وحدت و یکپارچگی امت اسلام نزد امیر مؤمنان(علیه السلام) از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار است و اهتمام آن حضرت در حفظ یکپارچگی مسلمانان بر کسی پوشیده نیست.
علی(علیه السلام) را بی گمان می توان بزرگ ترین منادی وحدت امت رسول الله(صلی الله علیه وآله) نامید و پژواک وحدت خواهی را از کلام و رفتار او شنید.
آن حضرت در تبیین جایگاه ارزشی و اهمیت فوق العاده وحدت و نقش مخرّب تفرقه و جدایی، خطاب به مردم کوفه می فرماید: (آگاه باشید که شما اکنون دست از رشته اطاعت کشیدید و با زنده کردن ارزش های جاهلیت، دژ محکم الهی را در هم شکستید، در حالی که خداوند بر امت اسلامی با وحدت و برادری منت گذارده بود تا در سایه آن زندگی کنند; نعمتی بود که هیچ ارزشی را همانند آن نمی توان تصور کرد...).[1]
آن حضرت اعتقاد به خدای سبحان و تمسک به کتاب، شریعت و پیامبر واحد را محور گردهمایی مسلمانان و عروة الوثقای آنان می داند، و اجرای صحیح قوانین شریعت و پیروی از رهبری را عامل تداوم و بقای آن می شمرد، و سرپیچی و تمرد از دستورات رهبری را عامل تضعیف و متلاشی شدن آن معرفی می کند.[2]
آن حضرت در یکی از خطبه های خود می فرماید: (پیروزی و شکست اسلام، به فراوانی و کمی طرفداران آن نبود. اسلام، دین خداست و هموست که آن را پیروز ساخت... .
جایگاه رهبر، چونان ریسمانی محکم است که مهره ها را متحد ساخته، به هم پیوند می دهد. اگر این رشته از هم بگسلد، مهره ها پراکنده و هر کدام به سویی افکنده خواهند شد... . عرب امروز، گرچه از نظر مقدار اندکند، اما به نعمت اسلام فراوان اند و با اتحاد و هماهنگی عزیز و قدرتمند می باشند).[3]
وحدت طلبی، در سیره عملی و رفتار آن حضرت نیز به راحتی مشاهده می شود; چنان که در مقابل حق به غارت رفته ی خویش 25 سال سکوت کرد و با آن که خار در چشم و استخوان در گلو خانه نشین شده بود، از هیچ تلاشی برای اتحاد مسلمانان دریغ نورزید. امام علی(علیه السلام) آن زمان که سستی مسلمانان را در جنگ با مرتدان مشاهده کرد، با خلیفه اول بیعت نمود.
شاهد این مطلب، گفتار عثمان خطاب به امام(علیه السلام) است که گفت: (اگر تو بیعت نکنی، مسلمانان متفرق شده و کسی به دستور خلیفه برای جنگ با مرتدان نخواهد رفت).[4]
آن حضرت در جواب نامه ابوموسی اشعری درباره حکمیت می نویسد: (پس بدان در امت اسلام هیچ کس وجود ندارد که به وحدت امت محمد(صلی الله علیه وآله) و به انس گرفتن آنان به یکدیگر از من دلسوزتر باشد. من در این کار پاداش نیک و سرانجام شایسته را از خدا می طلبم و به آنچه پیمان بسته ام وفادارم).[5]
کوتاه سخن آن که علی(علیه السلام) بزرگ ترین منادی وحدت امت اسلامی بوده است که در راه تحقق و تداوم وحدت از هیچ تلاشی دریغ نورزیده است.
پی نوشتها:
[1]. نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، خطبه 192.
[2]. همان، خطبه 18.
[3]. همان، خطبه 146.
[4]. ر.ک: امام علی و زمامداران، علی محمد میرجلیلی، ص 79، (انتشارات وثوق). به نقل از انساب الاشراف، بلاذری، ج 1، ص 587، (نشر دارالمعارف، مصر).
[5]. نهج البلاغه، نامه 78.
www.mazaheb.ir
