آیا درست است که می فرمایند روح امام حسین علیه السلام را خود خداوند قبض کردند؟

در موردسئوال ابتداء باید دانست که خداوند به عنوان یگانه مدبر علی الاطلاق امور، که یکی از آن ها قبض روح انسان ها است، می باشد و کسی دیگر به استقلال در آن ها دخالتی ندارد و هر کسی از ملائکه یا غیر آن که به این امور می پردازد با اجازه و دستور حضرت حق می باشد و لذا برگشت همگی آن ها در طول اراده پروردگار متعال است.
در کتاب توحید، از علی علیه السلام روایت شده که در ضمن حدیثی که پاسخ به سئوالات مردی است، که آیاتی از قرآن برایش مشتبه شده، فرمود: اما آیه: (یتوفیکم ملک الموت الّذی وکّل بکم) با آیه (الله یتوفی الانفس حین موتها) و آیه (الذین تتوفاهم الملائکة طیّبین یقولون سلام علیکم) (که چطور در اولی روح انسان ها را ملک الموت، و در دومی به خود خدا، و در سومی به رسولان و در چهارمی و پنجمی به ملائکه نسبت می دهد، جوابش این است که: همانا خدای تبارک و تعالی یگانه مدبر امور است، به هر طور که خودش بخواهد و کسانی از مخلوقات خود را می خواهد موکل بر اموری می کند که خودش بخواهد، و اما ملک الموت، خدا او را به خصوص، موکل بر قبض روح اشخاص معینی از خلق که خود بخواهد می کند و رسولان را از ملائکه انتخاب نموده، و برای قبض روح بعضی از خلقش، که باز خودش بخواهد موکل می کند. و هر علمی که صاحب علم داشته باشد، چنان نیست که برای مردم شرح بدهد، چون همه مردم در عقول یکسان نیستند،بعضی قوی و بعضی ضعیف هستند. و بعضی علوم هستند که قابل فرا گرفتن نیستند چون فوق طاقت هستند، مگر کسی از اولیای خدا که تحمل آن برایش آسان باشد. و لذا همین اندازه که می دانیم خداوند محیی (زنده کننده) و ممیت (میراننده) است، کافی است و اوست که جان ها را به دست هر کس از خلقش که بخواهد می گیرد، چه ملائکه، و چه غیر ایشان).[1]
ولی از باب این که به سئوال جواب روشنتری بدهیم، باید گفت: هیچ بعید نیست که خود خداوند از طرقی غیر از ملائکه و رسل که موکل قبض روح هستند، در مورد قبض روح امام حسین علیه السلام اقدام کرده باشد، و لذا امکان دارد مستقیما این کار توسط خود حضرت حق انجام گرفته باشد و یا توسط امر دیگری که بر ما پوشیده است و سپس به اراده طولی، و اینکه آن قبض روح در طول اراده خداوند بوده است، آن را به خود نسبت داده باشد. روایتی هم که در بالا نقل شد نه اثبات می کند که خود خداوند مستقیما در قبض روح دخالت می کند و نه نفی می کند، و لذا احتمال آن داده می شود. والله عالم.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1 تفسیر نمونه، ج17، آیت الله مکارم شیرازی.
2 مجمع البیان، ج8، طبرسی.
پاورقی ها:
[1]. طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان، مترجم سید محمد باقر موسوی همدانی، قم، چاپ و نشر دفتر انتشارات اسلامی، 1383ش، ج17، ص418.
منبع: اندیشه قم