حمایت کشورهای عربی از عراق در جنگ در چه زمینه‌ هایی بود؟

به استثنای چند کشور عرب چون سوریه و لیبی، بقیه‌ی کشورهای عرب در دوران جنگ ایران و عراق از حکومت عراق حمایت می‌کردند. این کشورها در زمینه‌های اقتصادی، سیاسی و حتی نظامی و در قالب نهادهای عربی و اسلامی چون شورای همکاری خلیج فارس، اتحادیه‌ی عرب و سازمان کنفرانس اسلامی به پشتیبانی و حمایت از کشور عراق می‌پرداختند که به برخی از آنها اشاره می‌شود:
1- کشورهای عربی در کنفرانس سران عرب که قبل از شروع جنگ در جده برگزار شد، در جریان حمله‌ی عراق به ایران قرار گرفته، موافقت خود را با تجاوز صدام اعلام کردند در این نشست تنها لیبی و سوریه با این اقدام عراق مخالفت ورزیدند و حمایت خودشان را از ایران اعلام کردند.
2- کشورهای منطقه با قول حمایت سیاسی و کمک 30 میلیارد دلاری قبل از شروع جنگ، صدام را پشتیبانی کردند. در راه نهادینه کردن این حمایت، شورای همکاری خلیج فارس در اسفند 1359 با شرکت شش کشور عربی حاشیه خلیج فارس (عربستان، کویت، امارات، بحرین، عمان و قطر) شکل گرفت.
3- (کردزمن) محقق امور نظامی، در کتاب درس‌هایی از جنگ مدرن، درباره کمک‌های کشورهای عربی منطقه به عراق می‌نویسد: (اخبار تأیید شده حاکی است که کویت، بحرین، قطر و عربستان سعودی، دو روز قبل از آغاز حمله عراق به ایران، موافقت کرده بودند که از نظر مالی به عراق کمک کنند. )
4- کویت اعلام کرد که در دو نوبت در فروردین و آبان 1360 هفت میلیارد دلار به عراق کمک کرده است. علاوه بر آن، کویت مرز عبدلی، نویسیب و بندر شعیبه و همچنین جزیره بوبیان را برای نقل و انتقالات و واردات تسلیحات و تجهیزات نظامی و نیز استفاده نظامی در اختیار عراق قرار داد.
5- عربستان درآمد فروش نفت از منطقه بی‌طرف خفجی را به میزان 350 هزار بشکه در روز در اختیار عراق قرار می‌داد و زمانی که عراق نمی‌توانست نفت صادر کند، به جای عراق نفت می‌فروخت و درآمد آن را در اختیار آن کشور می‌گذاشت.
6- کشورهای عرب عضو شورای همکاری خلیج فارس، آنچنان که حاکم بحرین در اجلاس چهارم شورا (نوامبر 1983، آبان 1362 در دوحه) اعلام نمود، تا آبان 40،1362 میلیارد دلار به عراق کمک نقدی کرده‌اند که این کمک جدا از کمک‌های لجستیکی و تدارکاتی به عراق بوده است.
7- عربستان اجازه داد تا نفت عراق از طریق احداث لوله به بندر ینبع در جنوب غربی عربستان انتقال یابد و از آنجا به خریداران فروخته شود.
کشورهای عربی همچنین در قالب اتحادیه‌ی عرب سعی می‌نمودند در جنگ از عراق پشتیبانی کنند. البته اقدامات این سازمان به دلیل ماهیتش، طبیعی به نظر می‌رسید. به عنوان مثال، کمیته‌ی 7 نفره‌ی اتحادیه‌ی عرب بعد از عملیات خیبر در منطقه هور و جزایر مجنون که رزمندگان ایرانی به پیروزی‌هایی دست یافتند، در بغداد تشکیل شد که هدف عمده‌ی آن ترغیب کشورهای جهان به نخریدن نفت از ایران و نفروختن اسلحه به آن بوده است و مسلما در زمانی که ایران در حال جنگ با عراق بود، این یک حرکت ضد ایرانی و در جهت حمایت از عراق محسوب می‌گردید.
در سازمان کنفرانس اسلامی نیز به جز چند کشور معدود، بقیه کشورها جانب عراق را گرفته بودند و در آغاز جنگ نه تنها عراق را محکوم نکردند، بلکه مواضعی اتخاذ کردند که به نفع حکومت عراق بود. در پایان جنگ نیز زمانی که ایران درست در موقعیت عراق در اوایل جنگ بود، ایران را به عنوان اشغالگر معرفی نمودند.
علاوه بر آنچه ذکر شد، هر یک از کشورهای عربی به تنهایی نیز به کمک عراق شتافتند. مثلا مصر تأمین کننده‌ی نیازمندی‌های تسلیحاتی (ساخت روسیه) عراق بوده است و خلأ قطع ارسال قطعات و لوازم یدکی را که از طرف روسیه در مقاطعی از دوران جنگ ایجاد شده بود، پر می‌کرد. مصر همچنین تعدادی از تکنسین‌های خود را به پایگاه الرشید عراق (مرکز استقرار میگ‌های 25) برای آموزش اعزام کرد و با درخواست‌های مکرر عراق برای تجهیزات خاص مانند سیستم دفاع هوایی و غیره موافقت می‌کرد و تجهیزات مربوطه را نیز ارسال می‌نمود.
دولت اردن با در اختیار گذاشتن بندر عقبه‌ی خود در خلیج عقبه، راه‌های مواصلاتی عراق را برای تدارکات لازم تأمین می‌کرد. این بندر در زمانی که عراق در خلیج فارس به لحاظ کشتی‌رانی با مشکل مواجه شده بود، برای این کشور اهمیتی حیاتی داشت. همچنین بعضی از کشورهای عربی چون سودان، نیروی داوطلب نظامی در اختیار دولت عراق قرار می‌دادند.
خلاصه اینکه کشورهای عربی به جز لیبی، سوریه و الجزایر، به طور انفرادی یا در قالب سازمان‌های عربی و اسلامی و حتی سازمان ملل متحد، مواضعی را اتخاذ می‌کردند که همه در جهت منافع عراق و پشتیبانی از این کشور بود. آنها در سه بعد اقتصادی، سیاسی و نظامی در جنگ از عراق حمایت کردند و نه تنها حاضر نشدند عراق را به عنوان متجاوز معرفی نمایند بلکه در اواخر جنگ که نیروهای ایران بخش‌هایی از خاک عراق را به عنوان تنبیه متجاوز تصرف نمودند، ایران را محکوم و به عنوان اشغالگر معرفی کردند.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ