پیش از ذکر اسامی آن حضرت باید یادآور شویم که مقصود ما از (نام) اعم از اسامی، القاب و کنیههای آن حضرت است. در برابر هر عنوان، نام کسانی را که آن اسم را بر آن حضرت اطلاق کردهاند نیز آوردهایم. 1. ابی الحسن علی بن محمد عسکری(ع)، (از شیخ مفید)[1] 2. ابوالحسن علی بن محمد صاحب العسکر(ع) (از شیخ طوسی)[2] 3.علی بن محمد الهادی(ع)، (از سید بن طاووس)[3] 4. علی بن محمد(ع)، (از فخر الدین طریحی)[4] 5. هادی(ع)، (از کفعمی)[5] 6. ابوالحسن علی العسکری(ع)، (از ابن صباغ مالکی از علمای سنی)[6] 7. علی بن محمد علی بن موسی...، (از شیخ صدوق)[7] 8.. رجل علوی؛ مردی علوی، (از نجاشی به نقل از احمد بن یحیی اودی)[8]. این تعبیر نشانه تقیه اودی و فضای سیاسی خفقان آلود عصر امام هادی است؛ به طوری که مردم از ترس نمیتوانستند از آن حضرت اسم ببرند. 9. علی بن محمد بن علی ... الامام المنتخب، ولی المؤمنین، (شیخ مفید)[9] 10. نقی بن تقی بن صابر بن وفی بن صادق بن سید بن سجادین شهیدین بن حیدر...،[10] (ابن شهر آشوب) 11. ابی الحسن العسکری علی بن محمد بن ابی جعفر القانع بن علی الرضا بن موسی الامین، ... (ابن خشّاب)[11]. ابن خشاب هم اسامی ائمه هدی را همراه القاب مقدسشان مطرح کرده است. 12. الامام العاشر، الامام الهادی، علی بن محمد وارث الوصیین،(برسی)[12] 13. الامام علی الهادی ابن الامام محمد الجواد، (تستری)[13] 14. بطور، (در تورات)[14] 15. عسکری علت نام گذاری امام هادی و امام حسن، به عسکری این بوده که آن دو بزرگوار در محلهای به نام (عسکر) در سامرا تحت نظر بودند.[15] 16. ابوالحسن یا ابوالحسن ثالث، (طبرسی و دیگران)[16]. به گفته (طریحی) کنیه ابوالحسن مشترک بین پنج امام است: علی بن ابیطالب، علی بن الحسین، موسی بن جعفر، علی بن موسی و علی بن محمد الهادی(ع).[17] 17. علی بن محمد ابوالحسن هاشمی معروف به ابوالحسن عسکری، (از خطیب بغدادی)[18] 18. ابوالحسن علی الهادی، (ابن خلکان)[19] 19. الطیب الهادی، (از علی بن مهزیار)[20] 20. الصادق ابوالحسن الثالث، (از یکی از راویان)[21] 21. هادی، عسکری، عالم، دلیل، موضح، راشد و سدید(حضینی).[22] 22. ابن الرضا(ع)، (مردم آن عصر)[23] 23. ولی المؤمنین، (مفید)[24] 24. الصادق علی بن محمد بن الرضا، (از شخصی به نام منصور)[25] 25. العبد الصالح علی بن محمد بن علی الرضا، (از یک راوی به نام ابن یاسین)[26] 26. الطیب، (از داود صرمی)[27] 27. صاحب العسکر، ( یکی از اصحاب امام هادی)[28] 28. الفقیه العسکری،(از حسن بن راشد)[29] 29. مرتضی، رشید، شهید، نجیب، متقی، متوکل و خالص و وفی، (طبری)[30] 30. امین، (طبرسی)[31] 31. نقی، مؤتمن و متوکل، (ابن شهر آشوب)[32] 32. علی بن محمد المفتی، (اربلی)[33] 33. ناصح و فتّاح، (اربلی)[34] اربلی میگوید: مشهورترین لقب آن بزرگوار متوکل بود، اما ایشان از اصحاب خود خواسته بود از ذکر این نام خودداری کنند؛ زیرا متوکل عباسی هم این نام را داشت.[35] 34. الامین المؤتمن هادی المسترشدین، (امام باقر(ع))[36] 35. السراج المنیر و الرکن الوثیق، (امام سجاد(ع))[37] 36. علی بن محمد المنتجب، (ناحیه مقدسه)[38] 37. ماضی، رجل و صادق، (طریحی).[39] 38. زکی، (علی علوی عمری)[40] 39. در دعای حضرت قائم (عج) معروف به دعای عبرات آمده است: (اللهم انی ... اتقرب الیک .. بالامام منحة الجبّار و والد الائمه الاطهار علی بن محمد المولود بالعسکر ...).[41] 40. در جایی دیگر از حضرت ولی عصر (عج) درباره جد گرامیاش آمده است: (... وصلّ علی علی بن محمد امام المؤمنین و وارث المرسلین و حجة رب العالمین...).[42] 41. حضرت رسول اعظم(ص) فرمودند: ای علی، من نذیر امت هستم و تو هادی آنها ... و علی بن محمد]الهادی[ سابر ]آزمایش کننده[ و علم امت است...[43] 42. المکتفی بالله، الولی لله، طاهر النجیب، صادق اللهجة.[44] پی‌نوشت‌ها: [1] . موسوعة الامام الهادی، ج1، ص22. [2] . همان، ص 23. [3] . همان، ص24. [4] . همان. [5] . همان. [6] . همان، ص25. [7] . همان، ص 27. [8] . همان. [9] . همان، ص28. [10] . همان. [11] . همان، ص28 و29. [12] . همان، ص29. [13] . همان. [14] . همان، ص30. [15] . همان، ص31 32. [16] . همان، ص33. [17] . همان. [18] . همان، ص33 34. [19] . همان، ص34. [20] . همان. [21] . همان، ص35. [22] همان. [23] . همان. [24] . همان، ص36. [25] . همان. [26] . همان. [27] . همان. [28] . همان. [29] . همان،ص37. [30] . همان. [31] . همان. [32] . همان، ص38. [33] . همان، ص39. [34] . همان. [35] . همان، ص39 40. [36] . همان،ص40. [37] . همان. [38] . همان، ص41. [39] . همان. [40] همان. [41] . همان، ص162. [42] . همان. [43] . همان، ص 169. [44] . همان، ص150 و 151. منبع: ماهنامه کوثر
پیش از ذکر اسامی آن حضرت باید یادآور شویم که مقصود ما از (نام) اعم از اسامی، القاب و کنیههای آن حضرت است. در برابر هر عنوان، نام کسانی را که آن اسم را بر آن حضرت اطلاق کردهاند نیز آوردهایم.
1. ابی الحسن علی بن محمد عسکری(ع)، (از شیخ مفید)[1]
2. ابوالحسن علی بن محمد صاحب العسکر(ع) (از شیخ طوسی)[2]
3.علی بن محمد الهادی(ع)، (از سید بن طاووس)[3]
4. علی بن محمد(ع)، (از فخر الدین طریحی)[4]
5. هادی(ع)، (از کفعمی)[5]
6. ابوالحسن علی العسکری(ع)، (از ابن صباغ مالکی از علمای سنی)[6]
7. علی بن محمد علی بن موسی...، (از شیخ صدوق)[7]
8.. رجل علوی؛ مردی علوی، (از نجاشی به نقل از احمد بن یحیی اودی)[8]. این تعبیر نشانه تقیه اودی و فضای سیاسی خفقان آلود عصر امام هادی است؛ به طوری که مردم از ترس نمیتوانستند از آن حضرت اسم ببرند.
9. علی بن محمد بن علی ... الامام المنتخب، ولی المؤمنین، (شیخ مفید)[9]
10. نقی بن تقی بن صابر بن وفی بن صادق بن سید بن سجادین شهیدین بن حیدر...،[10] (ابن شهر آشوب)
11. ابی الحسن العسکری علی بن محمد بن ابی جعفر القانع بن علی الرضا بن موسی الامین، ... (ابن خشّاب)[11]. ابن خشاب هم اسامی ائمه هدی را همراه القاب مقدسشان مطرح کرده است.
12. الامام العاشر، الامام الهادی، علی بن محمد وارث الوصیین،(برسی)[12]
13. الامام علی الهادی ابن الامام محمد الجواد، (تستری)[13]
14. بطور، (در تورات)[14]
15. عسکری علت نام گذاری امام هادی و امام حسن، به عسکری این بوده که آن دو بزرگوار در محلهای به نام (عسکر) در سامرا تحت نظر بودند.[15]
16. ابوالحسن یا ابوالحسن ثالث، (طبرسی و دیگران)[16]. به گفته (طریحی) کنیه ابوالحسن مشترک بین پنج امام است: علی بن ابیطالب، علی بن الحسین، موسی بن جعفر، علی بن موسی و علی بن محمد الهادی(ع).[17]
17. علی بن محمد ابوالحسن هاشمی معروف به ابوالحسن عسکری، (از خطیب بغدادی)[18]
18. ابوالحسن علی الهادی، (ابن خلکان)[19]
19. الطیب الهادی، (از علی بن مهزیار)[20]
20. الصادق ابوالحسن الثالث، (از یکی از راویان)[21]
21. هادی، عسکری، عالم، دلیل، موضح، راشد و سدید(حضینی).[22]
22. ابن الرضا(ع)، (مردم آن عصر)[23]
23. ولی المؤمنین، (مفید)[24]
24. الصادق علی بن محمد بن الرضا، (از شخصی به نام منصور)[25]
25. العبد الصالح علی بن محمد بن علی الرضا، (از یک راوی به نام ابن یاسین)[26]
26. الطیب، (از داود صرمی)[27]
27. صاحب العسکر، ( یکی از اصحاب امام هادی)[28]
28. الفقیه العسکری،(از حسن بن راشد)[29]
29. مرتضی، رشید، شهید، نجیب، متقی، متوکل و خالص و وفی، (طبری)[30]
30. امین، (طبرسی)[31]
31. نقی، مؤتمن و متوکل، (ابن شهر آشوب)[32]
32. علی بن محمد المفتی، (اربلی)[33]
33. ناصح و فتّاح، (اربلی)[34]
اربلی میگوید: مشهورترین لقب آن بزرگوار متوکل بود، اما ایشان از اصحاب خود خواسته بود از ذکر این نام خودداری کنند؛ زیرا متوکل عباسی هم این نام را داشت.[35]
34. الامین المؤتمن هادی المسترشدین، (امام باقر(ع))[36]
35. السراج المنیر و الرکن الوثیق، (امام سجاد(ع))[37]
36. علی بن محمد المنتجب، (ناحیه مقدسه)[38]
37. ماضی، رجل و صادق، (طریحی).[39]
38. زکی، (علی علوی عمری)[40]
39. در دعای حضرت قائم (عج) معروف به دعای عبرات آمده است: (اللهم انی ... اتقرب الیک .. بالامام منحة الجبّار و والد الائمه الاطهار علی بن محمد المولود بالعسکر ...).[41]
40. در جایی دیگر از حضرت ولی عصر (عج) درباره جد گرامیاش آمده است:
(... وصلّ علی علی بن محمد امام المؤمنین و وارث المرسلین و حجة رب العالمین...).[42]
41. حضرت رسول اعظم(ص) فرمودند: ای علی، من نذیر امت هستم و تو هادی آنها ... و علی بن محمد]الهادی[ سابر ]آزمایش کننده[ و علم امت است...[43]
42. المکتفی بالله، الولی لله، طاهر النجیب، صادق اللهجة.[44]
پینوشتها:
[1] . موسوعة الامام الهادی، ج1، ص22.
[2] . همان، ص 23.
[3] . همان، ص24.
[4] . همان.
[5] . همان.
[6] . همان، ص25.
[7] . همان، ص 27.
[8] . همان.
[9] . همان، ص28.
[10] . همان.
[11] . همان، ص28 و29.
[12] . همان، ص29.
[13] . همان.
[14] . همان، ص30.
[15] . همان، ص31 32.
[16] . همان، ص33.
[17] . همان.
[18] . همان، ص33 34.
[19] . همان، ص34.
[20] . همان.
[21] . همان، ص35.
[22] همان.
[23] . همان.
[24] . همان، ص36.
[25] . همان.
[26] . همان.
[27] . همان.
[28] . همان.
[29] . همان،ص37.
[30] . همان.
[31] . همان.
[32] . همان، ص38.
[33] . همان، ص39.
[34] . همان.
[35] . همان، ص39 40.
[36] . همان،ص40.
[37] . همان.
[38] . همان، ص41.
[39] . همان.
[40] همان.
[41] . همان، ص162.
[42] . همان.
[43] . همان، ص 169.
[44] . همان، ص150 و 151.
منبع: ماهنامه کوثر
- [سایر] القاب، حضرت امام هادی (ع) را توضیح دهید.
- [سایر] لطفا کلیه القاب و کنیه های حضرت امام حسن و امام حسین علیهما السلام را بیان فرمائید.
- [آیت الله سبحانی] آیا القاب و کنیه های ائمه اطهار(علیهم السلام) همان حکم اسم مبارکشان را دارند؟ (مثلا سکه 10 تومانی که بر رویش لفظ امام رضا(علیه السلام) حک شد به دستشویی بیافتد وظیفه چیست؟)
- [سایر] کنیه امام رضا (علیه السلام) چیست؟
- [سایر] سر کنیه اباعبدالله امام حسین -علیه السّلام- چیست؟ نامهای دیگر امام حسین -علیه السّلام- کدامند؟
- [سایر] علت گذاشتن کنیه «اباعبدالله» برای امام حسین(علیه السلام) چه بوده است؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا القاب و صفات معصومین علیهمالسلام (مثل امیرالمؤمنین، سجاد، زین العابدین، باقر، صادق، کاظم، رضا، جواد، تقی، هادی، نقی، عسکری، امام زمان، ولی عصر و صاحب الزمان)، حکم اسماء ایشان را دارد؟ و لمس نمودن اسم اشخاصی که از اضافه کردن یک کلمه به نام پروردگار یا معصومین علیهمالسلام درست شده است (مثل عبداللّه، عبدالعلی و عبدالرضا)، چه حکمی دارد؟
- [سایر] آیا امام هادی علیه السلام از ولادت حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است؟
- [سایر] برخورد متوکل با امام هادی علیه السلام چگونه بود؟
- [سایر] ویژگیهای اخلاقی امام هادی (علیه السلام) را توضیح دهید؟
- [آیت الله مظاهری] مکروه است که در گریه بر میّت صدا را خیلی بلند کنند. ______ 1) آیا تو بر پیمانی - که با آن ما را ترک کردی - وفاداری؟ پیمان بر شهادت به اینکه نیست خدایی غیر از خداوند متعال، او که یکتاست و شریکی برای او نیست و به اینکه محمد صلی الله علیه وآله وسلم بنده و رسول اوست و سید پیامبران و خاتم آنان است و به اینکه علی علیه السلام امیر مومنان و سید امامان و امامی است که خداوند متعال، فرمانبرداری از او را بر همه عالمیان واجب فرموده است و به اینکه حسن و حسین و علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و حسن بن علی و قائم آل محمد - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان مومنان و حجّتهای خداوند بر همه خلائق و امامان تو هستند، که پیشروان هدایت و نیکوکاری هستند. 2) هنگامی که دو فرشته نزدیک به خداوند (نکیر و منکر) که فرستادگان از جانب خدای متعالند، به سوی تو آمدند و از تو در مورد خدایت و پیامبرت و دینت و کتابت و قبلهات و امامانت سوال کردند،پس نترس و اندوهگین نشو و در جواب آنان بگو: خداوند، پروردگار من و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، پیامبر من و اسلام، دین من و قرآن، کتاب من و کعبه، قبله من و امیر مومنان علی بن ابی طالب، امام من و حسن بن علی، امام من و حسین بن علی، امام من و زین العابدین، امام من و محمد باقر، امام من و جعفر صادق، امام من، و موسی کاظم، امام من و علی رضا، امام من و محمد جواد امام من و علی هادی، امام من و حسن عسکری، امام من و حجّت منتظَر، امام من میباشند، اینان - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان و سروران و رهبران و شفیعان من میباشند، در دنیا و آخرت به آنان دوستی میورزم و از دشمنان آنان دوری میجویم، سپس بدان ای فلان فرزند فلان. 3) بدرستی که خداوند متعال، بهترین پروردگار و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، بهترین پیامبر و امیر مومنان علی بن ابی طالب و فرزندان معصوم او یعنی دوازده امام، بهترین امامان هستند و آنچه را محمد صلی الله علیه وآله وسلم آورده است حقّ است و مرگ حقّ است و سوال منکر و نکیر در قبر حقّ است و برانگیخته شدن (برای روز قیامت)، حقّ است و رستاخیز، حقّ است و صراط، حقّ است و میزان (اعمال)، حقّ است و تطایر کتب، حقّ است و بهشت، حقّ است و جهنم، حقّ است و آن ساعت معهود (روز قیامت)، خواهد آمد و هیچ تردیدی در آن نیست و به تحقیق خداوند متعال کسانی را، که در قبرها هستند، بر خواهد انگیخت. 4) خداوند تو را بر قول ثابت، پایدار فرماید و به راه مستقیم هدایت فرماید و بین تو و امامان تو در جایگاهی از رحمتش، شناخت ایجاد فرماید. 5) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را با برهانی از خودت روبرو گردان، خداوندا (درخواست میکنیم)عفو تو را، عفو تو را. 6) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را از جانب خودت با رضوان روبرو کن و قبر او را از بخشایش خودت آرام فرما، رحمتی که بوسیله آن از مهربانی هر کس دیگری بی نیاز گردد.
- [آیت الله نوری همدانی] اذان هیجده جمله است : اللهً اکبرُ چهار مرتبه اشهدً ان لا الهَ الا اللهً ، اشهدً انّ محّمداً رسولً اللهِ ، حیّ علی الصلاهِ، حیَّ علی الفلاحِ ، حیّ علی خیرِ العملِ ، الله اکبرُ ، لا الهَ الا اللهً هر یک دو مرتبه ، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبرُ از اول اذان و یک مرتبه لا اِلَه الّا اللهً از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حیّ علی خیرِ العملِ باید دو مرتبه قد قامتِ الصلاهً اضافه نمود .
- [آیت الله جوادی آملی] .اذان, هجده جمله است : (االله اکبر ) چهار مرتبه، (أشهد أن لا إله الاّ االله )، (أشهد أنّ محمداً رسول االله )، (حیّ علی الصلاة )، (حیّ علی الفلاح)، (حیّ علی خیر العمل )، (االله اکبر )، (لا إله الاّ االله )، هر کدام دو مرتبه، و اقامه , هفده جمله است : دو مرتبه (االله اکبر )، از اول اذان و یک مرتبه (لا إله الاّ االله ) از آخر آن , کم می شود و دو مرتبه (قد قامت الصلاة ) بعد از (حیّ علی خیر العمل) افزوده میشود.
- [آیت الله سبحانی] اذان هیجده جمله است: اللّهُ أَکْبَر چهار مرتبه. أَشْهَدُ أَنْ لا اِلَهَ اِلاَّ اللّهُ، أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّهِ، حَیَّ عَلَی الصَّلاَةِ، حَیَّ عَلَی الفَلاَح، حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَلِ، اللّهُ أَکْبَر، لاَ اِلهَ اِلاَّ اللّهُ هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه اللّهُ أَکْبَر از اول اذان و یک مرتبه لاَ اِلهَ اِلاَّ اللّهُ از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَلِ باید دو مرتبه قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ اضافه نمود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اذان هیجده جمله است: "اللهُ أکْبَرُ" چهار مرتبه؛ "أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ اللهُ" "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله" "حَیَّ عَلی الصّلاة" "حَیَّ عَلَی الْفَلاَح" "حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل" "اللهُ أَکْبَرُ" "لاَ إِلَهَ إِلاَّ الله" هر یک دو مرتبه. اقامه هفده جمله است یعنی: دو مرتبه "اللهُ أکْبَرُ" از اول اذان و یک مرتبه "لا إِلَهَ إِلاَّ الله" از آخر آن کم می شود وبعد از گفتن "حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل"باید دو مرتبه "قَدْ قامَتِ الصَّلاة" اضافه نمود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اذان هیجده جمله است: اَلله اکبرُ چهار مرتبه اَشهدُ اَنْ لا الهَ اِلاّاللهُ، اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسولُ الله حیَّ عَلَی الصَّلوةِ حَیَّ عَلَی الفَلاحِ حَیَّ عَلی خیرِ العملِ، الله اکبرُ لااِلَه اِلاّالله هر یک دو مرتبه و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبرُ از اوّل اذان و یک مرتبه لااِلهَ اِلاّالله از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حَیَّ عَلَی خیرِ العَمَل باید دو مرتبه قَد قامَتِ الصَّلوةُ اضافه نمود.
- [آیت الله خوئی] اذان هیجده جمله است:" الله اکبر" چهار مرتبه،" اشهد ان لا اله الا الله، أشهد ان محمداً رسول الله، حی علی الصلاة، حی علی الفلاح، حی علی خیر العمل، الله اکبر، لا اله الا الله"، هر یک دو مرتبه، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه" الله اکبر" از اوّل اذان، و یک مرتبه" لا اله الا الله" از آخر آن کم میشود، و بعداز گفتن" حی علی خیر العمل" باید دو مرتبه" قد قامت الصلاه" اضافه نمود.
- [امام خمینی] اذان هیجده جمله است: "الله اکبر" چهار مرتبه، "اشهد ان لا اله الا الله،اشهد ان محمدا رسول الله، حی علی الصلاه، حی علی الفلاح، حی علی خیر العمل، الله اکبر، لا اله الا الله"، هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه"الله اکبر" از اول اذان، و یک مرتبه "لا اله الا الله" از آخر آن کم می شود، و بعداز گفتن "حی علی خیر العمل" باید دو مرتبه "قد قامت الصلاه" اضاضه نمود.
- [آیت الله بهجت] اذان هیجده جمله است: (اللّه اَکبَر) چهار مرتبه؛ (اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّه)؛ (اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّه)؛ (حَی عَلَی الصَّلاة)؛ (حَی عَلَی الفَلاح)؛ (حَی عَلی خَیرِ الْعَمَل)؛ (اللّه اَکبَر)؛ (لا اِلهَ اِلاَّ اللّه) هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است؛ یعنی دو مرتبه (اللّه اکبر) از اول اذان و یک مرتبه (لا اِلهَ الاَّ اللّه) از آخر آن کم میشود، و بعد از گفتن (حَی عَلی خَیرِ الْعَمَل) باید دو مرتبه (قَدْ قامَتِ الصَّلاة) اضافه نمود.
- [آیت الله علوی گرگانی] اذان هیجده جمله است: )اللّهُ أکْبَر( چهار مرتبه، )أشْهَدُ أن لا اًّلهَ اًّلاّ اللّهُ، أشْهَدُ أنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّه، حَیَّ عَلی الصَّلاِْ، حَیَّ عَلی الفَلاحِ، حَیَّ عَلی خَیْرِ العَمَل، اللّهُ اکْبَر، لا اًّلهَ اًّلاّ اللّه( هریک دو مرتبه . واقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه اللّهُ أکبَر از اوّل اذان ویک مرتبه )لا اًّلهَ اًّلاّ اللّهُ( از آخر آن کم میشود و بعد از گفتن )حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَل(، باید دو مرتبه )قَدْ قامَتِ الصّلاْ( اضافه نمود.