خداوند متعال در قرآن مجید فرموده است:
(وَ ارْکَعُوا مَعَ الرَّاکِعِین)1؛ (با رکوع کنندگان رکوع کنید).
در این آیه شریفه برگزاری نماز به طور دسته جمعی تأکید شده است.
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: (آگاه باشید هر که به طرف مسجد برای اقامه نماز جماعت حرکت کند، به هر قدمی هفتادهزار حسنه و ثواب برای او نوشته شود...).
برپایی نماز جماعت فلسفه و فواید بی شماری دارد که در این قسمت به برخی از آنها اشاره می شود:
1. استجابت دعا؛ پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: (چون بنده خدا نماز را به جماعت گزارد و پس از آن حاجتی را از خدا بخواهد، خدای عزّ و جل از وی حیا می کند که پیش از رو گرداندن او، حاجتش را برآورده نسازد)2.
2. رهایی از دوزخ و نفاق؛ پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: (هرکس چهل روز در نماز جماعت شرکت کند و به طور مرتّب نماز گزارد، دو برائت نامه و دو سند رهایی بخش به او می دهند: 1. نجات از آتش، 2. رهایی از نفاق)3.
3. در پناه خدا بودن؛ امام صادق علیه السلام فرمود: (هر کس که نماز صبح و عشا را به جماعت بخواند، او در پناه خدای عزّ و جل است)4.
4. کفاره گناهان؛ امام باقر علیه السلام فرمود: (سه چیز کفاره و پوشاننده گناهان است: 1. وضو ساختن در هوای سرد، 2. راه رفتن در شب و روز به سوی نمازها، 3. محافظت بر نمازهای جماعت)5.
5. آسانی حسابرسی؛ رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: (...در روز قیامت خداوند، همه انسان ها را برای حساب گرد می آورد. پس هر مؤمنی که در نماز جماعت شرکت کند، خداوند سختی ها و دشواری های روز قیامت را برایش آسان می سازد؛ آن گاه فرمان می دهد که او را روانه بهشت سازند)6.
6. ترفیع مقام؛ رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: (ای علی! سه چیز موجب ترفیع مقام و درجه مؤمن است: 1. وضوی کامل در هوای سرد، 2. انتظار نماز بعد از نماز، 3. شرکت مداوم در نمازهای جماعت)7.
7. تقویت روحیه اخوّت و برادری؛ نماز جماعت، وحدت صفوف و نزدیکی دل ها و تقویت روحیه اخوّت و برادری را به ارمغان می آورد و نوعی با خبر شدن از حال یکدیگر بدون تشریفات است.
رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرمودند: (استووا تستوی قلوبکم و تماسوا تراحموا)8؛ (صف های نماز جماعت را هماهنگ و تنظیم نمایید تا دل هایتان متعادل شود، و با هم در تماس باشید تا مهربانی افزوده شود).
8. حسن شهرت در جامعه؛ پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: (هر که نمازهای پنج گانه را با جماعت بخواند، به او گمان هر خیر و نیکی را داشته باشید)9.
9. شکوه و عظمت اسلام؛ حضور جمعی مسلمانان در مساجد، ضمن آن که عظمت و بزرگی جماعت مسلمانان را می رساند؛ بیانگر قدرت مسلمین و نمایش حضور در صحنه و پیوند امام و امّت می باشد و تفرقه ها را می زداید، بیم در دل دشمنان می افکند، منافقان را مأیوس می سازد، خار چشم بدخواهان است.
امام رضا علیه السلام درباره فلسفه نماز جماعت فرموده است: (نماز جماعت بدان جهت قرار داده شد که اخلاص، توحید، اسلام و عبادت خداوند آشکار و ظاهر باشد)10.
10. آثار اخلاقی و تربیتی؛ در نماز جماعت، افراد در یک صف قرار می گیرند و امتیازات موهوم صنفی، نژادی، زبانی، مالی و... کنار می رود و صفا و صمیمیت و نوع دوستی در دل ها زنده می شود و مؤمنان، با دیدار یکدیگر در صف عبادت، احساس دل گرمی و قدرت و امید می کنند. روحیه فردگرایی و انزوا و گوشه گیری را از بین می برد و نوعی مبارزه با غرور و خودخواهی را در بر دارد.
امام رضا علیه السلام در بیان یکی دیگر از فلسفه های نماز جماعت فرموده اند: (مع مافیه من المساعدة علی البرّ و التقوی)11؛ (علاوه بر این که در نمازجماعت پیشی گرفتن بر نیکوکاری و پرهیزکاری نیز وجود دارد).
پی نوشت:
1. بقره 2، آیه 43.
2. إرشاد القلوب إلی الصواب، ج1، ص 183.
3. ارشاد القلوب إلی الصواب، ج1، ص 184.
4. المحاسن، ج1، ص 52.
5. بحارالأنوار، ج85، ص 10.
6. بحارالأنوار، ج85، ص 6.
7. بحارالأنوار، ج85، ص 10.
8. سنن النبی صلی الله علیه و آله با ترجمه فارسی، ج 1، ص 267.
9. بحارالأنوار، ج67، ص 2.
10. عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج2، ص109.
11. عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج2، ص109.
منبع: www.porseman.org
