یهودیان ایران از یک فرقه هستند یا از فرقه‌های متعدد؟

از آنجا که تمام ادیان موجود در دنیا به مرور زمان و برداشت‌های مختلفی که از متون دینی می‌شود و احیاناً با تأثیر برخی عوامل سیاسی، دست‌خوش تفرقه می‌شوند و از یک آئین، مذهب‌های متعددی با نام‌های متعدد، به وجود می‌آید، مکتب یهودیت هم دارای دستجات و فرقه‌های متعدد است، که از آن جمله می‌توان به مکتب صدوقیان یا فریسیان اشاره داشت که به اضافة فرقه‌های دیگر در برهه‌های خاص زمانی و دلایل مختلف ظهور و بروز داشته‌اند و بعضاً به دلایل خاص خود باقی مانده یا منقرض شده‌اند.
اما آئین یهود در ایران آنچه از بررسی منابع موجود و در دسترس به دست می‌آید گویای مطلب خاصی نیست.
و در تمام این منابع فقط به یهودیان ایران بدون ذکر فرقه خاصی، اشاره شده است. فلذا آنچه به دست می‌آید این است که یهودیان ایران، یا پیرو یک فرقه هستند و یا آنکه اگر اختلافی هست، احیاناً، بسیار جزیی است و این به دلیل آن است که فتوای جامعه کلیمیان ایران برای تمام یهودیان به منزله فصل الخطاب می باشد. فتاوای این جامعه هم از کمیته‌ای به نام بت وین صادر می‌شود، که این کمیته در سال 1340 از اعضایی به نام‌های حاخام یدید یا شوفط، حاخام با روخ کهن صدق، حاخام اوریل داویدی، حاخام یوسف اورشرگا، حاخام یوسف حزانی کردستانی، و عبدالله ناسی، ایوب الیهو، الیاهو خسروا، روح‌الله مناسبیان و یعقوب ربانیم تشکیل شد. آنها کارشان صدور فتاوای مذهبی مربوط به احوال شخصیه (ارث، طلاق، عقد، ...) بوده و در همان سال با کوشش یوسف کهن، وزیر دادگستری، بخشنامه‌ای صادر شد که تمام آرای شرعی و فتواهای جامعه کلیمیان باید با امضاء و مهر انجمن کلیمیان به دادگاه تسلیم شود.[1]
ضمن اینکه تمامی کنیسه‌ها و قبرستان‌ها و سایر اماکن مذهبی شهرهای مختلف به روی تمام یهودیان باز است و اعمال و مناسک جاری در آنها به یک شکل انجام می‌شود و مراسم‌های عزاداری، عروسی و سایر مناسبات مذهبی و اعیاد شهرهای مختلف تفاوت در خور اعتنایی با هم ندارد.[2]
بعلاوه اینکه سازمان‌های مختلف یهودی موجود چه در داخل و چه میان یهودیان ایرانی خارج از کشور هیچکدام حاکی از وجود فرقه‌های مختلف مذهبی یهودی نیست.[3]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. تاریخ یهود ایران، دکتر حبیب لوی.
2. یهودیان ایران در زمان معاصر (هما سرشار).


[1] . شموئیل، کامران، تاریخچه سازمان‌های یهودی از مجموعه یهودیان ایران، مرکز تاریخ شفاهی یهودیان ایران، چاپ 1، پائیز 1996، لس آنجلس، آمریکا، ص 115.
[2] . اقتباس از دکتر حبیب لاوی، تاریخ یهود ایران.
[3] . تاریخچه سازمان های یهودی، ص115.
( اندیشه قم )