زندگی امام حسن عسکری علیه السلام و شهادت آن جناب را بیان کنید؟

امام حسن عسکری یازدهمین امام شیعه اثنی عشری و سیزدهمین معصوم، فرزند امام هادی علیه السّلام و پدر بزرگوار امام مهدی صاحب الزمان(عج) می باشد که نام مادرشان (حُدَیثِه) بوده[1] درباره تاریخ تولد و محل تولد آن حضرت بین مورخین اختلاف هست چنان که تاریخ تولد آن حضرت را بین سالهای 230 تا 233 ذکر کرده اند و همچنین محل تولد آن حضرت را برخی مدینه گفته و برخی معتقدند آن حضرت در سامرا متولد شده است.
اقوال در ولادت حضرت
1. ربیع الثانی سال 232 ه .ق در مدینه.[2]
2. سال 231 ه .ق در سامرا.[3]
3. هشتم ربیع الاول 232 ه .ق.[4]
4. سال 231 روز دوشنبه چهارم ربیع الثانی.[5]
5. سال 233 ه .ق.[6]
6. رمضان 232 ه .ق.[7]
به جز یک مورد بقیه بر این باورند که امام در مدینه متولد شده و مشهور است که حضرت در ربیع الثانی 232 متولد شدند.
دوران طفولیت و کودکی امام علیه السّلام در خاندان وحی، خاستگاه امامت، سرچشمه هدایت و مرجعیت عامه مسلمانان سپری شد و در چنین خانواده ای پرورش یافته و از هر آلودگی و پلیدی به دور بوده، از تفضلات الهی این بود که امام حسن علیه السّلام در خانه نبوت و معدن امامت با بهترین و شایسته ترین شیوه پرورش یافت و از اولین ساعات تولد در مسیری قرار گرفت که رهبری آینده امت به او واگذار شود.
حضرت در کودکی به همراه پدر از مدینه به سامرا منتقل شدند با ظلم و بیدادگری طاغوتیان آشنا شده و در سامرا در منطقه ای به نام (عسکر) سکونت اجباری اختیار کردند و لذا به (عسکری) نامیده شدند.[8] و سن آن حضرت را در هنگام انتقال به سامرا چهار سال و چند ماه گفته اند و این گفته بر فرضی است که تولد حضرت در مدینه اتفاق افتاده باشد چنان که سید محسن امین چنین عقیده ای دارد.[9]
البته به این نکته نیز باید توجه کرد که امام هادی برای آماده کردن شیعه به غیبت صاحب الزمان (عج) و همچنین حفظ جان امام حسن عسکری علیه السلام از تعرض دشمنان فرزند خود را جز از خواص شیعه و افراد مورد اعتماد مخفی می کرد و از مقام و عظمت آن حضرت کمتر صحبت می فرمود و لذا اطلاعات کمی از دوران کودکی حضرت امام حسن عسکری در منابع مشاهده می کنیم.
امام حسن عسکری علیه السلام از جمله امامانی است که در سنین جوانی به شهادت رسیدند ولی با این حال آن حضرت مدتی از دوره جوانی خود را همراه پدر بوده و در حدود 22 سالگی پدر را از دست داد[10] آن حضرت قبل از اینکه داغ پدر ببیند در حدود 20 سالگی برادر بزرگتر خود را نیز از دست داد و فراغ برادر برای آن حضرت سخت بود، چنان که نقل شده حضرت در ماتم برادر خیلی بی تابی می نمودند[11] و همچنین امام حسن عسکری علیه السلام در دوره ای که نزد پدر بودند برخورد و رفتار خلفا را با پدر بزرگوار خویش مشاهده می نمودند و از ظلمی که در حق اهلبیت علیهم السلام روا می داشتند بی خبر نبود و از جمله اینکه از خبر تخریب قبر و بقعه امام حسین علیه السّلام و جسارت طاغوتیان به آن مکان مقدس محزون شد. در مورد ازدواج آن حضرت نیز اختلاف هست برخی می گویند آن حضرت در زمان پدر با نرجس خاتون ازدواج کردند[12] ولی برخی می گویند بعد از شهادت پدر این امر محقق شد.[13] در هر صورت امام با کنیزی ازدواج نمودند که مادر صاحب الزمان (عج) شد.
امام هادی قبل از رحلت، پسرش ابومحمد حسن علیه السّلام را به حضور طلبید و نور حکمت و مواریث پیامبران و سلاح امامت را بدو سپرد و به امامت وی تصریح کرد و در حضور یاران مورد اعتماد خویش به او وصیت کرد و شهادت آن حضرت در چهل سالگی رخ داد و در سامرا مدفون گردید.[14] امام حسن عسکری بعد از رحلت پدر به نص صریح آن حضرت و ائمه گذشته به امامت شیعیان اثنی عشری رسید. مدت امامت آن حضرت با توجه به تاریخ شهادت پدر 254 ه.ق و همچنین تاریخ شهادت خود آن حضرت که 260 ه.ق گفته شده[15] تقریباً 6 سال بوده[16] و سن آن حضرت در زمان به شهادت رسیدن نیز 28 سال گفته شده است.
و شیخ مفید گفته: امام حسن عسکری در یکم ربیع الاول سال 260 ه.ق مریض شد و در روز هشتم همان ماه در روز جمعه در سن 28 سالگی شهید و در خانه خودش در سامرا مدفون گردید.[17]
و براساس روایتی که از امام صادق علیه السّلام نقل است که فرمودند: همه ما یا کشته می شویم و یا مسموم.
لذا درباره امامانی که روایتی درباره شهادتشان در دست نیست بر این باوریم که خلفای جور آنان را به شهادت رسانده اند.[18]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. سیره پیشوایان، مهدی پیشوائی.
2. حیات سیاسی امامان شیعه، رسول جعفریان.
3. زندگانی امام حسن عسکری، باقر شریف قرشی.
4. منتهی الامال، شیخ عباس قمی، ج 2.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . شیخ مفید، الارشاد، قم، آل البیت، 1413ق، ج2، ص313.
[2] . همان.
[3] . سبط بن جوزی، تذکرة الخواص، قم، مؤسسه اهل البیت (بی تا)، ص 324.
[4] . محمد بن طولون، الائمه الاثنا عشر، بیروت، منشورات رضی، ص 113.
[5] . مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفا، 1403ق، ج 5، ص 238.
[6] . محمد بن جریر طبری، دلائل الامامة، نجف، مکتبة حیدریة، ص 223.
[7] . کلینی، اصول کافی، تهران، انتشارات مسجد (بی تا) ج 2، ص 430.
[8] . شیخ صدوق، علل الشرایع، قم، مکتبة طباطبائی (بی تا) ج 1، ص 176 و 230.
[9] . عاملی، محسن امین، اعیان الشیعه، ج 2، ص 40.
[10] . مفید، همان، ص311.
[11] . طبسی، محمد جواد، با خورشید سامرا، ترجمه عباس جلالی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1379، ص 62.
[12] . مجلسی، همان، ج 51، ص 11.
[13] . طبسی، همان، ص 71.
[14] . مجلسی ، همان، ج 50، ص 210، به نقل از عیون المعجزات، ص 133.
[15] . کلینی، همان، ج 2، ص 430.
[16] . ابن صباغ مالکی، الفصول المهمة فی معرفة الائمه، قم، دارالحدیث للطباعة و النشر، ج 2، ص109.
[17] . شیخ مفید، همان، ج 2، ص 336.
[18] . مجلسی، همان، ج 50، ص 238.