پسر 13 ساله‌ام سخنان زشتی را بر زبان جاری می‌کند. علت آن چیست و چگونه می‌توانم با او برخورد کنم؟
این رفتار، عللی دارد: 1. الگوها: اگر والدین و نزدیکان، با خود او یا با دیگران این گونه برخورد کنند و سخنان زشتی را بر زبان جاری سازند، او نیز چنین خواهد کرد؛ پس باید محیط اصلاح شود. 2. نمایش استقلال: گاهی نوجوان برای تثبیت استقلال خود، به این کار دست می‌زند که باید با راهکارهای ذیل، او را متوجه زشتی این عمل کرد. 3. عصبانیت: با توجه به اهمیت و تأثیر فراوان این عامل در بد دهنی نوجوان، بکوشید زمینه‌های عصبانیت او را از بین ببرید. 4. همسالان: نوجوان، از همسالان فحاش تأثیر جدی می‌پذیرد؛ بنابراین، با نرمی و عطوفت و آگاهی غیر مستقیم دادن درباره‌ی رفیقان بد، رابطه‌اش را با آنان قطع کنید. چند توصیه أ. برای مصونیت فرزندان از این رفتار نابهنجار، از دوران کودکی باید توجه شود. وقتی فرزند خردسال و شیرین زبان شما، کلمه‌ی زشتی را بر زبان جاری می‌کند، شادمانی نکنید و مغلوب احساسات خود نشوید و همان لحظه، با آرامش به او بفهمانید که سخنش ناپسند است. ب. در مقابل سخنان زشت نوجوانتان داد و فریاد نکنید و ادای شوکه شدن را در نیاورید. ج. هنگام مواجهه با بد دهنی نوجوان فقط رو ترش کنید و در موقعیت‌های عاطفی، با سخنی نرم، او را از این عمل باز دارید )کودک و نوجوان، هر از چند گاهی، احساس عاطفی شدیدی به پدر و مادر می‌یابد؛ آنان را در آغوش می‌گیرد و می‌بوسد و اظهار محبت می‌کند. این رفتار به این دلیل است که شاید شب قبل کابوسی درباره‌ی از دست دادن پدر یا مادر دیده یا در مدرسه شنیده است که یکی از همسالان، پدر یا مادرش را از دست داده و یا فیلمی عاطفی را دیده است. این موقعیت عاطفی، بهترین زمان برای نهی فرزند از رفتارهای ناپسند است؛ زیرا مقاومت روانی‌اش به پایین‌ترین حد می‌رسد(. به او بگویید فحش دادن و بد دهنی، احساسات دیگران را جریحه‌دار می‌کند و ممکن است به او آسیبی برسد. د. هنگام نهی نوجوان، از روش استدلال خود محوری )وقتی فحش می‌دهی، به شخصیت تو لطمه می‌خورد و در جامعه بی‌ارزش می‌شوی(، و استدلال دیگر محوری )وقتی ناسزا می‌گویی، به شخصیت من لطمه می‌خورد؛ چون مادر تو هستم(، استفاده کنید. ه. اگر ناسزاگویی برایش عادت شده است، به او بیاموزید که تا مدتی، واژه‌ی زشت را در ذهن خود یا زیر لب و آرام بگوید. و. می‌توانید الفاظی مناسب‌تر را جایگزین واژگان زشت کنید تا هنگام عصبانیت، با آن واژگان تخلیه شود؛ برای مثال، به جای )بی‌شعور( می‌تواند از )واژه‌ی بی‌منطق( استفاده کند. ز. در صورت استمرار بد دهنی، از ساز و کارهای بازدارنده )ر. ک: ص 97( و به ویژه کاستن از پول توجیبی استفاده کنید. به او بگویید که در برابر هر کلمه‌ی زشت، مقداری از پول توجیبی‌اش کم خواهد شد. ح. در صورت پیشرفت، از تحسین و تشویق غافل نشوید. منبع: کتاب نسیم مهر(1)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)
عنوان سوال:

پسر 13 ساله‌ام سخنان زشتی را بر زبان جاری می‌کند. علت آن چیست و چگونه می‌توانم با او برخورد کنم؟


پاسخ:

این رفتار، عللی دارد:
1. الگوها: اگر والدین و نزدیکان، با خود او یا با دیگران این گونه برخورد کنند و سخنان زشتی را بر زبان جاری سازند، او نیز چنین خواهد کرد؛ پس باید محیط اصلاح شود.
2. نمایش استقلال: گاهی نوجوان برای تثبیت استقلال خود، به این کار دست می‌زند که باید با راهکارهای ذیل، او را متوجه زشتی این عمل کرد.
3. عصبانیت: با توجه به اهمیت و تأثیر فراوان این عامل در بد دهنی نوجوان، بکوشید زمینه‌های عصبانیت او را از بین ببرید.
4. همسالان: نوجوان، از همسالان فحاش تأثیر جدی می‌پذیرد؛ بنابراین، با نرمی و عطوفت و آگاهی غیر مستقیم دادن درباره‌ی رفیقان بد، رابطه‌اش را با آنان قطع کنید.
چند توصیه
أ. برای مصونیت فرزندان از این رفتار نابهنجار، از دوران کودکی باید توجه شود. وقتی فرزند خردسال و شیرین زبان شما، کلمه‌ی زشتی را بر زبان جاری می‌کند، شادمانی نکنید و مغلوب احساسات خود نشوید و همان لحظه، با آرامش به او بفهمانید که سخنش ناپسند است.
ب. در مقابل سخنان زشت نوجوانتان داد و فریاد نکنید و ادای شوکه شدن را در نیاورید.
ج. هنگام مواجهه با بد دهنی نوجوان فقط رو ترش کنید و در موقعیت‌های عاطفی، با سخنی نرم، او را از این عمل باز دارید )کودک و نوجوان، هر از چند گاهی، احساس عاطفی شدیدی به پدر و مادر می‌یابد؛ آنان را در آغوش می‌گیرد و می‌بوسد و اظهار محبت می‌کند. این رفتار به این دلیل است که شاید شب قبل کابوسی درباره‌ی از دست دادن پدر یا مادر دیده یا در مدرسه شنیده است که یکی از همسالان، پدر یا مادرش را از دست داده و یا فیلمی عاطفی را دیده است. این موقعیت عاطفی، بهترین زمان برای نهی فرزند از رفتارهای ناپسند است؛ زیرا مقاومت روانی‌اش به پایین‌ترین حد می‌رسد(. به او بگویید فحش دادن و بد دهنی، احساسات دیگران را جریحه‌دار می‌کند و ممکن است به او آسیبی برسد.
د. هنگام نهی نوجوان، از روش استدلال خود محوری )وقتی فحش می‌دهی، به شخصیت تو لطمه می‌خورد و در جامعه بی‌ارزش می‌شوی(، و استدلال دیگر محوری )وقتی ناسزا می‌گویی، به شخصیت من لطمه می‌خورد؛ چون مادر تو هستم(، استفاده کنید.
ه. اگر ناسزاگویی برایش عادت شده است، به او بیاموزید که تا مدتی، واژه‌ی زشت را در ذهن خود یا زیر لب و آرام بگوید.
و. می‌توانید الفاظی مناسب‌تر را جایگزین واژگان زشت کنید تا هنگام عصبانیت، با آن واژگان تخلیه شود؛ برای مثال، به جای )بی‌شعور( می‌تواند از )واژه‌ی بی‌منطق( استفاده کند.
ز. در صورت استمرار بد دهنی، از ساز و کارهای بازدارنده )ر. ک: ص 97( و به ویژه کاستن از پول توجیبی استفاده کنید. به او بگویید که در برابر هر کلمه‌ی زشت، مقداری از پول توجیبی‌اش کم خواهد شد.
ح. در صورت پیشرفت، از تحسین و تشویق غافل نشوید.
منبع: کتاب نسیم مهر(1)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین