تقسیم
تقسیم (بلاغت)، استیفای اقسام موجود برای یک شیء و بیان وضع آنها است.
شیعه به چند قسمت تقسیم می‌شود؟
جواب اجمالی: عمده انشعابات شیعه بعد از شهادت امام حسین (علیه السلام) پدید آمد. کیسانیه، زیدیه، اسماعیلیه، عماریه، شمیطیه، ناووسیه، واقفیه، و امامیه از فرقه‌های پدید آمده بودند که از بین آنها فقط زیدیه و اسماعیلیه و امامیه باقی مانده‌اند. جواب تفصیلی: بر اثر وقایعی همچون وفات پیامبر (صلی اللَّه علیه و آله) جنگ‌های جمل و صفین، شهادت امامان معصوم و پیدایش مدعیان دروغین، انحرافاتی در افکار و عقاید مسلمانان پدید می‌آمد و دسته‌ها و گروههای متفاوت شکل می‌گرفتند ولی به طور کلی می‌توان گفت مذهب شیعه تا شهادت امام حسین (علیه السلام) انشعابی نداشت بعد از آن حضرت اقلیتی به نام "کیسانیه" پسر سوم امام علی (علیه السلام) به نام محد بن حنفیه را امام می‌دانند و در اعتقاد خود به دو دسته تقسیم شده‌اند گروهی او را مهدی موعود و منجی غائب می‌دانند و گروهی مرگ او را پذیرفته و فردی دیگری را امام بعد از او می‌شمرند در مقابل اکثریتی هم بودند که امامت سجاد را پذیرفتند بعد از شهادت امام سجاد (علیه السلام) عده‌ای امامت امام محمد باقر را قبول کردند و جمعی هم برادر ایشان زید را که شهید شده بود امام دانستند و به زیدیه موسوم شدند. بعد از رحلت امام باقر (علیه السلام) شیعیان به امام صادق (علیه السلام) گرویدند و بعد از شهادت ایشان به امام موسی کاظم (علیه السلام) گرویدند ولی دسته‌ای هم پسر بزرگ امام صادق (علیه السلام) به نام اسماعیل را که در زمان حیات پدر فوت کرده بود امام دانستند و به اسماعیلیه موسوم شدند. بعضی هم پسر دیگر آن حضرت، عبداللَّه افطح را امام دانستند و عماریه نام گرفتند و جمعی هم فرزند دیگر امام ششم، محمد را پیشوا گرفتند و شمیطیه نامیده شدند و گروهی هم به نام ناووسیه امام صادق (علیه السلام) را آخرین امام فرض کردند. واقفیه کسانی بودند که بعد از شهادت امام کاظم (علیه السلام) به امام رضا (علیه السلام) نگرویدند و می‌گویند امام کاظم (علیه السلام) وقتی به سرای هارون الرشید وارد شد دیگر خارج نگردید و لذا وی همان منجی غایب و مهدی موعود است.[1] بعد از امام هشتم تا امام دوازدهم انشعاب قابل توجه و پایداری پدید نیامد و فرقه‌هایی هم که نام برده شده در زمان کوتاهی از بین رفتند به جز زیدیه و اسماعیلیه که هم اکنون در یمن و هند و لبنان و جاهای دیگر زندگی می‌کنند. -------------------------------------------------------------------------------- [1] . برداشتی از کتاب شیعه در اسلام، علامه طباطبائی، چ ششم، 1372، ص 71 60 و ترجمه‌ی الفرق، بین الفِرق در تاریخ مذاهب اسلام اثر ابومنصور عبدالقاهر بغدادی به اهتمام دکتر شکور، چ دوم، 1344، ص 36 28.
جواب اجمالی: عمده انشعابات شیعه بعد از شهادت امام حسین (علیه السلام) پدید آمد. کیسانیه، زیدیه، اسماعیلیه، عماریه، شمیطیه، ناووسیه، واقفیه، و امامیه از فرقه‌های پدید آمده بودند که از بین آنها فقط زیدیه و اسماعیلیه و امامیه باقی مانده‌اند. جواب تفصیلی: بر اثر وقایعی همچون وفات پیامبر (صلی اللَّه علیه و آله) جنگ‌های جمل و صفین، شهادت امامان معصوم و پیدایش مدعیان دروغین، انحرافاتی در افکار و عقاید مسلمانان پدید می‌آمد و دسته‌ها و گروههای متفاوت شکل می‌گرفتند ولی به طور کلی می‌توان گفت مذهب شیعه تا شهادت امام حسین (علیه السلام) انشعابی نداشت بعد از آن حضرت اقلیتی به نام "کیسانیه" پسر سوم امام علی (علیه السلام) به نام محد بن حنفیه را امام می‌دانند و در اعتقاد خود به دو دسته تقسیم شده‌اند گروهی او را مهدی موعود و منجی غائب می‌دانند و گروهی مرگ او را پذیرفته و فردی دیگری را امام بعد از او می‌شمرند در مقابل اکثریتی هم بودند که امامت سجاد را پذیرفتند بعد از شهادت امام سجاد (علیه السلام) عده‌ای امامت امام محمد باقر را قبول کردند و جمعی هم برادر ایشان زید را که شهید شده بود امام دانستند و به زیدیه موسوم شدند. بعد از رحلت امام باقر (علیه السلام) شیعیان به امام صادق (علیه السلام) گرویدند و بعد از شهادت ایشان به امام موسی کاظم (علیه السلام) گرویدند ولی دسته‌ای هم پسر بزرگ امام صادق (علیه السلام) به نام اسماعیل را که در زمان حیات پدر فوت کرده بود امام دانستند و به اسماعیلیه موسوم شدند. بعضی هم پسر دیگر آن حضرت، عبداللَّه افطح را امام دانستند و عماریه نام گرفتند و جمعی هم فرزند دیگر امام ششم، محمد را پیشوا گرفتند و شمیطیه نامیده شدند و گروهی هم به نام ناووسیه امام صادق (علیه السلام) را آخرین امام فرض کردند. واقفیه کسانی بودند که بعد از شهادت امام کاظم (علیه السلام) به امام رضا (علیه السلام) نگرویدند و می‌گویند امام کاظم (علیه السلام) وقتی به سرای هارون الرشید وارد شد دیگر خارج نگردید و لذا وی همان منجی غایب و مهدی موعود است.[1] بعد از امام هشتم تا امام دوازدهم انشعاب قابل توجه و پایداری پدید نیامد و فرقه‌هایی هم که نام برده شده در زمان کوتاهی از بین رفتند به جز زیدیه و اسماعیلیه که هم اکنون در یمن و هند و لبنان و جاهای دیگر زندگی می‌کنند. -------------------------------------------------------------------------------- [1] . برداشتی از کتاب شیعه در اسلام، علامه طباطبائی، چ ششم، 1372، ص 71 60 و ترجمه‌ی الفرق، بین الفِرق در تاریخ مذاهب اسلام اثر ابومنصور عبدالقاهر بغدادی به اهتمام دکتر شکور، چ دوم، 1344، ص 36 28.
پاسخ:
جواب اجمالی:
عمده انشعابات شیعه بعد از شهادت امام حسین (علیه السلام) پدید آمد. کیسانیه، زیدیه، اسماعیلیه، عماریه، شمیطیه، ناووسیه، واقفیه، و امامیه از فرقه‌های پدید آمده بودند که از بین آنها فقط زیدیه و اسماعیلیه و امامیه باقی مانده‌اند.
جواب تفصیلی:
بر اثر وقایعی همچون وفات پیامبر (صلی اللَّه علیه و آله) جنگ‌های جمل و صفین، شهادت امامان معصوم و پیدایش مدعیان دروغین، انحرافاتی در افکار و عقاید مسلمانان پدید می‌آمد و دسته‌ها و گروههای متفاوت شکل می‌گرفتند ولی به طور کلی می‌توان گفت مذهب شیعه تا شهادت امام حسین (علیه السلام) انشعابی نداشت بعد از آن حضرت اقلیتی به نام "کیسانیه" پسر سوم امام علی (علیه السلام) به نام محد بن حنفیه را امام می‌دانند و در اعتقاد خود به دو دسته تقسیم شده‌اند گروهی او را مهدی موعود و منجی غائب می‌دانند و گروهی مرگ او را پذیرفته و فردی دیگری را امام بعد از او می‌شمرند در مقابل اکثریتی هم بودند که امامت سجاد را پذیرفتند بعد از شهادت امام سجاد (علیه السلام) عده‌ای امامت امام محمد باقر را قبول کردند و جمعی هم برادر ایشان زید را که شهید شده بود امام دانستند و به زیدیه موسوم شدند.
بعد از رحلت امام باقر (علیه السلام) شیعیان به امام صادق (علیه السلام) گرویدند و بعد از شهادت ایشان به امام موسی کاظم (علیه السلام) گرویدند ولی دسته‌ای هم پسر بزرگ امام صادق (علیه السلام) به نام اسماعیل را که در زمان حیات پدر فوت کرده بود امام دانستند و به اسماعیلیه موسوم شدند. بعضی هم پسر دیگر آن حضرت، عبداللَّه افطح را امام دانستند و عماریه نام گرفتند و جمعی هم فرزند دیگر امام ششم، محمد را پیشوا گرفتند و شمیطیه نامیده شدند و گروهی هم به نام ناووسیه امام صادق (علیه السلام) را آخرین امام فرض کردند. واقفیه کسانی بودند که بعد از شهادت امام کاظم (علیه السلام) به امام رضا (علیه السلام) نگرویدند و می‌گویند امام کاظم (علیه السلام) وقتی به سرای هارون الرشید وارد شد دیگر خارج نگردید و لذا وی همان منجی غایب و مهدی موعود است.[1]
بعد از امام هشتم تا امام دوازدهم انشعاب قابل توجه و پایداری پدید نیامد و فرقه‌هایی هم که نام برده شده در زمان کوتاهی از بین رفتند به جز زیدیه و اسماعیلیه که هم اکنون در یمن و هند و لبنان و جاهای دیگر زندگی می‌کنند.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . برداشتی از کتاب شیعه در اسلام، علامه طباطبائی، چ ششم، 1372، ص 71 60 و ترجمه‌ی الفرق، بین الفِرق در تاریخ مذاهب اسلام اثر ابومنصور عبدالقاهر بغدادی به اهتمام دکتر شکور، چ دوم، 1344، ص 36 28.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اموالی به هیأتی داده یا وقف شده، و این هیأت به دو قسمت تقسیم شده است. آیا می‌توان اموال را به دو قسمت تقسیم کرد؟
- [آیت الله خامنه ای] این که در رابطه با نماز آیات فرمودهاید، سوره را می‌توان به پنج قسمت تقسیم کرد، آیا منظور از هر قسمت، یک آیه است یا می‌توان آیهای را به دو قسمت تقسیم کرد؛ مثل این که (لم یلد) یک قسمت و (ولم یولد) یک قسمت باشد؟
- [سایر] از چه زمانی مسلمین به شیعه و سنی تقسیم شدند و چرا تعداد سنی ها از شیعیان بیشتر است؟
- [سایر] آیا می‌توان در نماز آیات یک سوره را به پنج قسمت تقسیم کرده و قبل از هر رکوع یک قسمت آنرا بخوانیم؟ آیا می توان در نماز آیات، بعد از هر رکوع یک حمد بخوانیم و بعد از حمد قطعات سوره دیگری را که به پنج قسمت تقسیم کردیم، بخوانیم؟
- [سایر] در چه زمانی بین شیعیان، احادیث به دسته‌ها و گروههای چهار گانه تقسیم شد؟
- [سایر] چرا شیعه به فرق متفاوتی تقسیم شده است وکدامین انها براساس اسناد وشواهدی همچون قران برحق است؟
- [آیت الله بهجت] آیا می توان هنگام تقسیم ملک مشاعی که قسمتی از آن مرغوب تر و با ارزش تر از قسمت دیگر می باشد، تنها ملاحظه ی مساحت را نمود؟
- [سایر] با سلام. آیا درست است که حضرت نوح(ع) کسی بود که روز را به 12 قسمت تقسیم کرد ؟ دلیل کار ایشان چه بود؟
- [آیت الله اردبیلی] پدر این جانب در زمان حیات خود اموال خود را به سه قسمت تقسیم کرد یک قسمت آن را به عنوان مهریة همسرش و قسمت دیگر را به کوچکترین فرزندش و قسمت سوم را نیز به این جانب صلح کرد و با انتقال سند رسمی در اختیارمان قرار داد ایشان بواسطه صلح فوقالذکر این جانب را مکلف به انجام واجبات مالی و بدنی از قبیل حج واجب و نماز و روزه قضا نموده است حال برخی از برادران و خواهرا ن با طرح مسایلی چون حرمت محروم از ارث کردن ویا کراهت تقسیم مال در زمان حیات نسبت به مساله فوق تشکیک کرده‌اند. لطفاً وجه شرعی مساله را بیان نمایید.
- [سایر] خانواده ما دارای 3 پسر و 2 دختر است. پدر دارای یک قطعه زمین بود که در زمان حیاتش به سه قسمت تقسیم شده بود و با رضایت خودش دو قسمت از آن سه قسمت توسط دو نفر از پسران ایشان ساخته شد و در آن زندگی میکردند.ترتیب انتقال قانونی سند و انتقال مالکیت در زمان خود پدر آغاز شد و تا مراحل تفکیک سند پیش رفت ولی به خاطر پرداخت مالیات ها و عوارض شهرداری و زیاد بودن مبالغ برای خانواده ها ، کارهای قانونی سند زدن در همان زمان حیات پدر متوقف ماند.منظور این است که پدر آن دو قطعه زمین ساخته شده را با رضایت خودش و در زمان حیاتش به دو پسر داده است.میخواهم بدانم که آیا در تقسیم میراث متوفی قیمت هر سه قطعه زمین باید محاسبه شود یا فقط همان یک قسمت باقیمانده باید طبق شرع بین دختران و پسران تقسیم شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه وارث جد و جده پدری و جد و جده مادری باشد مال سه قسمت می شود یک قسمت آن را جد و جده مادری، بطور مساوی بین خود تقسیم می کنند و دو قسمت آن را جد و جده پدری طوری تقسیم می کنند که سهم جد دوبرابر جده باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه وارث میت فقط جد و جده پدری باشند، مال سه قسمت می شود دو قسمت را جد و یک قسمت را جده می برد و اگر جد و جده مادری باشند مال بطور مساوی میان آنها تقسیم می شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه وارث میت فقط جد و جده پدری باشند، مال سه قسمت می شود دو قسمت را جد و یک قسمت را جده می برد و اگر جد و جده مادری باشند مال بطور مساوی میان آنها تقسیم می شود.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر وارث میّت فقط پدر وچند دختر یا مادر وچند دختر باشد، مال را پنج قسمت می‌کنند، یک قسمت را پدر یا مادر می‌برد وچهار قسمت را دخترها بطور مساوی بین خودشان تقسیم می‌کنند.
- [آیت الله مظاهری] اگر وارث میّت عمو و عمهها با دایی و خالهها باشند مال سه قسمت شده دو قسمت به عمو و عمهها و یک قسمت به دایی و خالهها می‌رسد که این یک سهم را به طور مساوی بین خود تقسیم می‌کنند و عمو و عمهها اگر پدری یا پدر و مادری باشند آن دو سهم را طوری تقسیم می‌کنند که عمو دو برابر عمه ببرد، و اگر مادری باشند به طور مساوی بین خود قسمت می‌کنند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه وارث میت فقط پدر و مادر و یک پسر باشد مال را شش قسمت می کنند، پدر و مادر هر کدام یک قسمت و پسر چهار قسمت آن را می برد و اگر چند پسر یا چند دختر باشند، آن چهار قسمت را بطور مساوی میان خودشان تقسیم می کنند و اگر پسر و دختر باهم باشند طوری تقسیم می کنند که هر پسر دو برابر دختر ببرد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر وارث میّت فقط پدر ومادر ویک پسر باشد، مال را شش قسمت می‌کنند، پدر ومادر هرکدام یک قسمت وپسر چهار قسمت آن را می‌برد، و اگر چند پسر یا چند دختر باشند، آن چهار قسمت را بطور مساوی بین خودشان قسمت می‌کنند و اگر پسر ودختر باشند، آن چهار قسمت را طوری تقسیم می‌کنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه وارث میت فقط پدر و مادر و یک دختر باشند، مال را پنج قسمت می کنند پدر و مادر هر کدام یک قسمت و دختر سه قسمت آن را می برد، مگر این که میت دو برادر یا چهار خواهر یا یک برادر و دو خواهر پدری داشته باشد، در این صورت مال را شش قسمت می کنند، پدر و مادر هر کدام یک قسمت و دختر سه قسمت می برد و یک قسمت باقی مانده را پدر و دختر در میان خود تقسیم می کنند و احتیاط آن است که آن دو در این تقسیم باهم صلح کنند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر وارث پدر و مادر و یک دختر باشند: الف اگر مادر حاجب داشته باشد سهم او 61 می‌شود وسهم پدر هم 61 و سهم دختر21 می شود و 61 باقیمانده بین پدر و دختر تقسیم می شود و از چهار قسمت یک قسمت به پدر وبقیه به دختر می رسد بنابر این مال میت به 24 قسمت تقسیم می شود و 4 سهم آن به مادر و 5 سهم به پدر و 15 سهم به دختر متوفی می رسد. ب اگر مادر حاجب نداشته باشد مال میت به 5 قسمت تقسیم می‌شود و یک سهم به پدر و یک سهم به مادر و سه سهم بقیه به دختر میت می رسد.
- [آیت الله مظاهری] اگر دو شریک مال را تقسیم کنند و بعد یکی از آنها قسمت خود را بفروشد، دیگری نمیتواند اخذ به شفعه کند، زیرا اخذ به شفعه مخصوص صورتی است که مال تقسیم نشده باشد.