قبل از تقدیم پاسخ بهتر است بعنوان مدخل بحث اصل تشنگی را مورد بررسی قرار دهیم. استاد شهید مطهری رحمة الله علیه میگوید: متأسفانه، حادثهی عاشورا و تاریخ کربلا را تحریف کردهاند و وارونه جلوه دادهاند و از جریان کربلا و اهل بیت امام حسین علیه السّلام فقط مصیبت، مظلومیت، گریه، تشنگی، و تلف شدن را فهمیدند. هرگاه ما جنبهی عدالتخواهی، حماسه و فداکاری حادثهی عاشورا را خوب شناختیم، بیان رثاء، مظلومیت، مصیبت او، افشای جنایات ظالم و ستمگر است والاّ مصیبت زدههایی در عالم بودهاند که از صفحهی تاریخ افتاده و احدی از آنها یاد نمیکند.[1] از جمله مواردی که استاد مطهری میگوید حادثهی عاشورا تحریف شده است، مسألهی تشنگی اهل بیت امام حسین علیه السّلام است. گویندگان، نویسندگان به نحوی از آن سخن گفتهاند و چنان جلوه دادهاند که اهل بیت آن حضرت چندین روز تشنه بوده و همه از تشنگی ناله میکردند. در حالی که در تاریخ معتبر و مقاتل به خوبی از سرگذشت کربلا خبر داده است و از آن میان امام زین العابدین و امام باقر علیهما السّلام از آن مطالبی بیان داشته اند. و امام باقر علیه السّلام در آن زمان پنج سالشان بوده است و از امام زین العابدین علیه السّلام به گونهای سخن میگویند که انسان فکر میکند آن حضرت در تمام دوران حادثهی کربلا از شدّت مریضی بیهوش بوده است و از هیچ چیز خبر نداشته است. در حالی که امام زین العابدین علیه السّلام میفرماید: در شب عاشورا، پدرم اصحابش را در کنار خیمهای که مشکهای آب بودند جمع کردند و خطابهای برای اصحاب ایراد کرد. بنابراین این گونه نبوده است که اهل بیت امام حسین علیه السّلام در مدتی که در کربلا بودهاند با تشنگی و بیآبی مواجه شده باشند و درست است که از روز هفتم، آب را بر اصحاب و اهل بیت امام حسین علیه السّلام آن نامردان بیمروّت بستند ولی این گونه نبود که امام و اصحاب او بیآب مانده باشند. بلکه هر شب عدهای از سواران میرفتند آب میآوردند، میخوردند، لباس میشستند، غسل میکردند. حتی در همان شب عاشورا، رفتند آب آوردند. امام علیه السّلام فرمود غسل کنید که این آخرین غسل شما است. لباسهایتان را بشویید که کفنهای شما میشود. امّا آنچه که بر اهل بیت علیهم السّلام سخت گذشت و از آن رنج بردند روز عاشورا بود. زمان گیر و دار و شهادت بود. شدت گرمای هوا در آن زمان، در عراق جانسوز بوده است. و آن هم در یک بیابان کویری، در زیر چادرها ... این زمان بود که اهل بیت علیهم السّلام به آب دسترسی نداشتند و اطفال و کودکان ناله العطش العطش بلند کرده بودند. آنگاه بود که ابوالفضل العباس در کنار اهل بیت علیهم السّلام طاقت آن را نداشته راهی میدان شدند ...[2] بنابراین اگر سخن از این باشد که آیا امام و اصحاب آن، توان حفر چاه در کنار خیمه داشته است یا نه؟ روشن است که توان آن را داشتهاند، چنانکه توان کندن خندق بزرگ (گودال) در اطراف خیمهگاه در شب عاشورا را داشتند، تا اینکه دشمن از پشت به خیمهگاه اهل بیت علیهم السّلام حمله نکنند. ولی لزومی برای حفر چاه در خیمه ندیدند. و شرایطبه گونه ای بود که این کار انجام نشد. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. حماسهی حسینی، ج 1 و 2 و 3، استاد مطهری. 2. تجلی حقیقت در اسرار کربلا، سلطان حسین گنابادی. 3. پژوهش در زندگی امام حسین علیه السّلام ، مهدی پیشوایی. پاورقی ها: [1] . مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج 17، ص 28، انتشارات صدرا. [2] . مطهری، مجموعه آثار، ج 17، از ص 83 به بعد. منبع: اندیشه قم
امام حسین و یارانش میتوانستند در کنار خیمههای خود چاه آب حفر کنند و از آن بهرهمند میشدند چرا این کار صورت نگرفت؟
قبل از تقدیم پاسخ بهتر است بعنوان مدخل بحث اصل تشنگی را مورد بررسی قرار دهیم.
استاد شهید مطهری رحمة الله علیه میگوید: متأسفانه، حادثهی عاشورا و تاریخ کربلا را تحریف کردهاند و وارونه جلوه دادهاند و از جریان کربلا و اهل بیت امام حسین علیه السّلام فقط مصیبت، مظلومیت، گریه، تشنگی، و تلف شدن را فهمیدند.
هرگاه ما جنبهی عدالتخواهی، حماسه و فداکاری حادثهی عاشورا را خوب شناختیم، بیان رثاء، مظلومیت، مصیبت او، افشای جنایات ظالم و ستمگر است والاّ مصیبت زدههایی در عالم بودهاند که از صفحهی تاریخ افتاده و احدی از آنها یاد نمیکند.[1]
از جمله مواردی که استاد مطهری میگوید حادثهی عاشورا تحریف شده است، مسألهی تشنگی اهل بیت امام حسین علیه السّلام است. گویندگان، نویسندگان به نحوی از آن سخن گفتهاند و چنان جلوه دادهاند که اهل بیت آن حضرت چندین روز تشنه بوده و همه از تشنگی ناله میکردند. در حالی که در تاریخ معتبر و مقاتل به خوبی از سرگذشت کربلا خبر داده است و از آن میان امام زین العابدین و امام باقر علیهما السّلام از آن مطالبی بیان
داشته اند. و امام باقر علیه السّلام در آن زمان پنج سالشان بوده است و از امام زین العابدین علیه السّلام به گونهای سخن میگویند که انسان فکر میکند آن حضرت در تمام دوران حادثهی کربلا از شدّت مریضی بیهوش بوده است و از هیچ چیز خبر نداشته است.
در حالی که امام زین العابدین علیه السّلام میفرماید: در شب عاشورا، پدرم اصحابش را در کنار خیمهای که مشکهای آب بودند جمع کردند و خطابهای برای اصحاب ایراد کرد.
بنابراین این گونه نبوده است که اهل بیت امام حسین علیه السّلام در مدتی که در کربلا بودهاند با تشنگی و بیآبی مواجه شده باشند و درست است که از روز هفتم، آب را بر اصحاب و اهل بیت امام حسین علیه السّلام آن نامردان بیمروّت بستند ولی این گونه نبود که امام و اصحاب او بیآب مانده باشند. بلکه هر شب عدهای از سواران میرفتند آب میآوردند، میخوردند، لباس میشستند، غسل میکردند. حتی در همان شب عاشورا، رفتند آب آوردند. امام علیه السّلام فرمود غسل کنید که این آخرین غسل شما است. لباسهایتان را بشویید که کفنهای شما میشود. امّا آنچه که بر اهل بیت علیهم السّلام سخت گذشت و از آن رنج بردند روز عاشورا بود. زمان گیر و دار و شهادت بود. شدت گرمای هوا در آن زمان، در عراق جانسوز بوده است. و آن هم در یک بیابان کویری، در زیر چادرها ... این زمان بود که اهل بیت علیهم السّلام به آب دسترسی نداشتند و اطفال و کودکان ناله العطش العطش بلند کرده بودند. آنگاه بود که ابوالفضل العباس در کنار اهل بیت علیهم السّلام طاقت آن را نداشته راهی میدان شدند ...[2]
بنابراین اگر سخن از این باشد که آیا امام و اصحاب آن، توان حفر چاه در کنار خیمه داشته است یا نه؟ روشن است که توان آن را داشتهاند، چنانکه توان کندن خندق بزرگ (گودال) در اطراف خیمهگاه در شب عاشورا را داشتند، تا اینکه دشمن از پشت به خیمهگاه اهل بیت علیهم السّلام حمله نکنند. ولی لزومی برای حفر چاه در خیمه ندیدند. و شرایطبه گونه ای بود که این کار انجام نشد.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. حماسهی حسینی، ج 1 و 2 و 3، استاد مطهری.
2. تجلی حقیقت در اسرار کربلا، سلطان حسین گنابادی.
3. پژوهش در زندگی امام حسین علیه السّلام ، مهدی پیشوایی.
پاورقی ها:
[1] . مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج 17، ص 28، انتشارات صدرا.
[2] . مطهری، مجموعه آثار، ج 17، از ص 83 به بعد.
منبع: اندیشه قم
- [سایر] امام حسین و یارانش میتوانستند در کنار خیمههای خود چاه آب حفر کنند و از آن بهرهمند میشدند چرا این کار صورت نگرفت؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] قناتی وجود دارد که مقدار از آن موقوفه امام حسین(علیه السلام) می باشد؛ با توجّه به قراین و شواهد، حفر چاه اطراف آن قنات سبب خشک شدن یا کم آب شدن مخزن قنات می شود، آیا صاحبان قنات و متولیّان موقوفه حقّ ممانعت حفر چاه را دارند؟ در صورت حفر چاه استفاده از آب آن جهت وضو و غسل چه صورتی دارد؟
- [سایر] پس از هفتم محرم، وضعیت آب در خیمههای امام حسین(علیه السلام) چگونه بوده است؟
- [سایر] دشمنی یزید و یارانش از چه زمانی با امام حسین (علیه السلام) شروع شده بود ؟ آیا یزید با امام حسین (علیه السلام) از قبل دشمنی داشته است ؟
- [سایر] گفته شده است که امام حسین(ع) و یارانش در روز عاشورا نوره استعمال نموده اند در صورتی که این کار نیاز به آب دارد پس امام تشنه نبودند زیرا آب داشتند
- [سایر] امام حسین(ع) و یارانش چگونه درس عزت و ذلت ناپذیری را به جهانیان آموختند؟
- [سایر] آیا به عنوان مثال امام جواد متوسّل به امام حسین(ع) یا حضرت محمد(ص) میشدند؟ یا حضرت محمد(ص) متوسّل به حضرت ابراهیم(ع) میشدند؟ لطفاً هر دو مورد را کامل توضیح دهید.
- [سایر] آیا امام حسین(ع) کلمه (مُنّوا عَلَیّ) را برای طلب آب برای علی اصغر(ع) به کار بردند؟
- [سایر] چه ضرورتی داشت امام حسین(علیه السلام) درمیان سپاه دشمن، روز عاشورا نماز ظهر بخواند تا عدهای از یارانش به این خاطر شهید شوند؟
- [سایر] امام حسین(ع) میتوانستند با آن درایتی که داشتند مردمان کوفه را جذب کنند. حال چه اتفاقی در کوفه رخ داد که مردم امام را رها کردند؟
- [آیت الله اردبیلی] هر کس در زمین خود یا در اراضی مباح به قصد تملّک، قنات یا چاهی حفر کند تا به آب برسد و یا چشمهای جاری کند، مالک آب آن میشود. حکومت میتواند برای حفر چاه و استفاده از آب قواعدی وضع نماید.
- [آیت الله اردبیلی] هرگاه چند نفر در حفر چاه یا قنات یا جاری کردن چشمه و مانند آن شریک شوند، به نسبت به عمل و مخارجی که برای آن کردهاند مالک آب میشوند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] چند کار در روایات به هنگام آشامیدن آب توصیه شده است: 1 آب را بطور مکیدن بیاشامد 2 در روز ایستاده آب بخورد 3 پیش از نوشیدن آب (بسم الله) و بعد آن (الحمد لله) بگوید. 4 آب را به سه نفس بیاشامد، نه یک نفس. 5 از روی میل آب بیاشامد. 6 بعد از نوشیدن آب حضرت امام حسین(علیه السلام) و اهل او را یاد کند و قاتلان ایشان را لعنت نماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه زراعت با آب باران و نهر مشروب شود و احتیاجی به آب چاه نداشته باشد اما با آن نیز آبیاری گردد و این کار تاثیری در محصول نداشته باشد زکات آن ده یک است و اگر بعکس با آب چاه آبیاری شود و آب باران بر آن ببارد اما تأثیری نگذارد زکات آن بیست یک است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . در آشامیدن آب، چند چیز مستحب است: اول آب را به طور مکیدن بیاشامد. دوم در روز، ایستاده آب بخورد. سوم پیش از آشامیدن آب (بِسْمِ الله) و بعد از آن (اَلْحَمْدُ لله) بگوید. چهارم به سه نفس آب بیاشامد. پنجم از روی میل آب بیاشامد. ششم بعد از آشامیدن آب، حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام و اهل بیت بزرگوارش را یاد کند، و قاتلان آن حضرت را لعنت نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] آب مطلق: مایعیست که بدون قید و اضافه به آن (آب) گفته شود، هر چند به آن آب با اضافه هم گفته شود؛ مثلاً آب رودخانه که به گل مخلوط شده باشد اگر چه به آن (آب گل) نیز بگویند، چنانچه بتوان کلمه (آب) را بدون قید و اضافه درباره آن به کار برد، آب مطلق است ولی اگر تنها (آب گل) به آن گفته شود، دیگر آب مطلق نیست. آب مضاف: مایعیست که تنها با قید و اضافه به آن آب گفته شود؛ مانند آب هندوانه، گلاب. آب مطلق: بر پنج قسم است: اول: آب کر، دوم: آب قلیل، سوم: آب جاری، چهارم: آب باران، پنجم: آب چاه.
- [آیت الله خوئی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلًا به زیارت حضرت اباعبدالله (علیهالسلام) مشرف شود چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست، و اگر بواسطة عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله مظاهری] شش کار در آشامیدن آب مستحب است: اوّل: آب را به طور مکیدن بیاشامد. دوّم: در روز ایستاده آب بخورد. سوّم: پیش از آشامیدن آب بسم اللَّه و بعد از آن الحمدللَّه بگوید. چهارم: به سه نفس آب بیاشامد. پنجم: از روی میل آب بیاشامد. ششم: بعد از آشامیدن آب حضرت ابا عبداللَّهعلیه السلام و اهلبیت ایشان را یاد کند و قاتلان آن حضرت را لعنت نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلا به زیارت حضرت اباعبدالله(علیه السلام) مشرف شود، چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست و اگر بواسطه عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله سبحانی] خوردن خاک و گِل حرام است، ولی خوردن کمی از تربت پاک حضرت سیّدالشهداء امام حسین(علیه السلام) که از قبر شریف اخذ شود (کمتر از یک نخود) به قصد شفاء اشکال ندارد و همچنین گل داغستان و گل ارمنی که برای معالجه می خورند در صورتی که علاج منحصر به آن باشد جایز است.