راه کارهای متعدّدی جهت جاری شدن فرهنگ نماز در جامعه به ویژه دانشگاه ها وجود دارد که به طور قطع اگر هر یک از افراد، نهادها و دانشگاه های دولتی و غیردولتی به وظیفه خود به خوبی عمل نماید می تواند در ترویج فرهنگ نماز نقش بسیار مؤثری داشته باشد. به بعضی از این راه کارها اشاره می شود: ترویج عملی نماز امام صادق علیه السلام فرمود: (کُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِغَیرِ أَلْسِنَتِکُمْ لِیرَوْا مِنْکُمُ الْوَرَعَ وَ الاْجْتِهَادَ وَ الصَّلاَةَ وَ الْخَیرَ فَإِنَّ ذَلِکَ دَاعِیة)1؛ (مردم را با غیر از زبان هایتان دعوت کنید [به سوی دین ]تا این که مشاهده کنند از شما تقوا و اجتهاد و نماز و خیر و نیکی را، پس این است دعوت [واقعی مردم به دین]). بر همین اساس اگر مردم، مسئولین تمامی رده ها را به هنگام نماز در مساجد مشاهده کنند و یا دانشجویان به هنگام نماز مدیران و اساتید دانشگاه خود را آماده برای اقامه نماز ببینند این امر موجب الگوگیری آنها شده و زمینه گسترش فرهنگ نماز را بیش از پیش فراهم می نماید. ساده زیستی و پایبندی نمازگزاران به اصول اخلاقی و ارزش های اسلامی نیز نقش مؤثری در ترویج فرهنگ نماز در جامعه دارد چراکه وقتی نمازگزار این گونه رفتارها را از خود ارائه دهد، افراد غیرنمازگزار (تارک نماز و کاهل در نماز) سرمنشأ این برکات را نماز دانسته و تحت تأثیر این رفتارها قرار گرفته، تشویق به نماز خواندن می شوند. نماز جماعت در فرهنگ اسلامی حتی در ادیان گذشته برگزاری نماز جماعت بسیار تأکید شده است، قرآن کریم می فرماید: (وَ ارْکَعِی مَعَ الرّاکِعِینَ)2؛ (با رکوع کنندگان رکوع نما). نماز جماعت روحیه همکاری و همگرایی را در مجموعه افزایش می دهد. نیروهای مذهبی همدیگر را می بینند و با تعظیم شعائر اسلامی روحیه و انرژی مثبت می گیرند و از سوی دیگر بدخواهان تضعیف روحیه می شوند. علاوه بر این که با برگزاری جماعت مؤمنان، لطف و عنایت خداوند به طور ویژه در آن فضا و برای آن افراد نازل می شود. در این خصوص علاوه بر این که می توان از برنامه های آموزشی و تربیتی مساجد و رسانه ها استفاده نمود، باید برنامه ریزی فعالیت های تمامی ارگان ها و سازمان ها به نحوی باشد که با نماز تلاقی ننماید به عنوان نمونه برنامه های جذّاب صدا و سیما، برگزاری جلسات ارگان ها و کلاس های درس مدارس و دانشگاه ها به گونه ای تنظیم گردد که با نماز اوّل وقت تعارض نداشته باشد، همچنین می توان با ایجاد فضای مناسب از جهت زیبایی، نظافت و فضای معنوی نمازخانه ها یا مساجدی میل و رغبت همگان را به سوی نماز بیشتر کرد. ترویج فرهنگ نماز برای ترویج فرهنگ نماز، خوب است از هر روش درستی بهره برد و در خور فهم مردم و با زبان آنان سخن گفت. در این راستا نیز ارگان هایی همچون وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات اسلامی و صدا و سیما از هنر به ویژه سینما برای نشان دادن گوهر نماز و چهره نماز و نمازگزار می توانند بهره بگیرند، علاوه بر این که هنرمندان نیز با زبان شعر و قصّه و نقاشی و با آفرینش آثار هنری با کیفیت، هنر را برای ترویج فرهنگ نماز به کار گیرند. در مجامع دانشگاهی نیز فراخور جایگاه عملی دانشجویان می توان به تبیین آثار و ثمرات علمی نماز پرداخت. پی نوشت: 1. الکافی، ج2، ص 78. 2. آل عمران 3، آیه 43. منبع:www.porseman.org
راه کارهای متعدّدی جهت جاری شدن فرهنگ نماز در جامعه به ویژه دانشگاه ها وجود دارد که به طور قطع اگر هر یک از افراد، نهادها و دانشگاه های دولتی و غیردولتی به وظیفه خود به خوبی عمل نماید می تواند در ترویج فرهنگ نماز نقش بسیار مؤثری داشته باشد. به بعضی از این راه کارها اشاره می شود:
ترویج عملی نماز
امام صادق علیه السلام فرمود: (کُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِغَیرِ أَلْسِنَتِکُمْ لِیرَوْا مِنْکُمُ الْوَرَعَ وَ الاْجْتِهَادَ وَ الصَّلاَةَ وَ الْخَیرَ فَإِنَّ ذَلِکَ دَاعِیة)1؛ (مردم را با غیر از زبان هایتان دعوت کنید [به سوی دین ]تا این که مشاهده کنند از شما تقوا و اجتهاد و نماز و خیر و نیکی را، پس این است دعوت [واقعی مردم به دین]). بر همین اساس اگر مردم، مسئولین تمامی رده ها را به هنگام نماز در مساجد مشاهده کنند و یا دانشجویان به هنگام نماز مدیران و اساتید دانشگاه خود را آماده برای اقامه نماز ببینند این امر موجب الگوگیری آنها شده و زمینه گسترش فرهنگ نماز را بیش از پیش فراهم می نماید.
ساده زیستی و پایبندی نمازگزاران به اصول اخلاقی و ارزش های اسلامی نیز نقش مؤثری در ترویج فرهنگ نماز در جامعه دارد چراکه وقتی نمازگزار این گونه رفتارها را از خود ارائه دهد، افراد غیرنمازگزار (تارک نماز و کاهل در نماز) سرمنشأ این برکات را نماز دانسته و تحت تأثیر این رفتارها قرار گرفته، تشویق به نماز خواندن می شوند.
نماز جماعت
در فرهنگ اسلامی حتی در ادیان گذشته برگزاری نماز جماعت بسیار تأکید شده است، قرآن کریم می فرماید:
(وَ ارْکَعِی مَعَ الرّاکِعِینَ)2؛ (با رکوع کنندگان رکوع نما).
نماز جماعت روحیه همکاری و همگرایی را در مجموعه افزایش می دهد. نیروهای مذهبی همدیگر را می بینند و با تعظیم شعائر اسلامی روحیه و انرژی مثبت می گیرند و از سوی دیگر بدخواهان تضعیف روحیه می شوند. علاوه بر این که با برگزاری جماعت مؤمنان، لطف و عنایت خداوند به طور ویژه در آن فضا و برای آن افراد نازل می شود.
در این خصوص علاوه بر این که می توان از برنامه های آموزشی و تربیتی مساجد و رسانه ها استفاده نمود، باید برنامه ریزی فعالیت های تمامی ارگان ها و سازمان ها به نحوی باشد که با نماز تلاقی ننماید به عنوان نمونه برنامه های جذّاب صدا و سیما، برگزاری جلسات ارگان ها و کلاس های درس مدارس و دانشگاه ها به گونه ای تنظیم گردد که با نماز اوّل وقت تعارض نداشته باشد، همچنین می توان با ایجاد فضای مناسب از جهت زیبایی، نظافت و فضای معنوی نمازخانه ها یا مساجدی میل و رغبت همگان را به سوی نماز بیشتر کرد.
ترویج فرهنگ نماز
برای ترویج فرهنگ نماز، خوب است از هر روش درستی بهره برد و در خور فهم مردم و با زبان آنان سخن گفت. در این راستا نیز ارگان هایی همچون وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات اسلامی و صدا و سیما از هنر به ویژه سینما برای نشان دادن گوهر نماز و چهره نماز و نمازگزار می توانند بهره بگیرند، علاوه بر این که هنرمندان نیز با زبان شعر و قصّه و نقاشی و با آفرینش آثار هنری با کیفیت، هنر را برای ترویج فرهنگ نماز به کار گیرند. در مجامع دانشگاهی نیز فراخور جایگاه عملی دانشجویان می توان به تبیین آثار و ثمرات علمی نماز پرداخت.
پی نوشت:
1. الکافی، ج2، ص 78.
2. آل عمران 3، آیه 43.
منبع:www.porseman.org
- [سایر] آیا ترویج فرهنگ شهید و شهادت منجر به ترویج فرهنگ خشونت در جامعه نمی شود؟
- [سایر] نقش فرهنگ عاشورا در بازنمایی افق سیاسی جامعه منتظر چیست؟
- [سایر] چگونه میتوان فرهنگ شهادت را در جامعه گسترش داد؟
- [سایر] چگونه میتوان فرهنگ شهادت را در جامعه گسترش داد؟
- [سایر] چگونه میتوان فرهنگ شهادت را در جامعه گسترش داد؟
- [سایر] چگونه فرهنگ ها تغییر و تبدّل پیدا می کنند; آیا تغییر کامل فرهنگ در یک جامعه ممکن است؟
- [سایر] نقش حوزه علمیه در فرهنگ سازی جامعه چیست؟
- [سایر] نقش حوزة علمیه در فرهنگ سازی جامعه چیست؟
- [سایر] چگونه فرهنگ ها تغییر و تبدّل پیدا می کنند؛ آیا تغییر کامل فرهنگ در یک جامعه ممکن است؟
- [سایر] برای رشد فرهنگ جامعه (رعایت نظم، بهداشت و حق تقدّم و...) چه راهکارهایی پیشنهاد میکنید؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر انسان مرضی دارد که بول او قطره قطره میریزد، یا نمیتواند از بیرون آمدن غائط خودداری کند، چنانچه یقین دارد که از اول وقت نماز تا آخر آن به مقدار وضو گرفتن ونماز خواندن مهلت پیدا میکند، باید نماز را در وقتی که مهلت پیدا میکند بخواند و اگر مهلت او به مقدار کارهای واجب نماز است، باید در وقتیکه مهلت دارد، فقط کارهای واجب نماز را بجا آورد و کارهای مستحبّ آن مانند اذان واقامه و قنوت را ترک کند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر انسان به قدری وقت دارد که می تواند وضو بگیرد یا غسل کند و نماز را بدون کارهای مستحبی آن مثل اقامه و قنوت بخواند، باید غسل کند یا وضو بگیرد و نماز را بدون کارهای مستحبی آن به جا آورد بلکه اگر به اندازه سوره هم وقت ندارد باید غسل کند یا وضو بگیرد و نماز را بدون سوره بخواند.
- [امام خمینی] اگر انسانی به قدری وقت دارد که می تواند وضو بگیرد یا غسل کند و نماز را بدون کارهای مستحبی آن مثل اقامه و قنوت بخواند، باید غسل کند یا وضو بگیرد و نماز را بدون کارهای مستحبی آن به جا آورد. بلکه اگر به اندازه سوره هم وقت ندارد، باید غسل کند یا وضو بگیرد و نماز را بدون سوره بخواند.
- [آیت الله بروجردی] اگر انسان به قدری وقت دارد که میتواند وضو بگیرد، یا غسل کند و نماز را بدون کارهای مستحبی آن مثل اقامه و قنوت بخواند، باید غسل کند یا وضو بگیرد و نماز را بدون کارهای مستحبی آن به جا آورد، بلکه اگر به اندازهی سوره هم وقت ندارد، باید غسل کند یا وضو بگیرد و نماز را بدون سوره بخواند.
- [آیت الله بهجت] اگر استحاضه قلیله زن پیش از نماز، متوسطه یا کثیره شود، باید کارهای متوسطه یا کثیره را که گفته شد انجام دهد و اگر استحاضه متوسطه، کثیره شود باید کارهای استحاضه کثیره را انجام دهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر انسان به قدری وقت دارد که می تواند وضو بگیرد یا غسل کند و نماز را بدون کارهای مستحبی ان مثل اقامه و قنوت بخواند باید غسل کند یا وضو بگیرد و نماز را بدون کارهای مستحبی ان به جا اورد بلکه اگر به اندازه سوره هم وقت ندارد باید غسل کند یا وضو بگیرد و نماز را بدون سوره بخواند
- [آیت الله بهجت] اگر انسان بهقدری وقت دارد که میتواند وضو بگیرد یا غسل کند و نماز را بدون کارهای مستحبی آن مثل اقامه و قنوت بخواند، باید غسل کند یا وضو بگیرد و نماز را بدون کارهای مستحبی آن بهجا آورد، بلکه اگر به اندازه سوره هم وقت ندارد، باید غسل کند یا وضو بگیرد و نماز را بدون سوره بخواند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] زن مستحاضه بعد از آن که خونش قطع شد، فقط برای اولین نماز باید کارهای استحاضه را انجام دهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان مرضی دارد که بول او قطره قطره میریزد، (که به وی مسلوس گفته میشود) یا نمیتواند از بیرون آمدن غائط خودداری کند (که به وی مبطون گفته میشود)، چنانچه یقین دارد که از اول وقت نماز تا آخر آن به مقدار وضو گرفتن و نماز خواندن مهلت پیدا میکند، باید نماز را در وقتی که مهلت پیدا میکند بخواند و اگر مهلت او به مقدار کارهای واجب نماز است، باید در وقتی که مهلت دارد فقط کارهای واجب نماز را به جا آورد و کارهای مستحب مانند اذان و اقامه و قنوت، بلکه سوره را ترک نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر انسان مرضی دارد که بول او قطره قطره می ریزد یا نمی تواند از بیرون امدن غایط خودداری کند چنانچه یقین دارد که از اول وقت نماز تا اخر ان به مقدار وضو گرفتن و نماز خواندن مهلت پیدا می کند باید وضو و نماز را در وقتی که مهلت پیدا می کند انجام دهد و اگر مهلت او به مقدار کارهای واجب وضو و نماز است باید در وقتی که مهلت دارد فقط کارهای واجب وضو و نماز را به جا اورد و کارهای مستحب را ترک نماید