الف: اخلاقیات:
1. یکی از ده فرمان حضرت موسی علیه السّلام این است که به پدر و مادر خود احترام کنید. هر کس پدر و یا مادر خود را نفرین کند، البته کشته شود، چون پدر و مادر خود را لعنت کرده است. ملعون باد کسی که پدر و مادر خود را سبک کند.[1]
2. دزدی مکن و برعلیه همنوع خود شهادت دروغ نده، به خانة همنوع خود حسادت نکن، که حسادت موجب بروز امراض عصبی و قلبی می‌گردد.[2]
3. اگر گاو و گوسفند و یا سایر اشیاء و وسائل برادر خود را سرگردان یافتی از او رو مگردان و به نزد برادر خود برگردان.[3]
4. رشوه نگیر چون رشوه چشمان بینایان را کور و راستگویان را به دروغ وامی‌دارد. به اشخاص غریب ظلم مکن، در دادگاه، حقّ شخص فقیر را پایمال نکن.[4]
ب: تعلیم و تعلّم:
1. کلیه استادان علم و ادب موظفند دانش‌آموزان را در اطراف خود جمع نموده و آنها را تعلیم دهند.[5]
2. هر فرد یهودی که فرزند خود را تعلیم دهد مانند آن است که قوانین الهی مستقیماً از کوه سینا به دست او رسیده است. دارا بودن دانش و تربیت وظیفه هر فرد یهودی است، خواه فقیر باشد یا غنی، حتّی سائل، همچنین سالم باشد یا مریض بر همه لازم است. اورشلیم به واسطة آن خراب شد که در فرستادن اطفال خود به مدارس غفلت گردید.[6]
ج: احکام خوردنی‌ها:
1. حیواناتی که خوردن آنها حلال است: باید نشخوار کننده باشد، سم داشته باشد، و سمّ آنها شکاف داشته باشد. بنابراین شتر، خرگوش و گورکن را نباید خورد. اینها نشخوار می‌کنند، امّا سم‌ّهای شکافته ندارند. از حیواناتی که در آب زندگی می‌کنند، فقط آنهایی را که باله و فلس دارند، می‌توانید بخورید. تمام جانداران آبزی دیگر برای شما حرامند. همة پرندگان را می‌توانید بخورید به جز این پرندگان: عقاب، جغد، باز، شاهین، لاشخور، کرکس، کلاغ، شترمرغ، مرغ دریایی، لک‌لک، مرغ ماهی‌خوار، قره‌قاز، هدهد و خفاش.[7] حشرات بالدار نباید خورده شوند به جز آنهایی که می‌جهند. یعنی ملخ و انواع گوناگون آن را می‌توان خورد.
2. حیواناتی که به مرگ طبیعی مرده‌اند نخورید، آنها را به غریبی که در میان شما است، بدهید و یا آن را به بیگانگان بفروشید.[8]
د: احکام و آداب کشاورزی:
1. شش سال مزرعة خود را بکار و درو کن، و همچنین شش سال محصولات تاکستان خود را جمع‌آوری کن و در سال هفتم (سبت) آرامی برای زمین باشد. یعنی برای خدا زمین را رها کن و خودروها را (یعنی آنچه از زمین و تاکستان محصول داده در سال هفتم) درو مکن که برای یتیم و فقیر و بیوه‌زنان باشد.[9]
2. هنگام درو و جمع کردن خرمن‌ها، هر گاه خرمنی فراموش شد، جایز نیست که برای برداشت آن مجدداً به مزرعه برگردند.[10]
3. هنگامی که زیتون خود را بتکانی و انگور تاکستان خود را بچینی، بار دیگر آن را بچین تا برای غریب و یتیم و بیوه‌زن باشد.[11]
4. چون به تاکستان همسایة خود درآیی، از انگور هر چه می‌خواهی به سیری بخور امّا در ظرف خود مگذار.[12]
5. دهان گاو را هنگامی که خرمن خود را خرد می‌کند نبندید و ده یک تمام محصولات مزرعة خود را که سال به سال از زمین برمی‌آیند به مستحق بده.[13]
ی: احکام طهارت:
1. نجس به چیزی اطلاق می‌شود که تولید عفونت نموده و موجب مرض شود.
2. لاشة بهائم، (حیوانات چهارپا) و خون نجس است، شراب و مسکر نجس است.
3. هر کس با جسد مرده‌ای تماس حاصل نماید هفت روز نجس است و آن شخص در روز سوم خویشتن را با آب پاک کند و در روز هفتم طاهر است. اگر در روز سوم خود را پاک نکند در روز هفتم پاک نمی‌شود.[14]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. رش، هشانا، ترجمة هوشنگ حکاکیان، (مفاتح یهود).
2. تعلیمات دین یهود، کلیمیان، مقطع ابتدایی و راهنمایی.
3. مذاهب و ادیان، ج1، آل اسحاق.
[1] . لاویان، 20، 9 و خروج 20، 12.
[2] . حبیب لوی، احکام و مقررات حضرت موسی علیه السّلام ، بی‌نا، 1375 ش، ص 80،.
[3] . خروج، 23، 4.
[4] . خروج، 23، 6، 5، 8، 9.
[5] . تلمود، قسمت شبات، 103.
[6] . احکام و مقررات حضرت موسی علیه السّلام ، ص 38 37.
[7] . تورات، تثنیه، 14، از 1 تا 18.
[8] . همان، 14، 21.
[9] . احکام و مقررات حضرت موسی علیه السّلام ، بی‌نا، 1357 ش، ص 85.
[10] . تورات، سفر تثنیه، باب 24، آیة 19.
[11] . سفر تثنیه، باب 24،آیة 25، 21، 20.
[12] . همان، باب 23، آیة 25 24.
[13] . همان، باب 14، آیة 22.
[14] . احکام و مقررات حضرت موسی علیه السّلام ، بی‌نا، 1357 ش، 89 و 85.
( اندیشه قم )
