حسین علیه السلام
امام حسین (علیه‌السلام) سومین امام شیعیان می‌باشد.
کدام سوره در شأن امام حسین علیه السلام نازل شده است؟
قرآن کریم در طول 23 سال از طرف خداوند متعال و توسط جبرئیل بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نازل شد. معجزه جاودانی پیامبر اسلام دارای 114 سوره است که به مناسبت های مختلف بر قلب مقدس آن حضرت فرود آمد تا اسباب هدایتی باشد برای تمامی انسان ها. مفسران با توجه به آیاتی که از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه اطهار علیهم السلام نقل شده، برخی از آیات و سوره های قرآن را در شأن اهل بیت پیامبر علیهم السلام مثل حضرت زهرا سلام الله علیها و امیر مؤمنان و یا امام حسن و امام حسین علیهم السلام می دانند. سوره ای که به صورت اختصاصی به امام حسین علیه السلام نسبت داده شده سوره (فجر) می باشد. از جمله آیاتی که در شأن اهل بیت علیهم السلام نازل شده و امام حسین علیه السلام را نیز شامل می شود می توان به آیه تطهیر اشاره کرد. در این آیه خداوند متعال می فرماید: (إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکمْ تَطْهِیرًا).[1] از ام سلّمه روایت شده که این آیه در خانه من نازل شد و در خانه هفت نفر بودند. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم ، جبرئیل، میکائیل، علی، فاطمه، حسن و حسین علیهم السلام .[2] و از جمله آیاتی که به صورت اختصاصی در خصوص امام حسین علیه السلام نازل شد. می توان به آیه 33 سوره اسراء اشاره کرد. در این آیه خداوند متعال می فرماید: (وَلاَ تَقْتُلُواْ النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللّهُ إِلاَّ بِالحَقِّ وَمَن قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِیِّهِ سُلْطَانًا فَلاَ یُسْرِف فِّی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُورًا؛ و نفس محترمی را که خدا قتلش را حرام کرده نکشید مگر به حکم حق و آن کسی که کشته شده برای ولی او سلطه (حق قصاص) قرار دادیم اما در قتل اسراف نکنید چرا که او مورد حمایت است).[3] در تفسیر عیاشی ذیل این آیه از امام باقر علیه السلام روایتی نقل شده که حضرت می فرماید: (این آیه در مورد امام حسین علیه السلام است که مظلوم کشته شد، و امام زمان(عج) ولی او می باشد وقتی قیام کند، از قاتلان آن حضرت خونخواهی خواهد کرد).[4] از دیگر آیاتی که در شأن امام حسین علیه السلام نازل شده آیه 15 سوره احقاف می باشد. در این آیه آمده است: (وَوَضَعَتْهُ کرْهًا وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا).[5] طبق روایتی از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم ، آیه مذکور در حق امام حسین علیه السلام نازل شده است.[6] آیه (ثُمَّ رَدَدْنَا لَکمُ الْکرَّةَ عَلَیْهِمْ)[7] نیز در خصوص خروج امام حسین علیه السلام با اصحابش در هنگام رجعت نازل شده است.[8] اما سوره ای که به عنوان سوره امام حسین علیه السلام معرفی شده، سوره فجر است. در روایتی که در خصوص فضیلت این سوره از امام صادق علیه السلام نقل شده، حضرت می فرماید: (سوره فجر را در نمازهای واجب و مستحبی تان بخوانید که این سوره، سوره حسین بن علی علیه السلام است و هر کس این سوره را بخواند روز قیامت با امام حسین علیه السلام در درجه ای از درجات بهشت است).[9] در پایان این سوره آمده است: (یَا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِی إِلَی رَبِّک رَاضِیَةً مَّرْضِیَّةً فَادْخُلِی فِی عِبَادِی وَادْخُلِی جَنَّتِی؛ تو ای روح آرام یافته به سوی پروردگارت باز گرد در حالی که هم تو از او خشنودی و هم او از تو خشنود و در سلک بندگانم و در بهشتم داخل شو).[10] شیخ عبدالله بحرانی پس از نقل روایتی که از امام صادق علیه السلام در خصوص این سوره و اختصاص آن به امام حسین علیه السلام بیان شد، می نویسد: (یکی از حاضران پس از بیان امام صادق علیه السلام عرض کرد: چگونه این سوره، سوره امام حسین علیه السلام است؟ حضرت فرمود: مراد از (نفس مطمئنه) در این آیه (امام حسین علیه السلام و اصحاب و شیعیان آن حضرت) می باشد).[11] نتیجه گیری: آیات متعددی به امام حسین علیه السلام اختصاص یافته است. علاوه بر آیاتی که در خصوص اهل بیت علیهم السلام نازل شده و به امام حسین علیه السلام هم مربوط می شود، برخی از آیات به صورت اختصاصی در مورد ایشان می باشد همانند آیه 33 سوره اسراء و سوره ای که مفسران این سوره را در شأن آن حضرت معرفی کرده اند، سوره فجر است. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1 شواهد التنزیل، الحاکم الحسکانی. 2 العوالم، شیخ عبدالله بحرانی. پاورقی ها: [1]. احزاب / 33. [2]. حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، تحقیق محمد باقر محمودی، بی جا، مجمع احیاء الثقافة الاسلامی، ج2، ص131. [3]. اسراء / 33. [4]. محمد بن مسعود عیاشی، تفسیر عیاشی، تهران، مکتبة العلمیة الاسلامیة، بی تا، ج2، ص290. [5]. احقاف / 15. [6]. حسین بن حمدان الخصیبی، الهدایة الکبری، بیروت، مؤسسه البلاغ، 1411ق، ص202. [7]. اسراء / 6. [8]. نمازی، شیخ علی، مستدرک سفینة البحار، قم، جامعه مدرسین، 1419ق، ج4، ص85. [9]. فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1415ق، ج10، ص341. [10]. فجر / 27 الی 30. [11]. بحرانی، عبدالله، العوالم، قم، مدرسه الامام المهدی(عج)، چاپ اول، 1407ق، ص97. منبع: اندیشه قم
قرآن کریم در طول 23 سال از طرف خداوند متعال و توسط جبرئیل بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نازل شد. معجزه جاودانی پیامبر اسلام دارای 114 سوره است که به مناسبت های مختلف بر قلب مقدس آن حضرت فرود آمد تا اسباب هدایتی باشد برای تمامی انسان ها. مفسران با توجه به آیاتی که از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه اطهار علیهم السلام نقل شده، برخی از آیات و سوره های قرآن را در شأن اهل بیت پیامبر علیهم السلام مثل حضرت زهرا سلام الله علیها و امیر مؤمنان و یا امام حسن و امام حسین علیهم السلام می دانند. سوره ای که به صورت اختصاصی به امام حسین علیه السلام نسبت داده شده سوره (فجر) می باشد. از جمله آیاتی که در شأن اهل بیت علیهم السلام نازل شده و امام حسین علیه السلام را نیز شامل می شود می توان به آیه تطهیر اشاره کرد. در این آیه خداوند متعال می فرماید: (إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکمْ تَطْهِیرًا).[1] از ام سلّمه روایت شده که این آیه در خانه من نازل شد و در خانه هفت نفر بودند. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم ، جبرئیل، میکائیل، علی، فاطمه، حسن و حسین علیهم السلام .[2] و از جمله آیاتی که به صورت اختصاصی در خصوص امام حسین علیه السلام نازل شد. می توان به آیه 33 سوره اسراء اشاره کرد. در این آیه خداوند متعال می فرماید: (وَلاَ تَقْتُلُواْ النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللّهُ إِلاَّ بِالحَقِّ وَمَن قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِیِّهِ سُلْطَانًا فَلاَ یُسْرِف فِّی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُورًا؛ و نفس محترمی را که خدا قتلش را حرام کرده نکشید مگر به حکم حق و آن کسی که کشته شده برای ولی او سلطه (حق قصاص) قرار دادیم اما در قتل اسراف نکنید چرا که او مورد حمایت است).[3] در تفسیر عیاشی ذیل این آیه از امام باقر علیه السلام روایتی نقل شده که حضرت می فرماید: (این آیه در مورد امام حسین علیه السلام است که مظلوم کشته شد، و امام زمان(عج) ولی او می باشد وقتی قیام کند، از قاتلان آن حضرت خونخواهی خواهد کرد).[4] از دیگر آیاتی که در شأن امام حسین علیه السلام نازل شده آیه 15 سوره احقاف می باشد. در این آیه آمده است: (وَوَضَعَتْهُ کرْهًا وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا).[5] طبق روایتی از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم ، آیه مذکور در حق امام حسین علیه السلام نازل شده است.[6] آیه (ثُمَّ رَدَدْنَا لَکمُ الْکرَّةَ عَلَیْهِمْ)[7] نیز در خصوص خروج امام حسین علیه السلام با اصحابش در هنگام رجعت نازل شده است.[8] اما سوره ای که به عنوان سوره امام حسین علیه السلام معرفی شده، سوره فجر است. در روایتی که در خصوص فضیلت این سوره از امام صادق علیه السلام نقل شده، حضرت می فرماید: (سوره فجر را در نمازهای واجب و مستحبی تان بخوانید که این سوره، سوره حسین بن علی علیه السلام است و هر کس این سوره را بخواند روز قیامت با امام حسین علیه السلام در درجه ای از درجات بهشت است).[9] در پایان این سوره آمده است: (یَا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِی إِلَی رَبِّک رَاضِیَةً مَّرْضِیَّةً فَادْخُلِی فِی عِبَادِی وَادْخُلِی جَنَّتِی؛ تو ای روح آرام یافته به سوی پروردگارت باز گرد در حالی که هم تو از او خشنودی و هم او از تو خشنود و در سلک بندگانم و در بهشتم داخل شو).[10] شیخ عبدالله بحرانی پس از نقل روایتی که از امام صادق علیه السلام در خصوص این سوره و اختصاص آن به امام حسین علیه السلام بیان شد، می نویسد: (یکی از حاضران پس از بیان امام صادق علیه السلام عرض کرد: چگونه این سوره، سوره امام حسین علیه السلام است؟ حضرت فرمود: مراد از (نفس مطمئنه) در این آیه (امام حسین علیه السلام و اصحاب و شیعیان آن حضرت) می باشد).[11] نتیجه گیری: آیات متعددی به امام حسین علیه السلام اختصاص یافته است. علاوه بر آیاتی که در خصوص اهل بیت علیهم السلام نازل شده و به امام حسین علیه السلام هم مربوط می شود، برخی از آیات به صورت اختصاصی در مورد ایشان می باشد همانند آیه 33 سوره اسراء و سوره ای که مفسران این سوره را در شأن آن حضرت معرفی کرده اند، سوره فجر است. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1 شواهد التنزیل، الحاکم الحسکانی. 2 العوالم، شیخ عبدالله بحرانی. پاورقی ها: [1]. احزاب / 33. [2]. حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، تحقیق محمد باقر محمودی، بی جا، مجمع احیاء الثقافة الاسلامی، ج2، ص131. [3]. اسراء / 33. [4]. محمد بن مسعود عیاشی، تفسیر عیاشی، تهران، مکتبة العلمیة الاسلامیة، بی تا، ج2، ص290. [5]. احقاف / 15. [6]. حسین بن حمدان الخصیبی، الهدایة الکبری، بیروت، مؤسسه البلاغ، 1411ق، ص202. [7]. اسراء / 6. [8]. نمازی، شیخ علی، مستدرک سفینة البحار، قم، جامعه مدرسین، 1419ق، ج4، ص85. [9]. فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1415ق، ج10، ص341. [10]. فجر / 27 الی 30. [11]. بحرانی، عبدالله، العوالم، قم، مدرسه الامام المهدی(عج)، چاپ اول، 1407ق، ص97. منبع: اندیشه قم
پاسخ:
قرآن کریم در طول 23 سال از طرف خداوند متعال و توسط جبرئیل بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نازل شد. معجزه جاودانی پیامبر اسلام دارای 114 سوره است که به مناسبت های مختلف بر قلب مقدس آن حضرت فرود آمد تا اسباب هدایتی باشد برای تمامی انسان ها.
مفسران با توجه به آیاتی که از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه اطهار علیهم السلام نقل شده، برخی از آیات و سوره های قرآن را در شأن اهل بیت پیامبر علیهم السلام مثل حضرت زهرا سلام الله علیها و امیر مؤمنان و یا امام حسن و امام حسین علیهم السلام می دانند.
سوره ای که به صورت اختصاصی به امام حسین علیه السلام نسبت داده شده سوره (فجر) می باشد.
از جمله آیاتی که در شأن اهل بیت علیهم السلام نازل شده و امام حسین علیه السلام را نیز شامل می شود می توان به آیه تطهیر اشاره کرد. در این آیه خداوند متعال می فرماید: (إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکمْ تَطْهِیرًا).[1] از ام سلّمه روایت شده که این آیه در خانه من نازل شد و در خانه هفت نفر بودند. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم ، جبرئیل، میکائیل، علی، فاطمه، حسن و حسین علیهم السلام .[2]
و از جمله آیاتی که به صورت اختصاصی در خصوص امام حسین علیه السلام نازل شد. می توان به آیه 33 سوره اسراء اشاره کرد. در این آیه خداوند متعال می فرماید: (وَلاَ تَقْتُلُواْ النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللّهُ إِلاَّ بِالحَقِّ وَمَن قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِیِّهِ سُلْطَانًا فَلاَ یُسْرِف فِّی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُورًا؛ و نفس محترمی را که خدا قتلش را حرام کرده نکشید مگر به حکم حق و آن کسی که کشته شده برای ولی او سلطه (حق قصاص) قرار دادیم اما در قتل اسراف نکنید چرا که او مورد حمایت است).[3]
در تفسیر عیاشی ذیل این آیه از امام باقر علیه السلام روایتی نقل شده که حضرت می فرماید: (این آیه در مورد امام حسین علیه السلام است که مظلوم کشته شد، و امام زمان(عج) ولی او می باشد وقتی قیام کند، از قاتلان آن حضرت خونخواهی خواهد کرد).[4]
از دیگر آیاتی که در شأن امام حسین علیه السلام نازل شده آیه 15 سوره احقاف می باشد. در این آیه آمده است: (وَوَضَعَتْهُ کرْهًا وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا).[5] طبق روایتی از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم ، آیه مذکور در حق امام حسین علیه السلام نازل شده است.[6]
آیه (ثُمَّ رَدَدْنَا لَکمُ الْکرَّةَ عَلَیْهِمْ)[7] نیز در خصوص خروج امام حسین علیه السلام با اصحابش در هنگام رجعت نازل شده است.[8]
اما سوره ای که به عنوان سوره امام حسین علیه السلام معرفی شده، سوره فجر است. در روایتی که در خصوص فضیلت این سوره از امام صادق علیه السلام نقل شده، حضرت می فرماید: (سوره فجر را در نمازهای واجب و مستحبی تان بخوانید که این سوره، سوره حسین بن علی علیه السلام است و هر کس این سوره را بخواند روز قیامت با امام حسین علیه السلام در درجه ای از درجات بهشت است).[9]
در پایان این سوره آمده است: (یَا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِی إِلَی رَبِّک رَاضِیَةً مَّرْضِیَّةً فَادْخُلِی فِی عِبَادِی وَادْخُلِی جَنَّتِی؛ تو ای روح آرام یافته به سوی پروردگارت باز گرد در حالی که هم تو از او خشنودی و هم او از تو خشنود و در سلک بندگانم و در بهشتم داخل شو).[10]
شیخ عبدالله بحرانی پس از نقل روایتی که از امام صادق علیه السلام در خصوص این سوره و اختصاص آن به امام حسین علیه السلام بیان شد، می نویسد: (یکی از حاضران پس از بیان امام صادق علیه السلام عرض کرد: چگونه این سوره، سوره امام حسین علیه السلام است؟ حضرت فرمود: مراد از (نفس مطمئنه) در این آیه (امام حسین علیه السلام و اصحاب و شیعیان آن حضرت) می باشد).[11]
نتیجه گیری: آیات متعددی به امام حسین علیه السلام اختصاص یافته است. علاوه بر آیاتی که در خصوص اهل بیت علیهم السلام نازل شده و به امام حسین علیه السلام هم مربوط می شود، برخی از آیات به صورت اختصاصی در مورد ایشان می باشد همانند آیه 33 سوره اسراء و سوره ای که مفسران این سوره را در شأن آن حضرت معرفی کرده اند، سوره فجر است.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1 شواهد التنزیل، الحاکم الحسکانی.
2 العوالم، شیخ عبدالله بحرانی.
پاورقی ها:
[1]. احزاب / 33.
[2]. حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، تحقیق محمد باقر محمودی، بی جا، مجمع احیاء الثقافة الاسلامی، ج2، ص131.
[3]. اسراء / 33.
[4]. محمد بن مسعود عیاشی، تفسیر عیاشی، تهران، مکتبة العلمیة الاسلامیة، بی تا، ج2، ص290.
[5]. احقاف / 15.
[6]. حسین بن حمدان الخصیبی، الهدایة الکبری، بیروت، مؤسسه البلاغ، 1411ق، ص202.
[7]. اسراء / 6.
[8]. نمازی، شیخ علی، مستدرک سفینة البحار، قم، جامعه مدرسین، 1419ق، ج4، ص85.
[9]. فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1415ق، ج10، ص341.
[10]. فجر / 27 الی 30.
[11]. بحرانی، عبدالله، العوالم، قم، مدرسه الامام المهدی(عج)، چاپ اول، 1407ق، ص97.
منبع: اندیشه قم
- [سایر] کدام سوره در شأن امام حسین علیه السلام نازل شده است؟
- [سایر] سوره امام حسین (ع) کدام سوره است؟
- [سایر] چرا سوره فجر را سوره امام حسین ( ع ) نامیده اند ؟
- [سایر] کدام سوره درباره زندگی حضرت علی و حضرت فاطمه (سلام الله علیهما) نازل شده است؟
- [سایر] آیا نام های سوره ها یا ترتیب آنها در زمان حضرت علی(علیه السلام) گذاشته شده است یا در هنگام نزول آیه با عنوان سوره نازل شده است؟
- [سایر] کدام سوره از قرآن بنام امام حسین (ع است؟
- [سایر] چه سوره ای به امام حسین نسبت داده شده؟
- [سایر] سر کنیه اباعبدالله امام حسین -علیه السّلام- چیست؟ نام‌های دیگر امام حسین -علیه السّلام- کدامند؟
- [سایر] چرا امام حسین علیه السّلام را اباعبدالله می نامند؟ نام های دیگر امام حسین علیه السّلام کدامند؟
- [سایر] چگونگی ارتباط سوره حمد با امام حسین (ع) را توضیح بفرمایید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلا به زیارت حضرت اباعبدالله(علیه السلام) مشرف شود، چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست و اگر بواسطه عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله سبحانی] خوردن خاک و گِل حرام است، ولی خوردن کمی از تربت پاک حضرت سیّدالشهداء امام حسین(علیه السلام) که از قبر شریف اخذ شود (کمتر از یک نخود) به قصد شفاء اشکال ندارد و همچنین گل داغستان و گل ارمنی که برای معالجه می خورند در صورتی که علاج منحصر به آن باشد جایز است.
- [آیت الله سبحانی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلاً به زیارت حضرت اباعبدالله(علیه السلام)مشرف شود، چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست و اگر به واسطه عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله بروجردی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلاً به زیارت حضرت اباعبدالله عَلَیْهِ السَّلَام مشّرف شود، چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست و اگر به واسطهی عذری نتواند آن امام را زیارت کند، چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] خوردن خاک و گل حرام است، ولی خوردن کمی از تربت پاک حضرت سیدالشهداء امام حسین(علیه السلام) (کمتر از یک نخود) به قصد شفاء اشکال ندارد و همچنین گل داغستان و گل ارمنی که برای معالجه می خورند در صورتی که علاج منحصر به آن باشد جایز است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه نذر کند به زیارت یکی از امامان مثلاً به زیارت حضرت امام حسین(علیه السلام) مشرف شود، اگر به زیارت امام دیگری برود کافی نیست و هرگاه به واسطه عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . در آشامیدن آب، چند چیز مستحب است: اول آب را به طور مکیدن بیاشامد. دوم در روز، ایستاده آب بخورد. سوم پیش از آشامیدن آب (بِسْمِ الله) و بعد از آن (اَلْحَمْدُ لله) بگوید. چهارم به سه نفس آب بیاشامد. پنجم از روی میل آب بیاشامد. ششم بعد از آشامیدن آب، حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام و اهل بیت بزرگوارش را یاد کند، و قاتلان آن حضرت را لعنت نماید.
- [آیت الله مظاهری] مکروه است که در گریه بر میّت صدا را خیلی بلند کنند. ______ 1) آیا تو بر پیمانی - که با آن ما را ترک کردی - وفاداری؟ پیمان بر شهادت به اینکه نیست خدایی غیر از خداوند متعال، او که یکتاست و شریکی برای او نیست و به اینکه محمد صلی الله علیه وآله وسلم بنده و رسول اوست و سید پیامبران و خاتم آنان است و به اینکه علی علیه السلام امیر مومنان و سید امامان و امامی است که خداوند متعال، فرمانبرداری از او را بر همه عالمیان واجب فرموده است و به اینکه حسن و حسین و علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و حسن بن علی و قائم آل محمد - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان مومنان و حجّتهای خداوند بر همه خلائق و امامان تو هستند، که پیشروان هدایت و نیکوکاری هستند. 2) هنگامی که دو فرشته نزدیک به خداوند (نکیر و منکر) که فرستادگان از جانب خدای متعالند، به سوی تو آمدند و از تو در مورد خدایت و پیامبرت و دینت و کتابت و قبلهات و امامانت سوال کردند،پس نترس و اندوهگین نشو و در جواب آنان بگو: خداوند، پروردگار من و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، پیامبر من و اسلام، دین من و قرآن، کتاب من و کعبه، قبله من و امیر مومنان علی بن ابی طالب، امام من و حسن بن علی، امام من و حسین بن علی، امام من و زین العابدین، امام من و محمد باقر، امام من و جعفر صادق، امام من، و موسی کاظم، امام من و علی رضا، امام من و محمد جواد امام من و علی هادی، امام من و حسن عسکری، امام من و حجّت منتظَر، امام من میباشند، اینان - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان و سروران و رهبران و شفیعان من میباشند، در دنیا و آخرت به آنان دوستی میورزم و از دشمنان آنان دوری میجویم، سپس بدان ای فلان فرزند فلان. 3) بدرستی که خداوند متعال، بهترین پروردگار و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، بهترین پیامبر و امیر مومنان علی بن ابی طالب و فرزندان معصوم او یعنی دوازده امام، بهترین امامان هستند و آنچه را محمد صلی الله علیه وآله وسلم آورده است حقّ است و مرگ حقّ است و سوال منکر و نکیر در قبر حقّ است و برانگیخته شدن (برای روز قیامت)، حقّ است و رستاخیز، حقّ است و صراط، حقّ است و میزان (اعمال)، حقّ است و تطایر کتب، حقّ است و بهشت، حقّ است و جهنم، حقّ است و آن ساعت معهود (روز قیامت)، خواهد آمد و هیچ تردیدی در آن نیست و به تحقیق خداوند متعال کسانی را، که در قبرها هستند، بر خواهد انگیخت. 4) خداوند تو را بر قول ثابت، پایدار فرماید و به راه مستقیم هدایت فرماید و بین تو و امامان تو در جایگاهی از رحمتش، شناخت ایجاد فرماید. 5) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را با برهانی از خودت روبرو گردان، خداوندا (درخواست میکنیم)عفو تو را، عفو تو را. 6) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را از جانب خودت با رضوان روبرو کن و قبر او را از بخشایش خودت آرام فرما، رحمتی که بوسیله آن از مهربانی هر کس دیگری بی نیاز گردد.
- [آیت الله نوری همدانی] اذان هیجده جمله است : اللهً اکبرُ چهار مرتبه اشهدً ان لا الهَ الا اللهً ، اشهدً انّ محّمداً رسولً اللهِ ، حیّ علی الصلاهِ، حیَّ علی الفلاحِ ، حیّ علی خیرِ العملِ ، الله اکبرُ ، لا الهَ الا اللهً هر یک دو مرتبه ، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبرُ از اول اذان و یک مرتبه لا اِلَه الّا اللهً از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حیّ علی خیرِ العملِ باید دو مرتبه قد قامتِ الصلاهً اضافه نمود .
- [آیت الله جوادی آملی] .اذان, هجده جمله است : (االله اکبر ) چهار مرتبه، (أشهد أن لا إله الاّ االله )، (أشهد أنّ محمداً رسول االله )، (حیّ علی الصلاة )، (حیّ علی الفلاح)، (حیّ علی خیر العمل )، (االله اکبر )، (لا إله الاّ االله )، هر کدام دو مرتبه، و اقامه , هفده جمله است : دو مرتبه (االله اکبر )، از اول اذان و یک مرتبه (لا إله الاّ االله ) از آخر آن , کم می شود و دو مرتبه (قد قامت الصلاة ) بعد از (حیّ علی خیر العمل) افزوده می‌شود.