حسین علیه السلام
امام حسین (علیه‌السلام) سومین امام شیعیان می‌باشد.
اسامی همسران امام حسین علیه السلام را به همراه فرزندان هر کدام نام ببرید؟
با توجه به منابع معتبر، همسران امام حسین علیه السلام پنج نفر می باشند،[1] که اسامی آنها در منابع تاریخی ضبط شده است و همگی دارای اولاد بودند. مرحوم شیخ عباس قمی (ره)، همسر دیگری برای امام حسین علیه السلام ذکر کرده است که نام او معلوم نیست و صاحب حمل بوده، بعد از شهادت امام حسین علیه السلام اسیر شده و در نزدیکی حلب طفل خود را سقط کرده است.[2] شیخ مفید تعداد اولاد آن حضرت را مرحوم شیخ مفید (ره)، شش نفر، چهار پسر و دو دختر دانسته،[3] و بعضی از جمله علامه سید محسن امین[4] و ابن خشاب[5]، نه فرزند، شش پسر و سه دختر برای حضرت ذکر کرده و برخی از منابع مثل ابن شهر آشوب در مناقب[6] و مرحوم اربلی در کشف الغمه، تعداد اولاد آن حضرت را ده نفر، شش پسر و 4 دختر،[7] و بعضی حتی بیشتر از ده نفر ذکر کرده اند. با این که منابع در تعداد اولاد حضرت: اختلاف دارند ولی هر کدام به نوبه خود دارای اعتبار و ارزش هستند، پس با توجه به منابع مذکور، اسامی آنها همراه با نام هر یک ذکر می شود. 1. علی بن الحسین، و کنیه او ابو محمد و ملقب به زین العابدین است و مادرش شاه زنان، شهر بانو دختر یزدگرد شاه ایران است. 2. علی بن الحسین الاصغر، معروف به علی اکبر که در کربلا شهید شد و مادرش لیلی، دختر ابو مرّة بن غزوة بن مسعود ثقفیه است. 3. جعفر بن الحسین، مادرش قضاعیه از قبیله قضاعه است. 4. عبد الله بن الحسین، و نام مادرش رباب، دختر امرء القیس است. که همان عبدالله رفیع (شیرخوار) است و به علی اصغر معروف است. 5. سکینه بنت الحسین، مادر او نیز رباب، دختر امرء القیس است. 6. فاطمه، نام مادرش ام اسحاق دختر طلحه بن عبید الله تیمیه است.[8] 7. محمد، که در کربلا شهید شد و مادر او رباب، دختر امرء القیس است.[9] 8. علی اصغر، نام مادرش رباب. همان عبدالله بن حسین یا عبدالله رفیع است.[10] 9. زینب، نام مادر او معلوم نیست.[11] 10. رقیه سلام الله علیها مرحوم حائری مادرش را شهربانو دختر یزدگرد سوم ذکر کرده است،[12] و مطابق بعضی از نقلها ام اسحاق نام داشت.[13] 11. دیگر از زوجات حضرت ابا عبدالله، زنی بوده که نامش معلوم نیست و حامله بوده بعد از شهادت امام حسین علیه السلام اسیر شده و هنگامیکه اهل بیت علیهم السلام را از کوفه به شام می بردند در نزدیکی حلب طفل خود را سقط کرده و اسمش محسن ابن حسین است.[14] و این محل فعلاً در سوریه زیارتگاه است. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. علی ربانی خلخالی، ستاره درخشان شام، حضرت رقیه سلام الله علیها ص 195 190. 2. ابن شهر آشوب، مناقب، ج 4، ص 77. -------------------------------------------------------------------------------- [1] . عماد زاده، زنان پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله ، تهران، نشر محمد، بی تا، ص 406. [2] . قمی، عباس، منتهی الامال، قم، هجرت، چاپ پانزدهم، 1382 ش، ج1، ص7 1. [3] . مفید، الارشاد، ترجمة محمد باقر ساعدی خراسانی، اسلامیه، 1351 ش، ج2، ص 491. [4] . امین، سید محسن، فی رحاب ائمه اهل بیت علیهم السلام ، ترجمه حسین وجدانی، سروش، چاپ سوم، 1376 ش، ج4، ص 73. [5] . علی بن عیسی الاربلی، کشف الغمه، ترجمه، حسین زوارئی، حقیقت، 1381 ق، ج 2، ص 215. [6] . ابن شهر آشوب، مناقب، قم، انتشارات علامه، ج4، ص 77. [7] . اربلی، پیشین، ص 214. [8] . مفید، پیشین، ج2، ص 491، و مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، موسسه وفاء، چاپ دوم، 1403 ه ، ج45، ص 329. [9] . ابن شهر آشوب، مناقب، پیشین، ج4، ص 77. [10] . ربانی خلخالی، علی، چهره درخشان امام حسین علیه السلام ، قم، مکتب الحسین، 1379 ش، ص 22، به نقل از جنات الخلود، ص 23. [11] . همان، و سید محسن امین، فی رحاب ائمه اهل بیت علیهم السلام ، ترجمه حسین وجدانی، سروش، چاپ سوم، 1376، ج 4، ص 73، و ابن شهر آشوب، مناقب، قم، موسسه انتشارات علامه، ج 4، ص 77. [12] . ربانی خلخالی، علی، همان، ص 197، به نقل از معالی السبطین، ج 2، ص 214. [13] . همان، ص 199، به نقل از ابصار العین فی انصار الحسین، ص 368. [14] . قمی، عباس، منتهی الامال، هجرت، چاپ پانزدهم، 1382 ش، ج 2، صص 701 638.
با توجه به منابع معتبر، همسران امام حسین علیه السلام پنج نفر می باشند،[1] که اسامی آنها در منابع تاریخی ضبط شده است و همگی دارای اولاد بودند. مرحوم شیخ عباس قمی (ره)، همسر دیگری برای امام حسین علیه السلام ذکر کرده است که نام او معلوم نیست و صاحب حمل بوده، بعد از شهادت امام حسین علیه السلام اسیر شده و در نزدیکی حلب طفل خود را سقط کرده است.[2] شیخ مفید تعداد اولاد آن حضرت را مرحوم شیخ مفید (ره)، شش نفر، چهار پسر و دو دختر دانسته،[3] و بعضی از جمله علامه سید محسن امین[4] و ابن خشاب[5]، نه فرزند، شش پسر و سه دختر برای حضرت ذکر کرده و برخی از منابع مثل ابن شهر آشوب در مناقب[6] و مرحوم اربلی در کشف الغمه، تعداد اولاد آن حضرت را ده نفر، شش پسر و 4 دختر،[7] و بعضی حتی بیشتر از ده نفر ذکر کرده اند. با این که منابع در تعداد اولاد حضرت: اختلاف دارند ولی هر کدام به نوبه خود دارای اعتبار و ارزش هستند، پس با توجه به منابع مذکور، اسامی آنها همراه با نام هر یک ذکر می شود. 1. علی بن الحسین، و کنیه او ابو محمد و ملقب به زین العابدین است و مادرش شاه زنان، شهر بانو دختر یزدگرد شاه ایران است. 2. علی بن الحسین الاصغر، معروف به علی اکبر که در کربلا شهید شد و مادرش لیلی، دختر ابو مرّة بن غزوة بن مسعود ثقفیه است. 3. جعفر بن الحسین، مادرش قضاعیه از قبیله قضاعه است. 4. عبد الله بن الحسین، و نام مادرش رباب، دختر امرء القیس است. که همان عبدالله رفیع (شیرخوار) است و به علی اصغر معروف است. 5. سکینه بنت الحسین، مادر او نیز رباب، دختر امرء القیس است. 6. فاطمه، نام مادرش ام اسحاق دختر طلحه بن عبید الله تیمیه است.[8] 7. محمد، که در کربلا شهید شد و مادر او رباب، دختر امرء القیس است.[9] 8. علی اصغر، نام مادرش رباب. همان عبدالله بن حسین یا عبدالله رفیع است.[10] 9. زینب، نام مادر او معلوم نیست.[11] 10. رقیه سلام الله علیها مرحوم حائری مادرش را شهربانو دختر یزدگرد سوم ذکر کرده است،[12] و مطابق بعضی از نقلها ام اسحاق نام داشت.[13] 11. دیگر از زوجات حضرت ابا عبدالله، زنی بوده که نامش معلوم نیست و حامله بوده بعد از شهادت امام حسین علیه السلام اسیر شده و هنگامیکه اهل بیت علیهم السلام را از کوفه به شام می بردند در نزدیکی حلب طفل خود را سقط کرده و اسمش محسن ابن حسین است.[14] و این محل فعلاً در سوریه زیارتگاه است. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. علی ربانی خلخالی، ستاره درخشان شام، حضرت رقیه سلام الله علیها ص 195 190. 2. ابن شهر آشوب، مناقب، ج 4، ص 77. -------------------------------------------------------------------------------- [1] . عماد زاده، زنان پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله ، تهران، نشر محمد، بی تا، ص 406. [2] . قمی، عباس، منتهی الامال، قم، هجرت، چاپ پانزدهم، 1382 ش، ج1، ص7 1. [3] . مفید، الارشاد، ترجمة محمد باقر ساعدی خراسانی، اسلامیه، 1351 ش، ج2، ص 491. [4] . امین، سید محسن، فی رحاب ائمه اهل بیت علیهم السلام ، ترجمه حسین وجدانی، سروش، چاپ سوم، 1376 ش، ج4، ص 73. [5] . علی بن عیسی الاربلی، کشف الغمه، ترجمه، حسین زوارئی، حقیقت، 1381 ق، ج 2، ص 215. [6] . ابن شهر آشوب، مناقب، قم، انتشارات علامه، ج4، ص 77. [7] . اربلی، پیشین، ص 214. [8] . مفید، پیشین، ج2، ص 491، و مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، موسسه وفاء، چاپ دوم، 1403 ه ، ج45، ص 329. [9] . ابن شهر آشوب، مناقب، پیشین، ج4، ص 77. [10] . ربانی خلخالی، علی، چهره درخشان امام حسین علیه السلام ، قم، مکتب الحسین، 1379 ش، ص 22، به نقل از جنات الخلود، ص 23. [11] . همان، و سید محسن امین، فی رحاب ائمه اهل بیت علیهم السلام ، ترجمه حسین وجدانی، سروش، چاپ سوم، 1376، ج 4، ص 73، و ابن شهر آشوب، مناقب، قم، موسسه انتشارات علامه، ج 4، ص 77. [12] . ربانی خلخالی، علی، همان، ص 197، به نقل از معالی السبطین، ج 2، ص 214. [13] . همان، ص 199، به نقل از ابصار العین فی انصار الحسین، ص 368. [14] . قمی، عباس، منتهی الامال، هجرت، چاپ پانزدهم، 1382 ش، ج 2، صص 701 638.
پاسخ:
با توجه به منابع معتبر، همسران امام حسین علیه السلام پنج نفر می باشند،[1] که اسامی آنها در منابع تاریخی ضبط شده است و همگی دارای اولاد بودند. مرحوم شیخ عباس قمی (ره)، همسر دیگری برای امام حسین علیه السلام ذکر کرده است که نام او معلوم نیست و صاحب حمل بوده، بعد از شهادت امام حسین علیه السلام اسیر شده و در نزدیکی حلب طفل خود را سقط کرده است.[2]
شیخ مفید تعداد اولاد آن حضرت را مرحوم شیخ مفید (ره)، شش نفر، چهار پسر و دو دختر دانسته،[3] و بعضی از جمله علامه سید محسن امین[4] و ابن خشاب[5]، نه فرزند، شش پسر و سه دختر برای حضرت ذکر کرده و برخی از منابع مثل ابن شهر آشوب در مناقب[6] و مرحوم اربلی در کشف الغمه، تعداد اولاد آن حضرت را ده نفر، شش پسر و 4 دختر،[7] و بعضی حتی بیشتر از ده نفر ذکر کرده اند.
با این که منابع در تعداد اولاد حضرت: اختلاف دارند ولی هر کدام به نوبه خود دارای اعتبار و ارزش هستند، پس با توجه به منابع مذکور، اسامی آنها همراه با نام هر یک ذکر می شود.
1. علی بن الحسین، و کنیه او ابو محمد و ملقب به زین العابدین است و مادرش شاه زنان، شهر بانو دختر یزدگرد شاه ایران است.
2. علی بن الحسین الاصغر، معروف به علی اکبر که در کربلا شهید شد و مادرش لیلی، دختر ابو مرّة بن غزوة بن مسعود ثقفیه است.
3. جعفر بن الحسین، مادرش قضاعیه از قبیله قضاعه است.
4. عبد الله بن الحسین، و نام مادرش رباب، دختر امرء القیس است. که همان عبدالله رفیع (شیرخوار) است و به علی اصغر معروف است.
5. سکینه بنت الحسین، مادر او نیز رباب، دختر امرء القیس است.
6. فاطمه، نام مادرش ام اسحاق دختر طلحه بن عبید الله تیمیه است.[8]
7. محمد، که در کربلا شهید شد و مادر او رباب، دختر امرء القیس است.[9]
8. علی اصغر، نام مادرش رباب. همان عبدالله بن حسین یا عبدالله رفیع است.[10]
9. زینب، نام مادر او معلوم نیست.[11]
10. رقیه سلام الله علیها مرحوم حائری مادرش را شهربانو دختر یزدگرد سوم ذکر کرده است،[12] و مطابق بعضی از نقلها ام اسحاق نام داشت.[13]
11. دیگر از زوجات حضرت ابا عبدالله، زنی بوده که نامش معلوم نیست و حامله بوده بعد از شهادت امام حسین علیه السلام اسیر شده و هنگامیکه اهل بیت علیهم السلام را از کوفه به شام می بردند در نزدیکی حلب طفل خود را سقط کرده و اسمش محسن ابن حسین است.[14] و این محل فعلاً در سوریه زیارتگاه است.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. علی ربانی خلخالی، ستاره درخشان شام، حضرت رقیه سلام الله علیها ص 195 190.
2. ابن شهر آشوب، مناقب، ج 4، ص 77.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . عماد زاده، زنان پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله ، تهران، نشر محمد، بی تا، ص 406.
[2] . قمی، عباس، منتهی الامال، قم، هجرت، چاپ پانزدهم، 1382 ش، ج1، ص7 1.
[3] . مفید، الارشاد، ترجمة محمد باقر ساعدی خراسانی، اسلامیه، 1351 ش، ج2، ص 491.
[4] . امین، سید محسن، فی رحاب ائمه اهل بیت علیهم السلام ، ترجمه حسین وجدانی، سروش، چاپ سوم، 1376 ش، ج4، ص 73.
[5] . علی بن عیسی الاربلی، کشف الغمه، ترجمه، حسین زوارئی، حقیقت، 1381 ق، ج 2، ص 215.
[6] . ابن شهر آشوب، مناقب، قم، انتشارات علامه، ج4، ص 77.
[7] . اربلی، پیشین، ص 214.
[8] . مفید، پیشین، ج2، ص 491، و مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، موسسه وفاء، چاپ دوم، 1403 ه ، ج45، ص 329.
[9] . ابن شهر آشوب، مناقب، پیشین، ج4، ص 77.
[10] . ربانی خلخالی، علی، چهره درخشان امام حسین علیه السلام ، قم، مکتب الحسین، 1379 ش، ص 22، به نقل از جنات الخلود، ص 23.
[11] . همان، و سید محسن امین، فی رحاب ائمه اهل بیت علیهم السلام ، ترجمه حسین وجدانی، سروش، چاپ سوم، 1376، ج 4، ص 73، و ابن شهر آشوب، مناقب، قم، موسسه انتشارات علامه، ج 4، ص 77.
[12] . ربانی خلخالی، علی، همان، ص 197، به نقل از معالی السبطین، ج 2، ص 214.
[13] . همان، ص 199، به نقل از ابصار العین فی انصار الحسین، ص 368.
[14] . قمی، عباس، منتهی الامال، هجرت، چاپ پانزدهم، 1382 ش، ج 2، صص 701 638.
- [سایر] اسامی همسران امام حسین علیه السلام را به همراه فرزندان هر کدام نام ببرید؟
- [سایر] فرزندان امام حسن (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام)را نام ببرید.
- [سایر] نام فرزندان امامان؛ از امام علی(ع) تا امام حسن عسکری(ع) را نام ببرید.
- [سایر] چرا تمام همسران امام حسین در واقعه کربلا نبودند؟
- [سایر] همسران حضرت علی علیه السّلام چند تا بودند و تعداد فرزندان آنها را مرقوم فرمائید.
- [سایر] همسران حضرت علی علیه السّلام چند تا بودند و تعداد فرزندان آنها را مرقوم فرمائید.
- [سایر] چرا فرزندان امام حسن مجتبی (ع) مانند قاسم و عبد الله کوچک تر از فرزندان امام حسین (ع) مانند امام سجاد (ع) و علی اکبر هستند، با وجود آن که امام مجتبی بزرگ تر از امام حسین (ع) می باشند؟
- [سایر] مادر حضرت رقیه (علیها السلام) که بود و فرزندان دیگر امام حسین (علیه السلام) که با حضرت رقیه(علیها السلام) مدفونند که هستند؟
- [سایر] نام فرزندان امام صادق علیه السّلام و همسران آن حضرت را ذکر کنید و خلاصه ای از شرح حال فرزندان آن حضرت را بنویسید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا سوزاندن یا انداختن اسامی از قبیل (خیابان امام رضا)، (میدان امام حسین)، (مسجد موسی بن جعفر) از نظر شرعی حرام است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلا به زیارت حضرت اباعبدالله(علیه السلام) مشرف شود، چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست و اگر بواسطه عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله مظاهری] مکروه است که در گریه بر میّت صدا را خیلی بلند کنند. ______ 1) آیا تو بر پیمانی - که با آن ما را ترک کردی - وفاداری؟ پیمان بر شهادت به اینکه نیست خدایی غیر از خداوند متعال، او که یکتاست و شریکی برای او نیست و به اینکه محمد صلی الله علیه وآله وسلم بنده و رسول اوست و سید پیامبران و خاتم آنان است و به اینکه علی علیه السلام امیر مومنان و سید امامان و امامی است که خداوند متعال، فرمانبرداری از او را بر همه عالمیان واجب فرموده است و به اینکه حسن و حسین و علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و حسن بن علی و قائم آل محمد - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان مومنان و حجّتهای خداوند بر همه خلائق و امامان تو هستند، که پیشروان هدایت و نیکوکاری هستند. 2) هنگامی که دو فرشته نزدیک به خداوند (نکیر و منکر) که فرستادگان از جانب خدای متعالند، به سوی تو آمدند و از تو در مورد خدایت و پیامبرت و دینت و کتابت و قبلهات و امامانت سوال کردند،پس نترس و اندوهگین نشو و در جواب آنان بگو: خداوند، پروردگار من و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، پیامبر من و اسلام، دین من و قرآن، کتاب من و کعبه، قبله من و امیر مومنان علی بن ابی طالب، امام من و حسن بن علی، امام من و حسین بن علی، امام من و زین العابدین، امام من و محمد باقر، امام من و جعفر صادق، امام من، و موسی کاظم، امام من و علی رضا، امام من و محمد جواد امام من و علی هادی، امام من و حسن عسکری، امام من و حجّت منتظَر، امام من میباشند، اینان - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان و سروران و رهبران و شفیعان من میباشند، در دنیا و آخرت به آنان دوستی میورزم و از دشمنان آنان دوری میجویم، سپس بدان ای فلان فرزند فلان. 3) بدرستی که خداوند متعال، بهترین پروردگار و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، بهترین پیامبر و امیر مومنان علی بن ابی طالب و فرزندان معصوم او یعنی دوازده امام، بهترین امامان هستند و آنچه را محمد صلی الله علیه وآله وسلم آورده است حقّ است و مرگ حقّ است و سوال منکر و نکیر در قبر حقّ است و برانگیخته شدن (برای روز قیامت)، حقّ است و رستاخیز، حقّ است و صراط، حقّ است و میزان (اعمال)، حقّ است و تطایر کتب، حقّ است و بهشت، حقّ است و جهنم، حقّ است و آن ساعت معهود (روز قیامت)، خواهد آمد و هیچ تردیدی در آن نیست و به تحقیق خداوند متعال کسانی را، که در قبرها هستند، بر خواهد انگیخت. 4) خداوند تو را بر قول ثابت، پایدار فرماید و به راه مستقیم هدایت فرماید و بین تو و امامان تو در جایگاهی از رحمتش، شناخت ایجاد فرماید. 5) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را با برهانی از خودت روبرو گردان، خداوندا (درخواست میکنیم)عفو تو را، عفو تو را. 6) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را از جانب خودت با رضوان روبرو کن و قبر او را از بخشایش خودت آرام فرما، رحمتی که بوسیله آن از مهربانی هر کس دیگری بی نیاز گردد.
- [آیت الله سبحانی] خوردن خاک و گِل حرام است، ولی خوردن کمی از تربت پاک حضرت سیّدالشهداء امام حسین(علیه السلام) که از قبر شریف اخذ شود (کمتر از یک نخود) به قصد شفاء اشکال ندارد و همچنین گل داغستان و گل ارمنی که برای معالجه می خورند در صورتی که علاج منحصر به آن باشد جایز است.
- [آیت الله سبحانی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلاً به زیارت حضرت اباعبدالله(علیه السلام)مشرف شود، چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست و اگر به واسطه عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله بروجردی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلاً به زیارت حضرت اباعبدالله عَلَیْهِ السَّلَام مشّرف شود، چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست و اگر به واسطهی عذری نتواند آن امام را زیارت کند، چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] خوردن خاک و گل حرام است، ولی خوردن کمی از تربت پاک حضرت سیدالشهداء امام حسین(علیه السلام) (کمتر از یک نخود) به قصد شفاء اشکال ندارد و همچنین گل داغستان و گل ارمنی که برای معالجه می خورند در صورتی که علاج منحصر به آن باشد جایز است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه نذر کند به زیارت یکی از امامان مثلاً به زیارت حضرت امام حسین(علیه السلام) مشرف شود، اگر به زیارت امام دیگری برود کافی نیست و هرگاه به واسطه عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . در آشامیدن آب، چند چیز مستحب است: اول آب را به طور مکیدن بیاشامد. دوم در روز، ایستاده آب بخورد. سوم پیش از آشامیدن آب (بِسْمِ الله) و بعد از آن (اَلْحَمْدُ لله) بگوید. چهارم به سه نفس آب بیاشامد. پنجم از روی میل آب بیاشامد. ششم بعد از آشامیدن آب، حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام و اهل بیت بزرگوارش را یاد کند، و قاتلان آن حضرت را لعنت نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] اذان هیجده جمله است : اللهً اکبرُ چهار مرتبه اشهدً ان لا الهَ الا اللهً ، اشهدً انّ محّمداً رسولً اللهِ ، حیّ علی الصلاهِ، حیَّ علی الفلاحِ ، حیّ علی خیرِ العملِ ، الله اکبرُ ، لا الهَ الا اللهً هر یک دو مرتبه ، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبرُ از اول اذان و یک مرتبه لا اِلَه الّا اللهً از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حیّ علی خیرِ العملِ باید دو مرتبه قد قامتِ الصلاهً اضافه نمود .
- [آیت الله جوادی آملی] .اذان, هجده جمله است : (االله اکبر ) چهار مرتبه، (أشهد أن لا إله الاّ االله )، (أشهد أنّ محمداً رسول االله )، (حیّ علی الصلاة )، (حیّ علی الفلاح)، (حیّ علی خیر العمل )، (االله اکبر )، (لا إله الاّ االله )، هر کدام دو مرتبه، و اقامه , هفده جمله است : دو مرتبه (االله اکبر )، از اول اذان و یک مرتبه (لا إله الاّ االله ) از آخر آن , کم می شود و دو مرتبه (قد قامت الصلاة ) بعد از (حیّ علی خیر العمل) افزوده می‌شود.