امام حسین علیه السّلام از آن جهت که امام معصوم و حجت حق و انسان کامل است و تمام موجودات از حیث بقاء و وجود در محور وجود او بوده و وابستگی کامل وجودی به وجود او دارند.[1] جنیان نیز یکی از موجودات هستی بوده و مانند سایر موجودات وابسته به وجود انسان کامل و حجت حق میباشند و اطاعت و درک آنها از مقام انسان کامل (مؤمنین از جنّ) به مراتب قویتر است. اگر چه گروهی از انسانها جایگاه حجت الهی را چنان که باید نشناختند و از آن غافل شدند و در ظلمات وحشتناکی گرفتار گردیدند، امّا برخی از موجودات چنین جایگاهی را شناختند. امام حسین علیه السّلام برای مؤمنان جن شناخته شده بود و آنها نیز چون انسانها شاهد قضایای تاریخی بوده و تمام جرم و جنایات حکام جور اموی را مشاهده مینمودند. و از حرکت امام حسین علیه السّلام آگاه شدند. چنان که در منابع معتبر آمده است آنها بعد از اطلاع از حرکت امام حسین از مدینه به سوی مکه به سوی آن حضرت شتافتند و به قصد یاری حضرت به محضرش رسیدند.[2] بر این اساس ارتباط جنّ با امام معصوم به عنوان حجّت حقّ و مقتدای خلق و خلیفه الهی در روی زمین کاملاً امری عادی است. بزرگانی چون شیخ مفید و علامه مجلسی[3] و پیش از آنها علمای دیگر درباره یاری جنّ به امام حسین علیه السّلام نوشتهاند: (گروهی از مسلمانان جن به حضور امام حسین علیه السّلام (در حین خروج از مدینه) رسیدند و عرض کردند: ما شیعیان تو و فرمانبردار تو هستیم، اجازه فرمائید که همه دشمنان تو را به قتل برسانیم، امام در جواب آنها دعایشان کردند و فرمودند: این آیه از قرآن را مگر از جدم رسول خدا نشنیدهاید که میفرماید: ( أَیْنَما تَکُونُوا یُدْرِکْکُمُ الْمَوْتُ وَ لَوْ کُنْتُمْ فِی بُرُوجٍ مُشَیَّدَةٍ)؛ هر جا باشید مرگ شما را در خواهد یافت هر چند در برجهای استوار باشید.[4] بنابراین میتوان نتیجه گرفت که جنیان به طور جدی به یاری امام حسین علیه السّلام اقدام کردند ولی حضرتش آنها را از اقدام عملی و همراهی کردن منع نمود و برایشان دعا کرد، امّا آنچه را که بین مردم شایع شده و از طریق شبیه خوانان در ایام محرم چنین تعزیهای برگزار میکنند چندان روشن نیست، در تاریخ اشاره نشده است. امّا بر اساس همین گزارش معتبر شیخ مفید و علامه مجلسی هیچ بعید نیست که آنها همراه حضرت بودهاند و شاهد شهادت یاران آن حضرت بوده باشند، ولی چون از طرف امام علیه السّلام ماذون به اقدام عملی و دخالت در جنگ نبودند، هیچ دخالتی و درگیریی با نیروهای مقابل امام نداشتهاند، ولی از شهادت امام حسین علیه السّلام با خبر بودند، چنان که در عزاداری و نوحهسرایی حضرت شرکت نمودند و بسیار گریستند و همه ساله ماه محرم عزاداری مینمایند.[5] بنابراین داستان مجلسی تا این حدّ که گفته شده باشد واقعیت دارد در غیر اینصورت واقعیت ندارد. چنانکه شهید مطهری در حماسه حسینی اینگونه داستانها را ساختگی دانستهاند.[6] برای مطالعه بیشتر مراجعه کنید به کتاب دانستنیهایی درباره حسین، نوشته ابوعلی خداکرمی، و کتاب حماسه حسینی، شهید مطهری. لولا الحجة لساخت الارض علی اهلها؛ اگر حجت خدا بر روی زمین نباشد زمین اهلش را میبلعد. -------------------------------------------------------------------------------- [1] . ر.ک: شیخ صدوق، اکمال الدین، ج اول، غفاری، جامعه مدرسین، 1363، از ص 221 241. [2] . علامه طباطبایی، المیزان، ج 20، تفسیر سوره جن، چ چهارم، امیرکبیر، 1370، ص 185 190. [3] . شیخ مفید، الارشاد، ج 1، چ اول، قم، جامعه مدرسین، 1413، ج اول، ص 349 350؛ و مجلسی، بحارالانوار، ج 44، چ دوم، تهران،اسلامیه، ص 330. [4] . سوره نساء، 78. [5] . مجلسی، بحار، پیشین، ج 45، ص 235. [6] . ر.ک: شهید مطهری، حماسه حسینی، سخنرانیها، چ چهل و دوم، تهران، صدرا، 81، ج اول، ص 80 86.
آیا جنیان به یاری امام حسین علیه السّلام آمدند، در چه زمانی آمدند و اگر نیامدند پس داستان علامه مجلسی چیست؟
امام حسین علیه السّلام از آن جهت که امام معصوم و حجت حق و انسان کامل است و تمام موجودات از حیث بقاء و وجود در محور وجود او بوده و وابستگی کامل وجودی به وجود او دارند.[1]
جنیان نیز یکی از موجودات هستی بوده و مانند سایر موجودات وابسته به وجود انسان کامل و حجت حق میباشند و اطاعت و درک آنها از مقام انسان کامل (مؤمنین از جنّ) به مراتب قویتر است. اگر چه گروهی از انسانها جایگاه حجت الهی را چنان که باید نشناختند و از آن غافل شدند و در ظلمات وحشتناکی گرفتار گردیدند، امّا برخی از موجودات چنین جایگاهی را شناختند.
امام حسین علیه السّلام برای مؤمنان جن شناخته شده بود و آنها نیز چون انسانها شاهد قضایای تاریخی بوده و تمام جرم و جنایات حکام جور اموی را مشاهده مینمودند. و از حرکت امام حسین علیه السّلام آگاه شدند. چنان که در منابع معتبر آمده است آنها بعد از اطلاع از حرکت امام حسین از مدینه به سوی مکه به سوی آن حضرت شتافتند و به قصد یاری حضرت به محضرش رسیدند.[2]
بر این اساس ارتباط جنّ با امام معصوم به عنوان حجّت حقّ و مقتدای خلق و خلیفه الهی در روی زمین کاملاً امری عادی است.
بزرگانی چون شیخ مفید و علامه مجلسی[3] و پیش از آنها علمای دیگر درباره یاری جنّ به امام حسین علیه السّلام نوشتهاند: (گروهی از مسلمانان جن به حضور امام حسین علیه السّلام (در حین خروج از مدینه) رسیدند و عرض کردند: ما شیعیان تو و فرمانبردار تو هستیم، اجازه فرمائید که همه دشمنان تو را به قتل برسانیم، امام در جواب آنها دعایشان کردند و فرمودند: این آیه از قرآن را مگر از جدم رسول خدا نشنیدهاید که میفرماید: ( أَیْنَما تَکُونُوا یُدْرِکْکُمُ الْمَوْتُ وَ لَوْ کُنْتُمْ فِی بُرُوجٍ مُشَیَّدَةٍ)؛ هر جا باشید مرگ شما را در خواهد یافت هر چند در برجهای استوار باشید.[4]
بنابراین میتوان نتیجه گرفت که جنیان به طور جدی به یاری امام حسین علیه السّلام اقدام کردند ولی حضرتش آنها را از اقدام عملی و همراهی کردن منع نمود و برایشان دعا کرد، امّا آنچه را که بین مردم شایع شده و از طریق شبیه خوانان در ایام محرم چنین تعزیهای برگزار میکنند چندان روشن نیست، در تاریخ اشاره نشده است. امّا بر اساس همین گزارش معتبر شیخ مفید و علامه مجلسی هیچ بعید نیست که آنها همراه حضرت بودهاند و شاهد شهادت یاران آن حضرت بوده باشند، ولی چون از طرف امام علیه السّلام ماذون به اقدام عملی و دخالت در جنگ نبودند، هیچ دخالتی و درگیریی با نیروهای مقابل امام نداشتهاند، ولی از شهادت امام حسین علیه السّلام با خبر بودند، چنان که در عزاداری و نوحهسرایی حضرت شرکت نمودند و بسیار گریستند و همه ساله ماه محرم عزاداری مینمایند.[5]
بنابراین داستان مجلسی تا این حدّ که گفته شده باشد واقعیت دارد در غیر اینصورت واقعیت ندارد. چنانکه شهید مطهری در حماسه حسینی اینگونه داستانها را ساختگی دانستهاند.[6]
برای مطالعه بیشتر مراجعه کنید به کتاب دانستنیهایی درباره حسین، نوشته ابوعلی خداکرمی، و کتاب حماسه حسینی، شهید مطهری.
لولا الحجة لساخت الارض علی اهلها؛ اگر حجت خدا بر روی زمین نباشد زمین اهلش را میبلعد.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . ر.ک: شیخ صدوق، اکمال الدین، ج اول، غفاری، جامعه مدرسین، 1363، از ص 221 241.
[2] . علامه طباطبایی، المیزان، ج 20، تفسیر سوره جن، چ چهارم، امیرکبیر، 1370، ص 185 190.
[3] . شیخ مفید، الارشاد، ج 1، چ اول، قم، جامعه مدرسین، 1413، ج اول، ص 349 350؛ و مجلسی، بحارالانوار، ج 44، چ دوم، تهران،اسلامیه، ص 330.
[4] . سوره نساء، 78.
[5] . مجلسی، بحار، پیشین، ج 45، ص 235.
[6] . ر.ک: شهید مطهری، حماسه حسینی، سخنرانیها، چ چهل و دوم، تهران، صدرا، 81، ج اول، ص 80 86.
- [سایر] چرا محمد حنفیه و ابن عباس و عبد الله جعفر، حضرت حسین (علیه السلام) را یاری نکردند و به کربلا نیامدند؟
- [سایر] حضرت رقیه(علیها السلام) چندمین دختر امام حسین(علیه السلام) بودند و چه روزی به دنیا آمدند؟
- [سایر] چرا ایرانیان امام حسین را یاری نکردند؟
- [سایر] 1. از عالمی شنیدم که فرمود: تعدادی از جنیان و فرشتگان در کربلا به کمک امام حسین (ع) آمدند، ولی امام حسین (ع) کمک آنها را قبول نکردند. آیا این مطلب صحت دارد که (قبل از آن که امام حسین به میدان جنگ برود)، آنها جهت کمک به وی آمده بودند؟ چه دلیل و مدرکی صحت آن را تأیید می کند؟ 2. اگر چنین مطلبی صحت داشته باشد لطفاً بفرمایید چرا امام حسین (ع) کمک آنها را قبول نکردند؟
- [سایر] یا این مطلب که جنها روز عاشورا به کمک امام حسین(علیه السلام) آمدند صحیح است؟
- [سایر] دیدگاه پیامبراکرم(ص) نسبت به یاری امام حسین(ع) چیست؟
- [سایر] چرا مردمان کوفه امام حسین را یاری نکردند؟
- [سایر] امام سجاد(علیه السلام) چگونه بر پیکر پاک امام حسین(علیه السلام) نماز خواندند؟ آیا در روز سیزدهم محرم به کربلا آمدند؟
- [سایر] چرا امام حسین علیه السلام نگذاشت در جنگ با دشمن، جن ها کمکش کنند تا دشمنان را شکست بدهد؟
- [سایر] چرا امام حسین علیه السلام نگذاشت در جنگ با دشمن، جن ها کمکش کنند تا دشمنان را شکست بدهد؟
- [آیت الله مظاهری] مکروه است که در گریه بر میّت صدا را خیلی بلند کنند. ______ 1) آیا تو بر پیمانی - که با آن ما را ترک کردی - وفاداری؟ پیمان بر شهادت به اینکه نیست خدایی غیر از خداوند متعال، او که یکتاست و شریکی برای او نیست و به اینکه محمد صلی الله علیه وآله وسلم بنده و رسول اوست و سید پیامبران و خاتم آنان است و به اینکه علی علیه السلام امیر مومنان و سید امامان و امامی است که خداوند متعال، فرمانبرداری از او را بر همه عالمیان واجب فرموده است و به اینکه حسن و حسین و علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و حسن بن علی و قائم آل محمد - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان مومنان و حجّتهای خداوند بر همه خلائق و امامان تو هستند، که پیشروان هدایت و نیکوکاری هستند. 2) هنگامی که دو فرشته نزدیک به خداوند (نکیر و منکر) که فرستادگان از جانب خدای متعالند، به سوی تو آمدند و از تو در مورد خدایت و پیامبرت و دینت و کتابت و قبلهات و امامانت سوال کردند،پس نترس و اندوهگین نشو و در جواب آنان بگو: خداوند، پروردگار من و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، پیامبر من و اسلام، دین من و قرآن، کتاب من و کعبه، قبله من و امیر مومنان علی بن ابی طالب، امام من و حسن بن علی، امام من و حسین بن علی، امام من و زین العابدین، امام من و محمد باقر، امام من و جعفر صادق، امام من، و موسی کاظم، امام من و علی رضا، امام من و محمد جواد امام من و علی هادی، امام من و حسن عسکری، امام من و حجّت منتظَر، امام من میباشند، اینان - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان و سروران و رهبران و شفیعان من میباشند، در دنیا و آخرت به آنان دوستی میورزم و از دشمنان آنان دوری میجویم، سپس بدان ای فلان فرزند فلان. 3) بدرستی که خداوند متعال، بهترین پروردگار و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، بهترین پیامبر و امیر مومنان علی بن ابی طالب و فرزندان معصوم او یعنی دوازده امام، بهترین امامان هستند و آنچه را محمد صلی الله علیه وآله وسلم آورده است حقّ است و مرگ حقّ است و سوال منکر و نکیر در قبر حقّ است و برانگیخته شدن (برای روز قیامت)، حقّ است و رستاخیز، حقّ است و صراط، حقّ است و میزان (اعمال)، حقّ است و تطایر کتب، حقّ است و بهشت، حقّ است و جهنم، حقّ است و آن ساعت معهود (روز قیامت)، خواهد آمد و هیچ تردیدی در آن نیست و به تحقیق خداوند متعال کسانی را، که در قبرها هستند، بر خواهد انگیخت. 4) خداوند تو را بر قول ثابت، پایدار فرماید و به راه مستقیم هدایت فرماید و بین تو و امامان تو در جایگاهی از رحمتش، شناخت ایجاد فرماید. 5) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را با برهانی از خودت روبرو گردان، خداوندا (درخواست میکنیم)عفو تو را، عفو تو را. 6) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را از جانب خودت با رضوان روبرو کن و قبر او را از بخشایش خودت آرام فرما، رحمتی که بوسیله آن از مهربانی هر کس دیگری بی نیاز گردد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلا به زیارت حضرت اباعبدالله(علیه السلام) مشرف شود، چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست و اگر بواسطه عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله سبحانی] خوردن خاک و گِل حرام است، ولی خوردن کمی از تربت پاک حضرت سیّدالشهداء امام حسین(علیه السلام) که از قبر شریف اخذ شود (کمتر از یک نخود) به قصد شفاء اشکال ندارد و همچنین گل داغستان و گل ارمنی که برای معالجه می خورند در صورتی که علاج منحصر به آن باشد جایز است.
- [آیت الله سبحانی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلاً به زیارت حضرت اباعبدالله(علیه السلام)مشرف شود، چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست و اگر به واسطه عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله بروجردی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلاً به زیارت حضرت اباعبدالله عَلَیْهِ السَّلَام مشّرف شود، چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست و اگر به واسطهی عذری نتواند آن امام را زیارت کند، چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] خوردن خاک و گل حرام است، ولی خوردن کمی از تربت پاک حضرت سیدالشهداء امام حسین(علیه السلام) (کمتر از یک نخود) به قصد شفاء اشکال ندارد و همچنین گل داغستان و گل ارمنی که برای معالجه می خورند در صورتی که علاج منحصر به آن باشد جایز است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه نذر کند به زیارت یکی از امامان مثلاً به زیارت حضرت امام حسین(علیه السلام) مشرف شود، اگر به زیارت امام دیگری برود کافی نیست و هرگاه به واسطه عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . در آشامیدن آب، چند چیز مستحب است: اول آب را به طور مکیدن بیاشامد. دوم در روز، ایستاده آب بخورد. سوم پیش از آشامیدن آب (بِسْمِ الله) و بعد از آن (اَلْحَمْدُ لله) بگوید. چهارم به سه نفس آب بیاشامد. پنجم از روی میل آب بیاشامد. ششم بعد از آشامیدن آب، حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام و اهل بیت بزرگوارش را یاد کند، و قاتلان آن حضرت را لعنت نماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] چند کار در روایات به هنگام آشامیدن آب توصیه شده است: 1 آب را بطور مکیدن بیاشامد 2 در روز ایستاده آب بخورد 3 پیش از نوشیدن آب (بسم الله) و بعد آن (الحمد لله) بگوید. 4 آب را به سه نفس بیاشامد، نه یک نفس. 5 از روی میل آب بیاشامد. 6 بعد از نوشیدن آب حضرت امام حسین(علیه السلام) و اهل او را یاد کند و قاتلان ایشان را لعنت نماید.
- [آیت الله اردبیلی] خمس یک پنجم از مازاد درآمدها و برخی منافع است که انسان به دست آورده است و باید زیر نظر امام معصوم علیهالسلام مصرف شود و در زمان غیبت امام زمان (عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف)، بهتر است سهم سادات زیر نظر مجتهد جامع الشرایط برای رفع نیازهای سادات فقیر مصرف گردد و سهم امام علیهالسلام باید زیر نظر مجتهد جامع الشرایط در جهت تعلیم و ترویج مذهب جعفری هزینه گردد. در احادیث شریفه نسبت به پرداختن خمس تأکید زیادی شده است و از آن به حقّ امام علیهالسلام ، سبب تطهیر مال و وسیلهای جهت امتحان ایمان یاد شده است؛ حضرت رضا علیهالسلام در جواب نامه یکی از تاجران شیعه فارس مینویسد: (... اموال تنها از راهی که خداوند مقرّر فرموده است حلال میگردد. همانا خمس، ما را در تقویت دین یاری میکند و نیاز آنان که سرپرستیشان را به عهده داریم و نیز نیاز شیعیان را تأمین میکند و با آن آبرویمان را در مقابل دشمنانمان حفظ میکنیم. پس خمس را از ما دریغ نکنید و خود را از دعای ما محروم نسازید، زیرا پرداختن خمس کلید روزی و سبب آمرزش و پاکی شما از گناه و ذخیره آخرتتان است. مسلمان کسی است که به آنچه با خدا پیمان بسته وفا کند نه آن کسی که با زبان اجابت میکند و در قلب مخالفت مینماید.)(1)