون و خطاکار و خائن و در حدّ قاتل شمرده شده است. مطابق بعضی از روایات محتکر از پناه خداوند متعال خارج شده و از نعمتهای الهی محروم میشود.(2)