بنابر گزارش معتبر، امام حسن علیه السّلام مجموعاً 15 فرزند پسر و دختر داشت[1] که سه تن از فرزندان پسر آن حضرت با عمویشان امام حسین علیه السّلام در کربلا حضور یافته و شهید شدند. 1 زید، 2 حسن، 3 عمر، 4 قاسم، 5 عبدالله، 6 عبدالرحمن[2]، 7 حسین (معروف به اثرم)، 8 طلحه.[3] شیخ مفید (ره) نوشته است که عمر و قاسم و عبدالله در کربلا با عموی بزرگوارشان شهید شدند.[4] و عبدالرحمن نیز با عمویش به سوی حج خارج شد ولی در ابواء با لباس احرام از دنیا رفت.[5] و حسن بن حسن نیز با عمویش در کربلا حاضر بود و اسیر شد اسماء بن خارجه او را از اسارت آزاد کرد و گفته شده جراحاتی از جنگ برداشته بود که بهبودی یافت، او با دختر عمویش فاطمه ازدواج کرده بود.[6] ابوالفرج اصفهانی از فرزندی برای امام حسن علیه السّلام یاد میکند که در کربلا شهید شد. به نام ابوبکر بن الحسن علیه السلام که احتمال دارد این فرد همان عمرو فرزند امام حسن علیه السلام باشد که کنیه او ابوبکر بوده است.[7] چنانکه شیخ مفید نیز در نام شهدای کربلا از همین نام (ابوبکر) یاد کرده است.[8] معرفی منابع، جهت مطالعه بیشتر: 1 الارشاد، شیخ مفید، ترجمه رسولی محلاتی. 2 جاودانهترین نرمش قهرمانانه تاریخ، شیخ راضی یاسین، ترجمه سید علی خامنهای. 3 سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی. 4 حیات القلوب، علامه مجلسی. -------------------------------------------------------------------------------- [1] . شیخ مفید الارشاد، چاپ اول، آل البیت، قم، 1413، ج 2، ص 20. [2] . همان، ص 21. [3] . شیخ مفید، پیشین، ص 20. [4] . همان، ص 26. [5] . همان، ص 26. [6] . همان، 2625. [7] . اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، بیروت، دارالمعرفه، بی تا، ص 87. [8] . شیخ مفید، پیشین، ص 125.
چند تن از فرزندان امام حسن مجتبی علیه السّلام در کربلا حضور داشتهاند و سرانجام آنان چه شد؟
بنابر گزارش معتبر، امام حسن علیه السّلام مجموعاً 15 فرزند پسر و دختر داشت[1] که سه تن از فرزندان پسر آن حضرت با عمویشان امام حسین علیه السّلام در کربلا حضور یافته و شهید شدند.
1 زید، 2 حسن، 3 عمر، 4 قاسم، 5 عبدالله، 6 عبدالرحمن[2]، 7 حسین (معروف به اثرم)، 8 طلحه.[3]
شیخ مفید (ره) نوشته است که عمر و قاسم و عبدالله در کربلا با عموی بزرگوارشان شهید شدند.[4]
و عبدالرحمن نیز با عمویش به سوی حج خارج شد ولی در ابواء با لباس احرام از دنیا رفت.[5]
و حسن بن حسن نیز با عمویش در کربلا حاضر بود و اسیر شد اسماء بن خارجه او را از اسارت آزاد کرد و گفته شده جراحاتی از جنگ برداشته بود که بهبودی یافت، او با دختر عمویش فاطمه ازدواج کرده بود.[6]
ابوالفرج اصفهانی از فرزندی برای امام حسن علیه السّلام یاد میکند که در کربلا شهید شد. به نام ابوبکر بن الحسن علیه السلام که احتمال دارد این فرد همان عمرو فرزند امام حسن علیه السلام باشد که کنیه او ابوبکر بوده است.[7] چنانکه شیخ مفید نیز در نام شهدای کربلا از همین نام (ابوبکر) یاد کرده است.[8]
معرفی منابع، جهت مطالعه بیشتر:
1 الارشاد، شیخ مفید، ترجمه رسولی محلاتی.
2 جاودانهترین نرمش قهرمانانه تاریخ، شیخ راضی یاسین، ترجمه سید علی خامنهای.
3 سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی.
4 حیات القلوب، علامه مجلسی.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . شیخ مفید الارشاد، چاپ اول، آل البیت، قم، 1413، ج 2، ص 20.
[2] . همان، ص 21.
[3] . شیخ مفید، پیشین، ص 20.
[4] . همان، ص 26.
[5] . همان، ص 26.
[6] . همان، 2625.
[7] . اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، بیروت، دارالمعرفه، بی تا، ص 87.
[8] . شیخ مفید، پیشین، ص 125.
- [سایر] چرا امام حسن تن به صلح داد ولی امام حسین با یزید جنگید؟
- [سایر] چرا فرزندان امام حسن مجتبی (ع) مانند قاسم و عبد الله کوچک تر از فرزندان امام حسین (ع) مانند امام سجاد (ع) و علی اکبر هستند، با وجود آن که امام مجتبی بزرگ تر از امام حسین (ع) می باشند؟
- [سایر] زنان و فرزندان امام حسن علیه السلام چه کسانی بودند؟
- [سایر] چرا امامت به فرزندان امام حسن(علیه السلام) نرسیده است؟
- [سایر] فرزندان امام حسن (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام)را نام ببرید.
- [سایر] چرا دنباله امامان بعد از امام حسین(علیه السلام) از فرزندان و خاندان امام حسن(علیه السلام) شروع نشده است؟
- [سایر] چرا به امام حسن مجتبی(علیه السلام)،کریم اهل بیت می گویند؟
- [سایر] به چه علت به امام حسن(ع) کریم اهل بیت اطلاق میشود؟
- [سایر] درباره فضایل امام حسن علیه السلام و کریم اهل بیت بودن ایشان توضیح دهید؟
- [سایر] تعداد فرزندان امام حسین(علیه السلام) و حضور آنها در واقعهی کربلا چگونه بود؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . از مهمترین مطالب اسلامی، توجه به وضع تعلیم و تربیت فرزندان و مراقبت در حسن ترقی و تکامل علمی و تربیتی آنها است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چون برخی از مباحث غنیمت به زمان حضور امام معصوم(علیه السلام)اختصاص دارد، از آوردن آن خود داری می شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نماز عید فطر و قربان در زمان حضور امام علیه السلام واجب است و باید بجماعت خوانده شود و در زمان ما که امام علیه السلام غائب است، مستحب می باشد. و می شود آنرا بجماعت یا فرادی خواند.
- [آیت الله خوئی] نماز عید فطر و قربان در زمان حضور امام (علیه السلام) واجب است و باید به جماعت خوانده شود، و در زمان ما که امام (علیه السلام) غایب است مستحب میباشد و میشود آن را به جماعت یا فرادی خواند.
- [آیت الله مظاهری] نماز عید فطر و قربان در زمان حضور امامعلیه السلام و در زمان غیبت ایشان از مستحبّات مؤکّد است و میتوان آن را به جماعت یا فرادی خواند.
- [آیت الله سبحانی] نماز عید فطر و قربان در زمان حضور امام(علیه السلام) واجب است و باید به جماعت خوانده شود و در زمان ما که امام(علیه السلام) غائب است; مستحب می باشد و می شود به جماعت و فرادی خواند.
- [آیت الله سیستانی] نماز عید فطر و قربان در زمان حضور امام علیه السلام واجب است و باید با جماعت خوانده شود، و در زمان ما که امام علیه السلام غائب است، مستحب میباشد. و میشود آن را با جماعت یا فرادی خواند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] این نماز در زمان حضور امام(علیه السلام) واجب است و باید به جماعت خوانده شود، ولی در زمان ما که امام(علیه السلام) غایب است مستحب می باشد و می توان آن را به جماعت یا فرادی خواند.
- [آیت الله اردبیلی] ازدواج موقّت از راههای مناسب جلوگیری از فحشا و انحرافات جنسی است و اولیاء دین به آن سفارش کردهاند. از حضرت امیرالمؤمنین علیهالسلام نقل شده است که: (اگر از ازدواج موقّت منع نشده بود، هیچ مؤمنی تن به زنا نمیداد و جز محروم از سعادت و نیکبختی، کسی زنا نمیکرد.)(1) بنابر این کسی که امکان ازدواج دائم را نداشته باشد و نتواند خود را از گناه بازدارد یا بترسد دچار فحشا گردد، باید با ازدواج موقّت خود را حفظ نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] اذان هیجده جمله است : اللهً اکبرُ چهار مرتبه اشهدً ان لا الهَ الا اللهً ، اشهدً انّ محّمداً رسولً اللهِ ، حیّ علی الصلاهِ، حیَّ علی الفلاحِ ، حیّ علی خیرِ العملِ ، الله اکبرُ ، لا الهَ الا اللهً هر یک دو مرتبه ، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبرُ از اول اذان و یک مرتبه لا اِلَه الّا اللهً از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حیّ علی خیرِ العملِ باید دو مرتبه قد قامتِ الصلاهً اضافه نمود .