حمایت
حمایت، اَعمال و نهادهای حمایتی که هرچند در فقه به رسمیت شناخته نشده‌اند، اما در جوامع اسلامی پیشین مهم بودند.
طی هشت سال جنگ، عملکرد مسئولان دولتی در حمایت و پشتیبانی مؤثر از جنگ چگونه بود؟
تجربه نشان داده است که در زمان جنگ اهمیت مسائل پشت جبهه کمتر از مسائل جبهة نبرد نیست و بدون یک پشتیبانی قوی، جنگیدن امکان‌پذیر نیست. بنابراین می‌توان گفت مسئولان در پشت جبهه‌ها با فراهم نمودن امکانات جنگ، در عرصه داخل و خارج از کشور در حد بضاعت خود اقدامات مؤثری را در زمان جنگ انجام دادند. اقدامات دولت در پشتیبانی از رزمندگان اسلام از چند جهت قابل بررسی است: 1-اقتصادی: فراهم ساختن مایحتاج عمومی رزمندگان از قبیل آذوقه، خوراک، پوشاک و سایر وسایل مورد نیاز در جبهه‌ها که با توجه به کمک‌های مردمی، در این زمینه به طور نسبی موفق بود. گرچه در برخی مواقع محدودیت‌های مالی به گونه‌ای بود که در یک زمان محدود، فراهم ساختن برخی اقلام ضروری رزمندگان برای دولت مشکل ساز می‌شد. 2-تسلیحاتی: دولت در زمینه تهیه و تأمین تسلیحات مورد نیاز رزمندگان از دو منبع صنایع داخلی و کشورهای خارجی، با مشکلات عمده و عدیده‌ای روبه رو بود. اولاً ارز لازم را برای تأمین نیازهای تسلیحاتی در اختیار نداشت تا به موقع آنها را خریداری کند. ثانیاً به دلیل تحریم تسلیحاتی ایران توسط کشورهای غربی، ایران مجبور بود مایحتاج نظامی خود را با مشکلات فراوان و با قیمت بیشتر از بازارهای آزاد بین‌المللی و دلالان خریداری کند. 3-دیپلماسی: به رغم تلاشهای بی وقفة مسئولان سیاست خارجی در داخل و خارج از کشور، وجود برخی مشکلات در دستگاه سیاست خارجی از قبیل ضعف در سیاست‌گذاری، ناقص بودن استراتژی سیاست خارجی و کم‌تجربه بودن نمایندگی‌ها و کارشناسان و همچنین اصرار قدرتهای بزرگ و مخصوصاً امریکا در ممانعت از پیروزی مطلق ایران بر عراق، آن‌چنانکه شایسته بود در این حوزه موفقیت قابل توجهی به دست نیامد. در حقیقت هدف گذاری در جنگ و سیاست خارجی منطبق بر هم نبود و به همین دلیل دستگاه سیاست خارجی در بهره‌برداری از پیروزی‌های رزمندگان در جبهه‌ها چندان موفق عمل نمی‌کرد. منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
تجربه نشان داده است که در زمان جنگ اهمیت مسائل پشت جبهه کمتر از مسائل جبهة نبرد نیست و بدون یک پشتیبانی قوی، جنگیدن امکان‌پذیر نیست. بنابراین می‌توان گفت مسئولان در پشت جبهه‌ها با فراهم نمودن امکانات جنگ، در عرصه داخل و خارج از کشور در حد بضاعت خود اقدامات مؤثری را در زمان جنگ انجام دادند. اقدامات دولت در پشتیبانی از رزمندگان اسلام از چند جهت قابل بررسی است: 1-اقتصادی: فراهم ساختن مایحتاج عمومی رزمندگان از قبیل آذوقه، خوراک، پوشاک و سایر وسایل مورد نیاز در جبهه‌ها که با توجه به کمک‌های مردمی، در این زمینه به طور نسبی موفق بود. گرچه در برخی مواقع محدودیت‌های مالی به گونه‌ای بود که در یک زمان محدود، فراهم ساختن برخی اقلام ضروری رزمندگان برای دولت مشکل ساز می‌شد. 2-تسلیحاتی: دولت در زمینه تهیه و تأمین تسلیحات مورد نیاز رزمندگان از دو منبع صنایع داخلی و کشورهای خارجی، با مشکلات عمده و عدیده‌ای روبه رو بود. اولاً ارز لازم را برای تأمین نیازهای تسلیحاتی در اختیار نداشت تا به موقع آنها را خریداری کند. ثانیاً به دلیل تحریم تسلیحاتی ایران توسط کشورهای غربی، ایران مجبور بود مایحتاج نظامی خود را با مشکلات فراوان و با قیمت بیشتر از بازارهای آزاد بین‌المللی و دلالان خریداری کند. 3-دیپلماسی: به رغم تلاشهای بی وقفة مسئولان سیاست خارجی در داخل و خارج از کشور، وجود برخی مشکلات در دستگاه سیاست خارجی از قبیل ضعف در سیاست‌گذاری، ناقص بودن استراتژی سیاست خارجی و کم‌تجربه بودن نمایندگی‌ها و کارشناسان و همچنین اصرار قدرتهای بزرگ و مخصوصاً امریکا در ممانعت از پیروزی مطلق ایران بر عراق، آن‌چنانکه شایسته بود در این حوزه موفقیت قابل توجهی به دست نیامد. در حقیقت هدف گذاری در جنگ و سیاست خارجی منطبق بر هم نبود و به همین دلیل دستگاه سیاست خارجی در بهره‌برداری از پیروزی‌های رزمندگان در جبهه‌ها چندان موفق عمل نمی‌کرد. منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
پاسخ:
تجربه نشان داده است که در زمان جنگ اهمیت مسائل پشت جبهه کمتر از مسائل جبهة نبرد نیست و بدون یک پشتیبانی قوی، جنگیدن امکان‌پذیر نیست. بنابراین می‌توان گفت مسئولان در پشت جبهه‌ها با فراهم نمودن امکانات جنگ، در عرصه داخل و خارج از کشور در حد بضاعت خود اقدامات مؤثری را در زمان جنگ انجام دادند. اقدامات دولت در پشتیبانی از رزمندگان اسلام از چند جهت قابل بررسی است:
1-اقتصادی: فراهم ساختن مایحتاج عمومی رزمندگان از قبیل آذوقه، خوراک، پوشاک و سایر وسایل مورد نیاز در جبهه‌ها که با توجه به کمک‌های مردمی، در این زمینه به طور نسبی موفق بود. گرچه در برخی مواقع محدودیت‌های مالی به گونه‌ای بود که در یک زمان محدود، فراهم ساختن برخی اقلام ضروری رزمندگان برای دولت مشکل ساز می‌شد.
2-تسلیحاتی: دولت در زمینه تهیه و تأمین تسلیحات مورد نیاز رزمندگان از دو منبع صنایع داخلی و کشورهای خارجی، با مشکلات عمده و عدیده‌ای روبه رو بود. اولاً ارز لازم را برای تأمین نیازهای تسلیحاتی در اختیار نداشت تا به موقع آنها را خریداری کند. ثانیاً به دلیل تحریم تسلیحاتی ایران توسط کشورهای غربی، ایران مجبور بود مایحتاج نظامی خود را با مشکلات فراوان و با قیمت بیشتر از بازارهای آزاد بین‌المللی و دلالان خریداری کند.
3-دیپلماسی: به رغم تلاشهای بی وقفة مسئولان سیاست خارجی در داخل و خارج از کشور، وجود برخی مشکلات در دستگاه سیاست خارجی از قبیل ضعف در سیاست‌گذاری، ناقص بودن استراتژی سیاست خارجی و کم‌تجربه بودن نمایندگی‌ها و کارشناسان و همچنین اصرار قدرتهای بزرگ و مخصوصاً امریکا در ممانعت از پیروزی مطلق ایران بر عراق، آن‌چنانکه شایسته بود در این حوزه موفقیت قابل توجهی به دست نیامد. در حقیقت هدف گذاری در جنگ و سیاست خارجی منطبق بر هم نبود و به همین دلیل دستگاه سیاست خارجی در بهره‌برداری از پیروزی‌های رزمندگان در جبهه‌ها چندان موفق عمل نمی‌کرد.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
- [سایر] آیا ایران عامل تداوم هشت سال جنگ و خونریزی بود؟
- [سایر] آیا اسرائیل در طول جنگ از عراق حمایت میکرد؟ چگونه؟
- [سایر] چرا جنگ ایران و عراق طولانی شد و به مدت هشت سال ادامه پیدا کرد؟
- [سایر] از منظر رهبر معظم انقلاب چرا جنگ هشت سال طول کشید؟
- [سایر] چه دلایلی بر اینکه بهائیت با پشتیبانی قدرتهای استعماری پدید آمده وهنوز هم تحت حمایت آنان به سر می برد، وجود دارد؟
- [سایر] مواضع و شرایط مسئولان و مقامات ایران در دوران جنگ برای پذیرش آتش بس و صلح با عراق چه بود؟
- [سایر] در طول هشت سال جنگ، چه هیئت هایی برای صلح بین دو کشور میانجی گری کردند؟ تأثیر آن چه بود؟
- [سایر] حمایت کشورهای عربی از عراق در جنگ در چه زمینه هایی بود؟
- [سایر] آیا اتحاد جماهیر شوروی سابق، در طول جنگ از عراق حمایت کرد؟ چگونه؟
- [سایر] آیا موسیقی در تشجیع روحیه ی رزمندگان در جنگ تحمیلی مؤثر بود؟ چگونه؟
- [آیت الله مظاهری] افرادی که در ادارات دولتی یا مؤسسات کار میکنند و معمول است که مقداری از حقوق آنان را پسانداز میکنند که هنگام بازنشستگی بتدریج به آنان بدهند پس از بازنشستگی هر مقدار را که در هر سال به آنان بدهند جزو درآمد آن سال محسوب است و لازم نیست خمس آن را فوراً بدهند.
- [آیت الله اردبیلی] افرادی که در ادارات دولتی یا مؤسّسات خصوصی کار میکنند و معمولاً اداره، مقداری از حقوق آنان را پسانداز میکند تا هنگام بازنشستگی به تدریج به آنان پرداخت نماید، پس از بازنشستگی هر مقدار که در هر سال به آنان بدهند، جزء درآمد آن سال حساب می‌شود و لازم نیست خُمس آن را فورا پرداخت نمایند.
- [آیت الله وحید خراسانی] بانکها بر دو نوعند اسلامی و غیر اسلامی بانکهای اسلامی بر سه قسمند بانکهای شخصی بانکهای دولتی بانکهایی که به شرکت دولت و مردم تاسیس می شود و اظهر این است که معاملات مشروعه با بانکهای دولتی و بانکهایی که به شرکت دولت و مردم تاسیس می شود جایز است ولی احتیاط واجب ان است که یک پنجم فواید حاصله ان را به نیت ما فی الذمه به سادات فقیر بدهد و بقیه از منافع حاصل ان سال می باشد که اگر صرف در موونه ان سال نشود خمس ان را باید بپردازد
- [آیت الله جوادی آملی] .کافری که در جنگ , به دست رزمنده مسلمان کشته شود، وسیله های شخصی او را (سلَب) می نامند. سلَب و (وسایل شخصی ) او مال رزمندهای است که او را بکشد. این اموال از باب غنائم جنگی خمس ندارد ; ولی اگر تا یک سال بماند , پس از آن، به عنوان درآمد کسبی، خمس دارد که پس از احتساب هزینه سال، باید پرداخت شود. نصاب غنائم جنگی
- [آیت الله بروجردی] انسان میتواند زکات را در هشت مورد مصرف کند:اوّل:فقیر و آن کسیست که مخارج سال خود و عیالاتش را ندارد و کسی که صنعت یا ملک یا سرمایهای دارد که میتواند مخارج سال خود را بگذراند، فقیر نیست.دوم:مسکین و آن کسیست که از فقیر سختتر میگذراند.سوم:کسی که از طرف امام عَلَیْهِ السَّلَام یا نائب امام مأمور است که زکات را جمع و نگهداری نماید و به حساب آن رسیدگی کند و آن را به امام یا نائب امام یا فقرا برساند.چهارم:کافرهایی که اگر زکات به آنان بدهند به دین اسلام مایل میشوند، یا در جنگ به مسلمانان کمک میکنند.پنجم:خریداری بندهها و آزاد کردن آنان.ششم:بدهکاری که نمیتواند قرض خود را بدهد.هفتم:سبیل الله، یعنی کاری که منفعت عمومی دینی دارد، مثل ساختن مسجد و مدرسهای که علوم دینیه در آن خوانده می‌شود.هشتم:ابن السبیل، یعنی مسافری که در سفر درمانده شده و احکام اینها در مسائل آینده گفته خواهد شد.
- [آیت الله سیستانی] شیر دادنی که علت محرم شدن است هشت شرط دارد : اول : بچه ، شیر زن زنده را بخورد ، پس اگر بعضی از مقدار معتبر در رضاع را از پستان زنی که مرده است شیر بخورد ، فائده ندارد . دوم : شیر آن زن از زائیدنی شرعی بوجود آمده باشد ، هر چند وطی شبهه باشد ، پس اگر فرضاً شیر بدون زائیدن بوجود بیاید ، یا شیر بچهای را که از زنا بدنیا آمده به بچه دیگر بدهد ، بواسطه آن شیر ، بچه به کسی محرم نمیشود . سوم : بچه شیر را از پستان بمکد ، پس اگر شیر را در گلوی او بریزند اثری ندارد . چهارم : شیر خالص باشد ، و با چیز دیگر مخلوط نباشد . پنجم : مقدار شیری که موجب حرمت است ، همه مربوط به یک شوهر باشد ، پس اگر زن شیر دهی را طلاق دهند ، بعد شوهر دیگری کند و از او آبستن شود و تا موقع زائیدن ، شیری که از شوهر اول داشته باقی باشد ، و مثلاً هشت دفعه پیش از زائیدن از شیر شوهر اول ، و هفت دفعه بعد از زائیدن از شیر شوهر دوم ، به بچهای بدهد ، آن بچه به کسی محرم نمیشود . ششم : بچه ، شیر را قی نکند ، و اگر قی کند اثری ندارد . هفتم : شیر دادن بچه به مقداری باشد که استخوانش از آن شیر محکم شده و گوشت بدنش بروید ، و اگر معلوم نباشد که آیا به این حد رسیده یا نه ، چنانچه یک شبانه روز یا پانزده مرتبه به طوری که در مسأله آینده گفته می‌شود شیر سیر بخورد باز هم کافی است ، ولی اگر معلوم باشد که آن شیر در محکم شدن استخوان بچه و روئیدن گوشت بدنش مؤثر نبوده ، در حالی که بچه یک شبانه روز ، یا پانزده مرتبه شیر خورده باید مراعات احتیاط واجب در چنین مورد ترک نشود ، پس در موارد ذکر شده ازدواج نکند و نگاه محرمانه نیز نکند . هشتم : دو سال بچه تمام نشده باشد ، و اگر بعد از تمام شدن دو سال او را شیر دهند ، به کسی محرم نمیشود ، بلکه اگر مثلاً پیش از تمام شدن دو سال هشت مرتبه و بعد از آن هفت مرتبه شیر بخورد ، به کسی محرم نمیشود ، ولی چنانچه از موقع زائیدن زن شیر ده بیشتر از دو سال گذشته باشد و شیر او باقی باشد و بچهای را شیر دهد ، آن بچه به کسانی که گفته شد ، محرم می‌شود .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . انسان میتواند زکات را در هشت مورد مصرف کند: اول فقیر، و آن کسی است که مخارج سال خود و عیالاتش را ندارد، و کسی که صنعت یا ملک یا سرمایهای دارد که میتواند مخارج سال خود را از منافع آن بگذراند فقیر نیست. دوم مسکین، و آن کسی است که از فقیر سختتر میگذراند. سوم کسی که از طرف امام علیهالسلام یا نایب امام مأمور است که زکات را جمع و نگهداری نماید و به حساب آن رسیدگی کند، و آن را به امام علیهالسلام یا نایب امام یا فقرا برساند. چهارم کفاری که اگر زکات به آنان بدهند به دین اسلام مایل میشوند، یا در جنگ به مسلمانان کمک میکنند ولی بعید نیست که اعطاء و دادن این قسم مخصوص به امام علیهالسلام باشد. پنجم خریداری بنده برای آزادکردن. ششم بدهکاری که نمیتواند قرض خود را بدهد. هفتم سبیل الله، یعنی هر کار خیر و عمل نیکی که از شارع مقدس نسبت به آن تشویق شده باشد، مثل ساختن مدرسه علوم دینیه و پل و منزلگاه برای مسافرین و زوار و مسجد و دارالایتام و تعظیم شعائر و طبع کتب دینی و نشر معارف اسلامی و هر کاری که موجب تقرب به خداوند متعال و اعلای کلمه اسلام باشد. هشتم ابن السبیل، یعنی مسافری که در سفر درمانده شده و احکام اینها در مسائل آینده گفته خواهد شد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] انسان می تواند زکاه را در هشت مورد مصرف کند: اول - فقیر و او کسی است که مخارج سال خود و عیالاتش را ندارد؛ ولی کسی که صنعت یا ملک یا سرمایه ای دارد که می تواند مخارج سال خود را بگذراند فقیر نیست. دوم - مسکین و او کسی است که از فقیر سخت تر می گذراند. سوم - کسی که از طرف امام (ع) یا نائب امام مامور است که زکاه را جمع و نگهداری نماید و به حساب آن رسیدگی کند و آن را به امام یا نائب امام یا فقرا برساند. چهارم - کافرهائی که اگر زکاه به آنان بدهند؛ به دین اسلام مایل می شوند یا در جنگ به مسلمانان کمک می کنند. پنجم - خریداری بنده هائی که در شدت می باشند و آزاد کردن آنان. ششم - بدهکاری که نمی تواند قرض خود را بدهد. هفتم - فی سبیل اللّه؛ یعنی کارهائی که می توان با آنها قصد قربت نمود؛ مثل ساختن مسجد و مدرسه ای که علوم دینیه در آن خوانده می شود و تنظیف شهر و اسفالت راه ها و توسعه آنها و مانند اینها. هشتم - ابن السبیل؛ یعنی مسافری که در سفر درمانده شده. و احکام اینها در مسائل آینده گفته خواهد شد.
- [آیت الله خوئی] انسان میتواند زکات را در هشت مورد مصرف کند: (اول): فقیر، و او کسی است که مخارج سال خود و عیالاتش را ندارد ولی کسی که صنعت یا ملک یا سرمایهای دارد که میتواند مخارج سال خود را بگذراند فقیر نیست. (دوم): مسکین، و او کسی است که از فقیر سختتر میگذراند. (سوم): کسی که از طرف امام علیهالسلام یا نایب امام مأمور است که زکات را جمع و نگهداری نماید و به حساب آن رسیدگی کند و آن را به امام علیه السلام یا نایب امام یا فقرا برساند. (چهارم): کافرهایی که اگر زکات به آنان بدهند به دین اسلام مایل میشوند یا در جنگ به مسلمانان کمک میکنند. (پنجم): خریداری بندههایی که در شدت میباشند و آزاد کردن آنان. (ششم): بدهکاری که نمیتواند قرض خود را بدهد. (هفتم): فی سبیل الله، یعنی کارهایی که می‌توان با آنها قصد قربت نمود مثل ساختن مسجد، و مدرسهای که علوم دینیه در آن خوانده می‌شود، و تنظیف شهر و آسفالت راهها و توسعه آنها و مانند اینها. (هشتم): ابنالسبیل، یعنی مسافری که در سفر درمانده شده و احکام اینها در مسایل آینده گفته خواهد شد.
- [امام خمینی] انسان می تواند زکات را در هشت مورد مصرف کند: اول: فقیر، و آن کسی که مخارج سال خود و عیالاتش را ندارد و کسی که صنعت یا ملک یا سرمایه ای دارد که می تواند مخارج سال خود را بگذراند فقیر نیست. دوم: مسکین، و آن کسی است که از فقیر سخت تر می گذراند. سوم: کسی که از طرف امام علیه السلام یا نایب امام مامور است که زکات را جمع و نگهداری نماید و به حساب آن رسیدگی کند و آن را به امام علیه السلام یا نایب امام یا فقرا برساند. چهارم: کافرهایی که اگر زکات به آنان بدهند به دین اسلام مایل می شوند یا در جنگ به مسلمانان کمک می کنند. پنجم: خریداری بنده ها و آزاد کردن آنان. ششم: بدهکاری که نمی تواند قرض خود را بدهد. هفتم: سبیل الله یعنی کاری که مانند ساختن مسجد منفعت عمومی دینی دارد، یا مثل ساختن پل و اصلاح راه که نفعش به عموم مسلمانان می رسد و آنچه برای اسلام نفع داشته باشد به هر نحو که باشد. هشتم: ابن السبیل، یعنی مسافری که در سفر درمانده شده. و احکام اینها در مسایل آینده گفته خواهد شد.