گر چه تلاش‌ها و اقدامات امام در مرحله قبل تأثیر چندانی بر پیشگیری و بازدارندگی از وقوع جنگ نداشت ولی آثار و پیامدهای آن، در برابر تجاوز عراق در صحنه نبرد با مقاومت و در پشت جبهه، با افزایش انسجام درونی و بسیج اجتماعی برای دفاع همه جانبه‌ی مردمی آشکار شد و بر جای ماند. فرایند این تحولات، مهار و کنترل آثار تجاوز عراق در صحنه جنگ و در داخل کشور بود که در روند تحولات بعدی جنگ نقش برجسته‌ای داشت.
در عین حال، مواضع و اقدامات راهبردی امام را در این مرحله به شرح زیر می‌توان مورد تأکید قرار داد:
1- تبیین استراتژی مقاومت مردمی و همه جانبه با تکیه بر بسیج عمومی برای مقابله با تجاوز دشمن برای تأمین دو هدف صورت گرفت. نخست جلوگیری از پیشروی دشمن و وادار ساختن متجاوز به عقب‌نشینی از خاک ایران و دیگری )تنبیه متجاوز( با تأکید بر پرداخت هزینه تجاوز به ایران و در نتیجه محو هرگونه اندیشه و مقاصد تجاوز کارانه در مورد انقلاب و نظام جمهوری اسلامی ایران.
2- امام با تفسیر ماهیت عقیدتی و سیاسی جنگ، با تأکید بر مفهوم )جنگ اسلام و کفر( و )صدام عامل آمریکا( در واقع مفهوم به هم پیوستگی جنگ و انقلاب را مشخص و ماهیت جنگ و تجاوز به ایران را روشن ساختند.
3- ایجاد ساختار و سازمان دفاعی برای مقاومت، با تشکیل شورای عالی دفاع و صدور فرمان‌های جدید به منظور هماهنگی نیروهای مسلح و اداره جنگ در جبهه‌ها و پشتیبانی از جنگ در داخل کشور. این بخش دیگری از اقدام راهبردی امام بود که علاوه بر تأثیر گذاری اولیه آن در برابر تجاوز عراق، زمینه‌های شکل‌گیری ابعاد سازمان دفاعی ایران را در مراحل بعدی جنگ فراهم ساخت.
4- مدیریت بحران: بی‌ثباتی اولیه حاصل از پیامدهای تجاوز عراق با دعوت مردم به آرامش و تبدیل التهابات سیاسی و مناقشات درونی به نگرانی از تهدید موجودیت نظام، سبب گردید علاوه بر انسجام درونی، زمینه توجه و پرداختن به امر دفاع در برابر متجاوز فراهم شود.
5- بهره برداری از وقوع جنگ برای نقد و نفی مشروعیت سیاسی - اعتقادی رژیم بعثی عراق به منظور ایجاد تحول انقلابی در درون عراق و ترغیب و تشویق مردم و ارتش عراق برای به دست‌گیری حکومت، بخشی از اهداف اساسی امام در برخورد با حادثه جنگ بود.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
