نقش امام خمینی (رحمت الله علیه) در گسترش و تشدید جنگ تحمیلی چه بود؟

امام راحل پس از فتح خرمشهر امید به پایان یافتن جنگ داشتند و اساسا بخشی از علت مخالفت اولیه ایشان با ادامه جنگ، به دلیل فقدان دور نمای روشن برای اتمام آن بود. به عبارت دیگر، امام بر این باور بودند که اگر ما نتوانیم پس از فتح خرمشهر جنگ را تمام کنیم، اتمام آن در یک زمان و شرایط دیگر دشوار خواهد بود. در عین حال پس از آنکه امام تصمیم به ادامه جنگ گرفتند و عملیات رمضان انجام شد، با توجه به روند تحولات جنگ، امام طی تحلیلی درباره‌ی سیاست‌های آمریکا علیه ایران در شروع جنگ و ادامه آن، بر این موضوع تأکید کردند که منطق آمریکا شکست عراق و ایران است و از پا در آوردن هر دو یا ایران، در هر صورت به نفع آمریکاست. این نظر امام نیز به روشنی نشان می‌دهد تبدیل جنگ ایران و عراق به یک جنگ فرسایشی برای از پا در آوردن ایران یا ایران و عراق، نقطه ثقل سیاست‌های راهبردی آمریکا بوده است.
بر پایه این ملاحظات، در هر صورت امام باور داشتند که اکنون راهی جز ادامه جنگ و غلبه بر مشکلات و موانع آن وجود ندارد. بر همین اساس به دنبال تدابیر و راه‌حل‌هایی بودند که جمهوری اسلامی جنگ را با پیروزی پشت سر بگذارد.
مواضع راهبردی امام در این مرحله به شرح زیر قابل توضیح است:
1- تهاجم پی‌درپی به دشمن، به منظور جلوگیری از تجدید سازمان و تجدید قوای دشمن، مورد نظر و توصیه امام بود و بسیاری از تلاش‌های نظامی ایران به ویژه عملیات‌هایی ایذایی و محدود، در چارچوب همین تدبیر صورت گرفت.
2- تأکید به مردم بر ضرورت تداوم پشتیبانی از جنگ با اختصاص کمک مردمی و دولت و حضور نیروهای مردمی در جبهه‌های جنگ براساس دیدگاه واجب کفایی، که معیار آن نظر فرماندهان نظامی تعیین شد.
3- امام سیاست خارجی را بر اساس ارتباط با همه کشورها، به جز آمریکا، اسرائیل، و افریقای جنوبی، مورد تأکید قرار دادند که به سیاست خارجی درهای باز در وزارت خارجه مشهور شد. هدف از این سیاست خروج جمهوری اسلامی ایران از انزوای بین‌المللی و محدود کردن حوزه فعالیت‌های دیپلماتیک عراق و متقابلا گسترش فعالیت ایران در میدان دیپلماسی به موازات میدان جنگ بود .
4- اعلام سیاست (مقابله به مثل) در برابر حملات عراق به نفتکش‌ها و کشتی‌های تجاری و تهدید به بستن تنگه هرمز، در صورتی که ایران نتواند به صدور نفت ادامه دهد. این سیاست پس از حضور آمریکا و ناتو در خلیج فارس ابعاد جدیدی به خود گرفت و مبنای مقابله با سیاست‌های آمریکا در خلیج فارس شد.
5-مقاومت در برابر جنگ شهرها به دلیل تعهد ایران نسبت به ملت عراق که با تشدید حملات عراق به شهرها به سیاست مقابله به مثل محدود و با اعلام هشدار به مردم عراق برای تخلیه شهرها، تغییر کرد.
6- تکمیل ساختار دفاعی کشور با ابلاغ حکم تشکیل سه نیرو در ساختار سپاه در شهریور سال 1364 و پیش از آن انتصاب حجت الاسلام هاشمی رفسنجانی به فرماندهی عالی جنگ .
7- تبیین مواضع اصولی ایران در برابر پیشنهادهای صلح و آشکار سازی ماهیت بخشی از پیشنهادها که با هدف نادیده گرفتن حقوق ملت ایران و حفظ و احیای صدام و رژیم عراق انجام می‌گرفت. امام همچنین بر مفهوم )جنگ تا رفع فتنه( تأکید کردند.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ