رختخواب
رختخواب که معنای آن واضح است در فقه احکام ی دارد که در این مقاله به آن پرداخته شده است.
پسر 8 ساله‌ام هیچ مشکلی جسمی ندارد؛ اما شب‌ها رختخواب خود را خیس می‌کند. علت چیست و چه باید کرد؟
در صورت منتفی بودن علت جسمانی (پزشکی) شب ادراری (ر. ک: ص 150 - 147)، علت آن می‌تواند اضطراب ناشی از فشار روحی دراز مدت باشد که بیش از چند ماه طول کشیده است. علل اضطراب کودک ممکن است فشارهای روحی ناشی از مرگ یکی از اعضای خانواده، جدایی والدین، اختلاف والدین، توجه بسیار آنان به برادر یا خواهر کوچک‌تر، تنبیه بدنی، تبعیض بین فرزندان و مقایسه آنان، کمبود محبت، (1) نقص عضو، آزار همکلاسی، آزار قلدر محله یا برادر و خواهر بزرگ‌تر و احساس حقارت ناشی از ضعف اعتماد به نفس باشد. شما باید برای رفع مشکل شب ادراری فرزندتان، اولا زمینه‌ها و علل اضطراب او را از بین ببرید و ثانیا از برخوردهایی که باعث تشدید اضطراب و در نتیجه شب ادراری افزون‌تر او می‌شود بپرهیزید: 1. او را تنبیه بدنی نکنید و حتی از تهدید به کتک نیز بپرهیزید. 2. مسأله را بزرگ نکنید. جمله‌هایی مثل (ما از خجالت نمی‌توانیم سرمان را بلند کنیم)، مسأله را بزرگ و مشکل او را دو چندان می‌کند. به گونه‌ای برخورد کنید که احساس کند از این مسأله نگران نیستید و به او اطمینان دهید که این مشکل موقتی است و از بین می‌رود. اگر شما یا عضو دیگری از خانواده، در کودکی به شب ادراری دچار بوده‌اید، آن را به کودک خود بگویید. این مطلب به طور جدی از بار فشار روحی او می‌کاهد. اگر کودک بداند که برخی از همکلاسی‌هایش یا کودکان برخی از نزدیکان نیز چنین مشکلی دارند، خاطرش آسوده‌تر می‌شود. 3. از تحقیر و سرزنش او بپرهیزید. جمله‌هایی چون (تو مایه ننگ خانواده ما هستی) و (تو آبروی خانواده را برده‌ای) بسیار ناروا است. 4. او را هرگز به رسوا کردن و آبروریزی نزد دیگران تهدید نکنید. 5. او را به بی‌قیدی و تنبلی و بی‌حالی متهم نسازید. 6. مراقب خواهر یا برادرش باشید که او را به جهت بوی نامطبوع تشک یا بدنش مسخره نکنند. 7. او را با همسالانش مقایسه نکنید و شب ادراری نداشتن آنان را به رخش نکشید. 8. هر شب در حمام، سبدی با شلواری خشک قرار دهید و به او بیاموزید که خودش پس از تطهیر بدن، شلوارش را تعویض کند. تعویض شلوار او به وسیله شما، باعث احساس حقارتش و در نتیجه فشار روحی بیشتر خواهد شد و.... 9. او را نیمه شب به حمام نبرید؛ اعصابش را به هم می‌ریزد. 10. اگر برای روی تشک او از روکش پلاستیکی استفاده می‌کنید، حتما از نوح نرم و بی‌صدای آن باشد. 11. در مهمانی‌ها بهتر است شب را در منزل میزبان نمانید و برای خواب به منزل خود بروید و در صورت ضرورت یا در مسافرت‌ها، سعی کنید کسی متوجه مشکل او نشود. توجه داشته باشید که تمام موارد پیش گفته، فشار روحی او را بیشتر می‌کند و اگر گمان می‌کنید با این گونه رفتارها مشکل او حل خواهد شد، به طور قطع اشتباه می‌کنید. شب ادراری فرزند شما، اختلال یا عادتی عصبی است و عادت عصبی با این رفتارها درمان نمی‌شود. این رفتارها دقیقا مثل این است که جایی آتش گرفته باشد و شما به جای آب، روی آن بنزین بریزید. در صورتی که با راهکارهای پیش گفته، اضطراب و فشارهای روحی فرزندتان از بین نرفت، روان‌شناس می‌تواند با روش ایجاد آرامش (Relaxation therapy) یعنی شل کردن عضلات و کشش‌های عضلانی، و روش اشباع (Saturation) یعنی خارج کردن ذهن از ابهام مطلب به کمک تکرار و روشنگری، و روان پزشک با درمان دارویی (ر. ک: ص 153 و 154 (به فرزند شما کمک کند. پی نوشت: 1. برخی از کودکان شب ادرار، شب‌هایی که از محیط خانه خود دورند، بستر خود را خیس نمی‌کنند. این مسأله نشان می‌دهد که محیط خانه برای آنان آرام و امن نیست. منبع: کتاب نسیم مهر(3)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388
در صورت منتفی بودن علت جسمانی (پزشکی) شب ادراری (ر. ک: ص 150 - 147)، علت آن می‌تواند اضطراب ناشی از فشار روحی دراز مدت باشد که بیش از چند ماه طول کشیده است. علل اضطراب کودک ممکن است فشارهای روحی ناشی از مرگ یکی از اعضای خانواده، جدایی والدین، اختلاف والدین، توجه بسیار آنان به برادر یا خواهر کوچک‌تر، تنبیه بدنی، تبعیض بین فرزندان و مقایسه آنان، کمبود محبت، (1) نقص عضو، آزار همکلاسی، آزار قلدر محله یا برادر و خواهر بزرگ‌تر و احساس حقارت ناشی از ضعف اعتماد به نفس باشد. شما باید برای رفع مشکل شب ادراری فرزندتان، اولا زمینه‌ها و علل اضطراب او را از بین ببرید و ثانیا از برخوردهایی که باعث تشدید اضطراب و در نتیجه شب ادراری افزون‌تر او می‌شود بپرهیزید: 1. او را تنبیه بدنی نکنید و حتی از تهدید به کتک نیز بپرهیزید. 2. مسأله را بزرگ نکنید. جمله‌هایی مثل (ما از خجالت نمی‌توانیم سرمان را بلند کنیم)، مسأله را بزرگ و مشکل او را دو چندان می‌کند. به گونه‌ای برخورد کنید که احساس کند از این مسأله نگران نیستید و به او اطمینان دهید که این مشکل موقتی است و از بین می‌رود. اگر شما یا عضو دیگری از خانواده، در کودکی به شب ادراری دچار بوده‌اید، آن را به کودک خود بگویید. این مطلب به طور جدی از بار فشار روحی او می‌کاهد. اگر کودک بداند که برخی از همکلاسی‌هایش یا کودکان برخی از نزدیکان نیز چنین مشکلی دارند، خاطرش آسوده‌تر می‌شود. 3. از تحقیر و سرزنش او بپرهیزید. جمله‌هایی چون (تو مایه ننگ خانواده ما هستی) و (تو آبروی خانواده را برده‌ای) بسیار ناروا است. 4. او را هرگز به رسوا کردن و آبروریزی نزد دیگران تهدید نکنید. 5. او را به بی‌قیدی و تنبلی و بی‌حالی متهم نسازید. 6. مراقب خواهر یا برادرش باشید که او را به جهت بوی نامطبوع تشک یا بدنش مسخره نکنند. 7. او را با همسالانش مقایسه نکنید و شب ادراری نداشتن آنان را به رخش نکشید. 8. هر شب در حمام، سبدی با شلواری خشک قرار دهید و به او بیاموزید که خودش پس از تطهیر بدن، شلوارش را تعویض کند. تعویض شلوار او به وسیله شما، باعث احساس حقارتش و در نتیجه فشار روحی بیشتر خواهد شد و.... 9. او را نیمه شب به حمام نبرید؛ اعصابش را به هم می‌ریزد. 10. اگر برای روی تشک او از روکش پلاستیکی استفاده می‌کنید، حتما از نوح نرم و بی‌صدای آن باشد. 11. در مهمانی‌ها بهتر است شب را در منزل میزبان نمانید و برای خواب به منزل خود بروید و در صورت ضرورت یا در مسافرت‌ها، سعی کنید کسی متوجه مشکل او نشود. توجه داشته باشید که تمام موارد پیش گفته، فشار روحی او را بیشتر می‌کند و اگر گمان می‌کنید با این گونه رفتارها مشکل او حل خواهد شد، به طور قطع اشتباه می‌کنید. شب ادراری فرزند شما، اختلال یا عادتی عصبی است و عادت عصبی با این رفتارها درمان نمی‌شود. این رفتارها دقیقا مثل این است که جایی آتش گرفته باشد و شما به جای آب، روی آن بنزین بریزید. در صورتی که با راهکارهای پیش گفته، اضطراب و فشارهای روحی فرزندتان از بین نرفت، روان‌شناس می‌تواند با روش ایجاد آرامش (Relaxation therapy) یعنی شل کردن عضلات و کشش‌های عضلانی، و روش اشباع (Saturation) یعنی خارج کردن ذهن از ابهام مطلب به کمک تکرار و روشنگری، و روان پزشک با درمان دارویی (ر. ک: ص 153 و 154 (به فرزند شما کمک کند. پی نوشت: 1. برخی از کودکان شب ادرار، شب‌هایی که از محیط خانه خود دورند، بستر خود را خیس نمی‌کنند. این مسأله نشان می‌دهد که محیط خانه برای آنان آرام و امن نیست. منبع: کتاب نسیم مهر(3)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388
عنوان سوال:
پسر 8 ساله‌ام هیچ مشکلی جسمی ندارد؛ اما شب‌ها رختخواب خود را خیس می‌کند. علت چیست و چه باید کرد؟
پاسخ:
در صورت منتفی بودن علت جسمانی (پزشکی) شب ادراری (ر. ک: ص 150 - 147)، علت آن می‌تواند اضطراب ناشی از فشار روحی دراز مدت باشد که بیش از چند ماه طول کشیده است.
علل اضطراب کودک ممکن است فشارهای روحی ناشی از مرگ یکی از اعضای خانواده، جدایی والدین، اختلاف والدین، توجه بسیار آنان به برادر یا خواهر کوچک‌تر، تنبیه بدنی، تبعیض بین فرزندان و مقایسه آنان، کمبود محبت، (1) نقص عضو، آزار همکلاسی، آزار قلدر محله یا برادر و خواهر بزرگ‌تر و احساس حقارت ناشی از ضعف اعتماد به نفس باشد.
شما باید برای رفع مشکل شب ادراری فرزندتان، اولا زمینه‌ها و علل اضطراب او را از بین ببرید و ثانیا از برخوردهایی که باعث تشدید اضطراب و در نتیجه شب ادراری افزون‌تر او می‌شود بپرهیزید:
1. او را تنبیه بدنی نکنید و حتی از تهدید به کتک نیز بپرهیزید.
2. مسأله را بزرگ نکنید. جمله‌هایی مثل (ما از خجالت نمی‌توانیم سرمان را بلند کنیم)، مسأله را بزرگ و مشکل او را دو چندان می‌کند. به گونه‌ای برخورد کنید که احساس کند از این مسأله نگران نیستید و به او اطمینان دهید که این مشکل موقتی است و از بین می‌رود.
اگر شما یا عضو دیگری از خانواده، در کودکی به شب ادراری دچار بوده‌اید، آن را به کودک خود بگویید. این مطلب به طور جدی از بار فشار روحی او می‌کاهد. اگر کودک بداند که برخی از همکلاسی‌هایش یا کودکان برخی از نزدیکان نیز چنین مشکلی دارند، خاطرش آسوده‌تر می‌شود. 3. از تحقیر و سرزنش او بپرهیزید. جمله‌هایی چون (تو مایه ننگ خانواده ما هستی) و (تو آبروی خانواده را برده‌ای) بسیار ناروا است.
4. او را هرگز به رسوا کردن و آبروریزی نزد دیگران تهدید نکنید.
5. او را به بی‌قیدی و تنبلی و بی‌حالی متهم نسازید.
6. مراقب خواهر یا برادرش باشید که او را به جهت بوی نامطبوع تشک یا بدنش مسخره نکنند.
7. او را با همسالانش مقایسه نکنید و شب ادراری نداشتن آنان را به رخش نکشید.
8. هر شب در حمام، سبدی با شلواری خشک قرار دهید و به او بیاموزید که خودش پس از تطهیر بدن، شلوارش را تعویض کند. تعویض شلوار او به وسیله شما، باعث احساس حقارتش و در نتیجه فشار روحی بیشتر خواهد شد و....
9. او را نیمه شب به حمام نبرید؛ اعصابش را به هم می‌ریزد.
10. اگر برای روی تشک او از روکش پلاستیکی استفاده می‌کنید، حتما از نوح نرم و بی‌صدای آن باشد.
11. در مهمانی‌ها بهتر است شب را در منزل میزبان نمانید و برای خواب به منزل خود بروید و در صورت ضرورت یا در مسافرت‌ها، سعی کنید کسی متوجه مشکل او نشود.
توجه داشته باشید که تمام موارد پیش گفته، فشار روحی او را بیشتر می‌کند و اگر گمان می‌کنید با این گونه رفتارها مشکل او حل خواهد شد، به طور قطع اشتباه می‌کنید. شب ادراری فرزند شما، اختلال یا عادتی عصبی است و عادت عصبی با این رفتارها درمان نمی‌شود.
این رفتارها دقیقا مثل این است که جایی آتش گرفته باشد و شما به جای آب، روی آن بنزین بریزید.
در صورتی که با راهکارهای پیش گفته، اضطراب و فشارهای روحی فرزندتان از بین نرفت، روان‌شناس می‌تواند با روش ایجاد آرامش (Relaxation therapy) یعنی شل کردن عضلات و کشش‌های عضلانی، و روش اشباع (Saturation) یعنی خارج کردن ذهن از ابهام مطلب به کمک تکرار و روشنگری، و روان پزشک با درمان دارویی (ر. ک: ص 153 و 154 (به فرزند شما کمک کند.
پی نوشت:
1. برخی از کودکان شب ادرار، شب‌هایی که از محیط خانه خود دورند، بستر خود را خیس نمی‌کنند. این مسأله نشان می‌دهد که محیط خانه برای آنان آرام و امن نیست.
منبع: کتاب نسیم مهر(3)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388
- [سایر] پسر 7 ساله‌ام مشکل جسمی و فشار روحی (اضطراب) ندارد؛ اما شب‌ها رختخواب خود را خیس می‌کند. علت چیست و چگونه باید مشکل را از بین ببریم؟
- [سایر] فرزند 2 ساله‌ام را از پوشک گرفتهام؛ اما همچنان شب‌ها بستر خود را خیس می‌کند. کودکان از چه سنی توان کنترل ادرار در شب را دارند؟
- [سایر] پسر 6 ساله من هر چند ماه یک بار، دو یا سه شب پیاپی رختخواب خود را خیس می‌کند. آیا او شب ادرار است؟ علت چیست؟
- [سایر] کودک 5 ساله من گاهی رختخواب خود را خیس می‌کند. آیا به او شب ادرار گفته می‌شود؟
- [سایر] دختر 15 ساله‌ام دائم خیالبافی می‌کند. آیا مشکلی وجود دارد؟
- [سایر] پسر 8 ساله‌ام تحمل باختن در بازی را ندارد. چگونه آستانه تحمل او را بالا ببرم؟
- [سایر] پسر 8 ساله‌ام در دوستیابی ضعیف است و وقتی دوستی مییابد، به راحتی او را از دست می‌دهد.
- [سایر] فرزند 9 ساله‌ام شب‌ها دندانهایش را به هم میفشارد. منشأ آن چیست و چگونه میتوان آن را از بین برد؟
- [سایر] فرزند9 ساله‌ام شب‌ها دندانهایش را به هم میفشارد، منشأ آن چیست و چگونه میتوان آن را ازبین برد؟
- [سایر] پسر 4 ساله‌ام دارو نمیخورد و با بستن دهان مقاومت می‌کند. چه کنم؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] سرمایهای که مورد نیاز انسان است و با کمتر از آن زندگی او در حدّ آبرو و شؤونش اداره نمی‌شود خمس ندارد، یعنی می‌تواند از درآمد خود برداشته و جزء سرمایه کند، همچنین است اموالی که برای تأمین مخارج آتیه زندگی خود، پسانداز می‌کند ولی اگر با پرداختن خمس این اموال، مشکلی در اداره زندگی او پدید نمیآید باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله بهجت] اگر انسان مرضی دارد که بول او قطرهقطره می‌ریزد یا نمیتواند از بیرون آمدن غائط خودداری کند، چنانچه یقین دارد که از اول وقت نماز تا آخر آن به مقدار وضو گرفتن و نماز خواندن مهلت پیدا می‌کند، باید نماز را در وقتی که مهلت پیدا می‌کند بخواند؛ و اگر مهلت او به مقدار کارهای واجب نماز است، باید در وقتی که مهلت دارد فقط کارهای واجب نماز را بهجا آورد و کارهای مستحب آن مانند اذان و اقامه را ترک نماید؛ اگر در مراقبتِ آن وقت، عسر و حرج و مشکلی برای او پیش نیاید.
- [آیت الله خوئی] کسی که مس میت کرده، یعنی جایی از بدن خود را به بدن میت رسانده، می‌تواند بدون غسل مس میت روزه بگیرد. و اگر در حال روزه هم میت را مس نماید، روزه او باطل نمی‌شود. 8- اماله کردن (مسألة 1654)- اماله کردن با چیز روان اگرچه از روی ناچاری و برای معالجه باشد، روزه را باطل می‌کند. 9- قی کردن (مسألة 1655)- هرگاه روزهدار عمداً قی کند اگرچه به واسط مرض و مانند آن ناچار باشد، روزهاش باطل می‌شود، ولی اگر سهواً یا بیاختیار قی کند، اشکال ندارد.
- [آیت الله مظاهری] سقط جنین از گناهان بزرگ است، و اگر روح در او دمیده شده باشد در حکم آدم کشی است، و کسی که این کار را می‌کند، چه خود زن باشد یا شوهر یا دکتر، گرچه با اجازه آنها باشد، باید دیه بپردازد، و دیه آن اگر نطفه باشد بیست مثقال شرعی طلا، و اگر علقه یعنی خون بسته باشد چهل مثقال، و اگر مضغه یعنی مانند یک پاره گوشت باشد شصت مثقال، و اگر استخوان شده باشد هشتاد مثقال، و اگر بر آن گوشت روییده ولی هنوز روح در آن ندمیده صد مثقال، و اگر روح در آن دمیده، برای پسر هزار مثقال و برای دختر پانصد مثقال شرعی طلا است.
- [آیت الله اردبیلی] ازدواج سنّت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و از محبوبترین نهادها در نزد پروردگار و موجب رحمت و کثرت رزق و طرد بیبندوباری و فحشا از جامعه است(1) و خداوند متعال جامعه اسلامی را به ایجاد عُلقه ازدواج بین زنان و مردان مجرّد امر فرموده و وعده فضل و گشایش بر آنان داده است.(2) علاقه به خانواده و همسر، از اخلاق انبیاء و نشانه کثرت ایمان است به گونه‌ای که پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم علاقه به همسر را در ردیف علاقه به نماز و شمیم عطر قرار داده است(3). در روایات آمده است: آنگاه که خداوند متعال اراده می‌کند خیر دنیا و آخرت را به مسلمانی ارزانی دارد، به وی قلبی خاشع و زبانی ذاکر و جسمی صابر و همسری مؤمن عطا می‌کند که به هنگام نظر به او مسرور شود و در غیاب شوهرش از خود و اموال او پاسداری کند(4) و نیز در روایت آمده است: اگر مردی به خواستگاری آمده که دین، اخلاق و امانتداری او را میپسندید، خواستگاری او را بپذیرید در غیر این صورت فتنه و فساد عظیمی زمین را فرا خواهد گرفت.(5)
- [آیت الله شبیری زنجانی] خمس را باید دو قسمت کرد، یک قسمت آن سهم سادات است (8) و باید به سیّد فقیر یا سیّد یتیم یا به سیّدی که در سفر درمانده شده بدهند، سهم سیّد یتیم را با اجازه ولیّ صرف وی میکنند یا به ولیّ وی میدهند تا آن را صرف یتیم کند، سهم سادات را باید به مجتهد جامع الشّرائط داد تا به مصرف آن برساند، یا با اجازه وی، آن را به مصرفش برسانند، نصف دیگر خمس سهم امام علیه‌السلام است که در این زمان باید به مجتهد جامع الشّرائط بدهند یا به مصرفی که او اجازه می‌دهد برسانند، ولی اگر انسان بخواهد سهم امام علیه‌السلام را به مجتهدی که از او تقلید نمیکند بدهد، در صورتی به او اذن داده می‌شود که بداند آن مجتهد، سهم امام علیه‌السلام را در مصرفی صرف می‌کند که مجتهدی که از او تقلید می‌کند جایز میداند. آنچه در این مسأله گفته شد در مورد اکثر چیزهاییست که خمس در آنها واجب است، ولی در مورد مال حلال مخلوط به حرام، برای پاک شدن مال از حرام باید خمس آن را صدقه داد. مصرف خمس در مورد زمینی که کافر ذمّی از مسلمان میخرد، تابع ماهیت حقوقی این خمس می‌باشد که در کتب استدلالی بررسی شده است.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که مالی را وقف می‌کند، بنابر احتیاط مستحبّ باید قصد قربت داشته باشد و از موقع خواندن صیغه مال را برای همیشه وقف نماید و نیز اگر وقف را معلّق بر چیزی که بعد از این یقیناً یا احتمالاً حاصل شود یا او را بر چیزی که فعلاً احتمال حصول او را بدهد معلّق نماید وقف باطل است مثلاً بگوید خانه خود را وقف نمودم اگر خدا به من پسر بدهد یا اگر امروز روز جمعه باشد یا اگر اوّل ماه باشد باطل است و نیز اگر بگوید تا ده سال وقف باشد و بعد از آن نباشد یا بگوید تا ده سال وقف باشد، بعد پنج سال وقف نباشد ودوباره وقف باشد، وقف صحیح نمیباشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که نشانههای مرگ را در خود میبیند، اگر نماز و روزه قضا دارد، باید وصیّت کند که برای او نایب بگیرند، مگر مطمئن باشد که کسی نماز و روزه او را بدون وصیّت هم بجا میآورد و اگر برای نایب گرفتن باید از مال میّت صرف کرد، به مقدار ثلث مال از مال میّت بر میدارند و برای برداشتن مقدار بیشتر از مال میّت باید ورثه اجازه دهند و اگر مالی هم نداشته باشد باید به بهترین راه ممکن کاری کند که نماز و روزه او به جا آورده شود، مثلاً اگر احتمال دهد کسی بدون آن که چیزی بگیرد آنها را انجام دهد، وصیّت می‌کند تا نماز و روزه وی به جا آورده شود و اگر قضای نماز و روزه او به تفصیلی که در مسأله 1399 گفته شد بر پسر بزرگترش واجب باشد، باید به او اطّلاع دهد یا وصیّت کند که برای او به جا آورد یا به طریق دیگر، کاری کند که نماز و روزه او انجام گیرد.
- [آیت الله بهجت] غیر از مواردی که در مسائل گذشته بیان شد در چند صورت دیگر هم فقط قضای روزه بر انسان واجب است و کفاره واجب نیست: 1 در شب ماه رمضان جنب باشد و به تفصیلی که در مسائل قبلی گفته شد تا اذان صبح از خواب دوم بیدار نشود، ولی چنان‌که گفته شد علاوه بر قضا، احتیاط واجب نیز در دادن کفاره است. 2 کسی که می‌تواند از صبح شدن مطلع شود، بدون تحقیق، کاری که روزه را باطل می‌کند انجام دهد و بعد معلوم شود که صبح بوده است، ولی اگر چنین کسی تحقیق کرد و اطمینان پیدا کرد که صبح نشده، ولی بعد معلوم شد که صبح شده بود، قضا بر او واجب نیست. 3 کسی که قادر به تحقیق است، به قول کسی که میگوید: صبح نشده، اعتماد کند، اگرچه از حرف او اطمینان پیدا کند که شب است، و کاری که روزه را باطل می‌کند انجام دهد و بعد معلوم شود صبح بوده است؛ و همچنین است اگر دو نفر عادل شهادت دهند صبح نشده و انسان یقین به شب بودن نداشته باشد، حتی اگر از حرف آنها اطمینان پیدا کند. 4 اینکه کسی بگوید صبح شده و انسان گمان کند شوخی می‌کند یا دروغ میگوید و چیزی بخورد بعد معلوم شود صبح بوده است، درحالیکه خودش بهتنهایی میتوانست تحقیق کند. 5 دو نفر عادل یا شخص موثقی بگوید که مغرب شده است، و انسان از گفته آنان اطمینان پیدا کند و افطار نماید، اما بعداً بفهمد مغرب نشده بود. 6 انسان بهخاطر تاریکی افطار کند، بعد بفهمد مغرب نبوده است، ولی بنابر احتیاط واجب نیز در این صورت باید کفاره بدهد، ولی اگر بهخاطر تاریکی اطمینان داشت مغرب شده و افطار کرد، بعد معلوم شد مغرب نبوده، کفاره ندارد، بلکه بنابر اظهر قضا هم واجب نیست. 7 کسی که غسل جنابت را فراموش کند و روزه بگیرد، یا اینکه تمام روز را خواب باشد و نیت روزه نکرده باشد، یا روزه گرفتن را فراموش کند. 8 شخص نابینا یا زندانی بدون سؤال و تحقیق از صبح شدن، کاری که روزه را باطل می‌کند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده است.
- [آیت الله مظاهری] بعد از ولادت نوزاد هفت مورد مستحب است: 1 - غسل دادن نوزاد. 2 - پوشاندن جامه سفید به او. 3 - گفتن اذان در گوش راست و اقامه در گوش چپ او. 4 - برداشتن کام او با تربت حضرت ابی عبداللَّه الحسینعلیه السلام یا با آب فرات یا آب باران یا خرما. 5 - انتخاب نام خوب برای او، مخصوصاً نام چهارده معصومعلیهم السلام . 6 - دادن ولیمه. 7 - تراشیدن سر او و به وزن موهای سر او طلا یا نقره صدقه دادن. 8 - عقیقه دادن (یعنی کشتن شتر یا گاو یا گوسفند) و آن از مستحبّات مؤکّد است و بهتر است شرایط قربانی (حیوان سالم و بیعیب و چاق و پرگوشت و اقلاً شتر پنج ساله و گاو دو ساله و گوسفند یک ساله باشد) در آن رعایت شود و استخوانهای آن را نشکنند، و خوب است عقیقه برای پسر، نر و برای دختر، ماده باشد، و عقیقه را آب گوشت کنند و عدّهای را (حدّاقلّ ده نفر) دعوت کنند تا از آن بخورند و خوب است پدر و مادر از آن نخورند.