وفات رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم در روز دوشنبه بوده است و همه اتفاق نظر دارند[1] ولی در تاریخ رحلت چند نظر وجود دارد که سه نظر آن مشهور است. نظر اول: بیست وهشتم صفر(7خرداد) که نزد شیعیان معتبر است و شیخ مفید و شیخ طوسی این قول را پذیرفته است وبعضی از علمای اهل سنت آنها را ذکر کرده اند.[2] نظریه دوم: دوازدهم ربیع الاوّل (21 خرداد) که مشهورترین نظر میان اهل سنت است[3] و از علمای شیعه مرحوم کلینی (ره) این قول را می پذیرد.[4] نظریه سوم: دوم ربیع الاول (11خرداد)[5] که روایتی از امام باقر علیه السلام ذکر شده است و علامه مجلسی(ره) آنها را حمل بر تقیه می کند[6] و بعضی از علماء اهل سنت قائل به این نظریه هستند.[7] معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1 ترجمه حیاة القلوب علامه مجلسی ترجمه سید علی امامیان انتشارات سرور 76. 2 تاریخ سیاسی اسلام رسول جعفریان نشر الهادی ج 77 ج 1 ص 682. -------------------------------------------------------------------------------- [1] . ابن هشام السیره النبویة، مصر، 1355، ج4، ص303 ؛ سیوطی جلال الدین، الخصائص الکبری، عراق، منشورات تموز، 1984م، ج2، ص274؛ امام ترمذی، اوصاف النبی، بیروت، دارالجیل، 1405ق، ص417؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، داراحیاء التراث، 1412ق، ج5، ص275؛ الوادعیه عبدالله، الصحیح والمسند، دارالحرمین، بی جا، 1416ق. [2] . شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، تهران، انتشارات صدوق، 1418ق، ص3؛ شیخ مفید، الارشاد، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1376، ص175. [3] . طبری، تاریخ طبری، بیروت، روائع التراث العربی، بی تا، ج 2، ص200؛ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، قم، منشورات سید شریف رضی، 1414ق، ج 2، ص113؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، بیروت، داراحیاء التراث، 1412، ج 2، ص276؛ ابن اثیر،کامل فی التاریخ، بیروت، داراحیاء التراث، 1408ق، ج 2، ص5؛ ابن سعد، طبقات کبری، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1410ق، ج 2، ص209؛ مفریزی، تقی الدین، امتاع الاسماء، قاهره، دارالانصار، 1401ق، ج 1، ص392؛ الحلبی، السیره الحلبیه، بیروت، دارالمعرفه، بی تا، ج2، ص473. [4] . کلینی محمد بن یعقوب، کافی، انتشارات علمیه ایران، بی تا، ج 2، ص 324 . [5] . سال شمسی و روز آن با کتاب گاهنامه تطبیقی سه هزارساله تألیف احمد بیرشک چاپ علمی فرهنگی بدست آمد که با تاریخ یعقوبی مطابقت دارد و برخلاف کتب دیگر است. [6] . محمد باقر، مجلسی، ترجمه حیاه القلوب، قم، انتشارات سرور، چاپ اول، 1376. [7] . بیهقی احمد بن حسن، دلائل النبوه، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1405ق، ج7، ص235؛ ابن خلدون، السیره النبویه، مکتبه معارف ریاض، 1418ق، ص209.
وفات رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم در روز دوشنبه بوده است و همه اتفاق نظر دارند[1] ولی در تاریخ رحلت چند نظر وجود دارد که سه نظر آن مشهور است.
نظر اول: بیست وهشتم صفر(7خرداد) که نزد شیعیان معتبر است و شیخ مفید و شیخ طوسی این قول را پذیرفته است وبعضی از علمای اهل سنت آنها را ذکر کرده اند.[2]
نظریه دوم: دوازدهم ربیع الاوّل (21 خرداد) که مشهورترین نظر میان اهل سنت است[3] و از علمای شیعه مرحوم کلینی (ره) این قول را می پذیرد.[4]
نظریه سوم: دوم ربیع الاول (11خرداد)[5] که روایتی از امام باقر علیه السلام ذکر شده است و علامه مجلسی(ره) آنها را حمل بر تقیه می کند[6] و بعضی از علماء اهل سنت قائل به این نظریه هستند.[7]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1 ترجمه حیاة القلوب علامه مجلسی ترجمه سید علی امامیان انتشارات سرور 76.
2 تاریخ سیاسی اسلام رسول جعفریان نشر الهادی ج 77 ج 1 ص 682.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . ابن هشام السیره النبویة، مصر، 1355، ج4، ص303 ؛ سیوطی جلال الدین، الخصائص الکبری، عراق، منشورات تموز، 1984م، ج2، ص274؛ امام ترمذی، اوصاف النبی، بیروت، دارالجیل، 1405ق، ص417؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، داراحیاء التراث، 1412ق، ج5، ص275؛ الوادعیه عبدالله، الصحیح والمسند، دارالحرمین، بی جا، 1416ق.
[2] . شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، تهران، انتشارات صدوق، 1418ق، ص3؛ شیخ مفید، الارشاد، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1376، ص175.
[3] . طبری، تاریخ طبری، بیروت، روائع التراث العربی، بی تا، ج 2، ص200؛ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، قم، منشورات سید شریف رضی، 1414ق، ج 2، ص113؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، بیروت، داراحیاء التراث، 1412، ج 2، ص276؛ ابن اثیر،کامل فی التاریخ، بیروت، داراحیاء التراث، 1408ق، ج 2، ص5؛ ابن سعد، طبقات کبری، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1410ق، ج 2، ص209؛ مفریزی، تقی الدین، امتاع الاسماء، قاهره، دارالانصار، 1401ق، ج 1، ص392؛ الحلبی، السیره الحلبیه، بیروت، دارالمعرفه، بی تا، ج2، ص473.
[4] . کلینی محمد بن یعقوب، کافی، انتشارات علمیه ایران، بی تا، ج 2، ص 324 .
[5] . سال شمسی و روز آن با کتاب گاهنامه تطبیقی سه هزارساله تألیف احمد بیرشک چاپ علمی فرهنگی بدست آمد که با تاریخ یعقوبی مطابقت دارد و برخلاف کتب دیگر است.
[6] . محمد باقر، مجلسی، ترجمه حیاه القلوب، قم، انتشارات سرور، چاپ اول، 1376.
[7] . بیهقی احمد بن حسن، دلائل النبوه، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1405ق، ج7، ص235؛ ابن خلدون، السیره النبویه، مکتبه معارف ریاض، 1418ق، ص209.
- [سایر] چه دلایلی بر ختم نبوت و رسالت توسط پیامبر اسلام- صلی الله علیه و آله وسلم- وجود دارد؟
- [سایر] لطفاً اطلاعاتی درباره سیره سیاسی و اجتماعی پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) بیان کنید؟
- [آیت الله بهجت] آیا خود پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه وآله وسلّم صلوات در تشهد را همراه با "آل محمد" می خوانده اند؟
- [سایر] حضرت محمد-صلی الله علیه و آله - چه مذهبی داشتند؟
- [سایر] آیا پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله وسلم) دارای مقام امامت بود؟
- [سایر] پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم چند زن و چند فرزند داشت؟
- [سایر] چرا مبدأ تاریخ اسلام هجرت پیامبراکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) به مدینه است؟
- [سایر] گفته می شود پیامبر اکرم ( صل الله علیه و آله وسلم ) در سر شب شام می خوردند ، کی می خوابیدند ؟ تقریبا چند ساعت بعد از شام ؟
- [سایر] چرا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله برای حضرت خدیجه نماز میت نخواندند؟
- [سایر] قبل از پیامبراکرم صلی الله علیه و آله چه کسانی به نام «محمد» نام گذاری شده بودند؟ آیا در تاریخ نامشان ذکر شده است؟
- [آیت الله نوری همدانی] مستحب است بعد از تکبیره الاحرام بگوید : یا مُحسنُ قداتاکَ المسیءُ و قد امَرتَ المحسنَ ان یتجاوَز عنِ المسی ءِ انتَ المحسنُ و انا المُسی ءُ بحقّ محمّدٍ و آلِ محّمدٍ صل عَلی محّمدِ و ال محّمدِ و تجاوَز عن قبیحِ ما تعلمُ منّی .یعنی ای خدائی که به بندگان احسان می کنی بندة گنهکار به در خانة تو آمده و تو امر کرده ای که نییکوکار از گنهکار بگذرد ، تو نیکو کاری و من گناهکار بحقّ محّمدٍ و آل محّمدٍ صلی اللهُ علیه و آله و سّلم .رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیها یی که می دانی از من سر زده . بگذر .
- [امام خمینی] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام بگوید: "یا محسن قد اتاک المسیی ء و قد امرت المحسن ان یتجاوز عن المسیی ء انت المحسن و انا المسیی ء بحق محمد و آل محمد صل علی محمد و آل محمد و تجاوز عن قبیح ما تعلم منی"، یعنی ای خدایی که به بندگان احسان می کنی، بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کرده ای که نیکوکار از گنهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، به حق محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیهایی که می دانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله شبیری زنجانی] صلوات بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و آل او از مستحبات مؤکد است و هر وقت انسان اسم مبارک حضرت رسول صلی الله علیه و آله مانند محمد و احمد یا لقب یا کنیه آن جناب؛ مثل مصطفی و ابو القاسم، را بگوید یا بشنود، اگر چه در نماز باشد، مستحب است صلوات بفرستد.
- [آیت الله خوئی] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام بگوید:" یا محسن قد اتاک المسییء و قد امرت المحسن ان یتجاوز عن المسیء انت المحسن و انا المسیء بحق محمد و آل محمد صل علی محمد و آل محمد و تجاوز عن قبیح ما تعلم منی"، یعنی ای خدایی که به بندگان احسان میکنی بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کردهای که نیکوکار از گنهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، به حق محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیهایی که میدانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله مظاهری] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام بگوید: (یا مُحْسِنُ قَد أَتاکَ الْمُسیئُ وَ قَدْ أَمَرْتَ الُْمحْسِنَ أَنْ یَتَجاوَزَ عَنِ الْمُسیءِ أَنْتَ الْمُحْسِنُ وَ أَنَا الْمُسیئُ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَ تَجاوَزْ عَنْ قَبیحِ ما تَعْلَمُ مِنّی) (ای خدایی که به بندگان احسان میکنی بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کردهای که نیکوکار از گنهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گنهکار به حقّ محمّد و آل محمّدصلی الله علیه وآله وسلم رحمت خود را بر محمّد و آل محمّد بفرست و از بدیهایی که میدانی از من سر زده بگذر).
- [آیت الله سیستانی] در قنوت نماز عید فطر و قربان هر دعا و ذکری بخوانند کافی است ولی بهتر است این دعا را بخواند (اللهمَّ اَهْلَ الکبْریاءِ وَالعَظَمَةِ، وَاَهْلَ الْجُودِ وَالْجَبَرُوتِ، وَاَهْلَ العَفْوِ وَالرَّحْمَةِ، وَاَهْلَ التَّقْوَی وَالمَغْفِرَةِ، اَسْأَلُک بِحَقِّ هذَا الیوْمِ، الَّذِی جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِین عِیداً، وَلِمُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله وسلم ذُخْراً وَشَرَفاً وَکرامَةً وَمَزِیداً، اَنْ تُصلِّی عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، و آن تُدْخِلَنِی فِی کلِّ خَیرٍ اَدْخَلْتَ فِیهِ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ، و آن تُخْرِجَنِی مِنْ کلِّ سُوءٍ اَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ صَلَواتُک عَلَیهِ وَعَلیهِمْ، اللهمَّ اِنِّی اَسْأَلُک خَیرَ ما سَأَلَک بِهِ عِبادُک الصّالِحُونَ، وَاَعُوذُ بِک مِمَّا اسْتَعَاذَ مِنْهُ عِبَادُک المُخْلَصُونَ).
- [آیت الله مکارم شیرازی] اشْهد انْ لا اله إلا الله وحْده لا شریک له: گواهی می دهم هیچ کس شایسته پرستش جز خداوند نیست، یگانه است و شریک ندارد. و اشْهد ان محمداً عبْده و رسوله: و گواهی می دهم محمد(صلی الله علیه وآله) بنده و فرستاده اوست. اللهم صل علی محمد و آل محمد: خداوندا! درود بفرست بر محمد(صلی الله علیه وآله) و اهل بیت او(علیهم السلام).
- [آیت الله بهجت] کسی که منکر خدا یا برای خدا شریک قائل است یا پیامبری حضرت خاتم الانبیاء محمّد بن عبداللّه صلی الله علیه و آله وسلم را قبول ندارد و همین طور کسی که ایمان به خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم نداشته باشد، کافر و نجس می باشد . همچنین کسی که یکی از ضروریّات دین اسلام مثل نماز یا روزه را با علم به اینکه ضروری دین است انکار نماید ، نجس می باشد . و اگر از روی تقصیر نداند و انکار نماید ، احتیاطا باید از او اجتناب کرد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مستحب است قبل از تکبیرة الاحرام بگوید: یا مُحْسِنُ قَدْ اَتَاکَ الْمُسِیَیءُ وَقَد اَمَرْتَ الْمُحْسِنَ اَنْ یَتَجاوَزَ عَنِ الْمُسِییء أنْتَ الْمُحْسِنُ وَاَناَ المُسِیءُ بِحَقِّ مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد صَلِّ عَلَی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَتَجاوَزْ عَنْ قَبیحِ ما تَعْلَمُ مِنِّی یعنی ای خدائی که به بندگان احسان می کنی بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کرده ای که نیکوکار از گنهکار بگذرد تو نیکوکاری و من گنهکار به حق محمد و آل محمد(صلی الله علیه وآله) رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدی هائی که می دانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . هر وقت انسان اسم مبارک حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله مانند محمد و احمد صلی الله علیه و آله یا لقب و کنیه آن جناب را مثل مصطفی و ابو القاسم بگوید یا بشنود اگر چه در نماز باشد، مستحب است صلوات بفرستد.