محدودیت‌ها وبرخودهای فیزیکی مثل جمع کردن ماهواره و یا محدود کردن اینترنت چگونه است؟

سؤال شما در واقع به یکی از مهم‌ترین موضوعات فرهنگی کشور یعنی (راه‌های مقابله با تهاجم فرهنگی) اشاره دارد که از دیرباز مورد توجّه و اهتمام مسئولان فرهنگی واقع شده امّا در مقام اجرا و عمل نتائج مطلوبی حاصل نشده است.
و امّا در پاسخ به سؤال یاد شده باید توجّه شما را به این نکته جلب نمایم که:
رسالت اصلی مسئولان فرهنگی مصون‌سازی افراد به‌خصوص جوانان و نوجوانان در برابر هجوم بیگانگان و بالا بردن قدرت مقاومت و مقابله با آنان است نه ایجاد محدودیت و برخوردهای فیزیکی. مصون‌سازی نیز در صورتی حاصل می‌شود که برنامه‌ریزی هماهنگ و درازمدت در راستای فرهنگ‌سازی دینی در جامعه و گسترش شناخت معارف الهی و تعمیق باورهای اصیل مذهبی انجام شود تا افراد جامعه با مرور زمان به خودآگاهی و خودباوری برسند.[1] به بیان دیگر نوجوانان باید به‌گونه‌ای تربیت شوند که آگاهانه و با اختیار کامل از آلودگی و گناه پرهیز نمایند امّا برخوردهای فیزیکی و ایجاد محدودیت در مورد ماهواره و اینترنت و... تنها به عنوان برنامه تکمیلی و یکی از راه‌های ایجاد مصونیت می‌تواند مورد استفاده واقع شود امّا اگر برنامه‌ریزی فرهنگی در راستای تحقق اهداف متعالی تعلیم و تربیت اسلامی انجام شود و از برخوردهای فیزیکی و ایجاد محدودیت‌ها به‌عنوان حربة اصلی در اصلاح و تربیت جامعه مورد استفاده واقع شود، قطعاً نتیجه بخش نخواهد بود. اگر دیده می‌شود برخوردهای فیزیکی و ایجاد محدودیت در استفاده از ماهواره اینترنت... نه تنها جوانان را از فحشاء و منکرات باز نداشته بلکه باعث حساسیت بیشتر آن‌ها شده است به‌خاطر عدم وجود هماهنگی در برنامه‌های فرهنگی و عدم رعایت مکانیزم صحیح مطلوب در مبارزه با نمودها و عوامل تهاجم فرهنگی است. و چون این دو عامل اساسی مورد اهتمام مسئولان واقع شده، برخوردهای فیزیکی و گاه ایجاد محدودیت‌ها نتیجه‌بخش نبوده است و شاید همین مسئله باعث شده که عده‌ای اصل ایجاد محدودیت و برخوردهای فیزیکی با انحرافات اجتماعی را زیر سؤال برند. در حالی‌که اگر در تدوین و اجرای برنامه‌های کلان فرهنگی کشور بین کلیة ارگان‌ها و نهادهای فرهنگی هماهنگی و هم‌سویی وجود داشته باشد و همت و تلاش اصلی بر مصون‌سازی و تقویت باورهای دینی باشد، استفاده از مکانیزم صحیح در برخوردهای فیزیکی و برنامه‌های کوتاه مدّت نیز مفید و مؤثر و نتیجه‌بخش خواهد بود.[2] پس از بیان این مقدّمه، توجّه شما را به چند نکته جلب می‌نمایم:
1 جمع کردن ماهواره و محدود کردن اینترنت در شرایط فعلی لازم و ضروری است امّا کافی نیست. رسالت اصلی، فرهنگ‌سازی دینی و تربیت جوانان و نوجوانان است.
2 مبارزه با انحرافات اجتماعی و استفاده‌های نامشروع از ماهواره و اینترنت، مستلزم تدوین و تصویب قوانین متقن و استوار می‌باشد. و تا این خلأ قانونی پر نشود و فعالیت‌های نیروهای مبارزه با منکرات و فحشاء با پشتوانة قانونی محکم همراه نگردد، توفیق حاصل نخواهد شد. بدیهی است که قوانین مبارزه با انحرافات باید جامع و فراگیر باشد. به‌گونه‌ای که برای تمام موارد کوچک و بزرگ خلاف‌کاری، مجازات‌های لازم پیش‌بینی شده باشد.[3]
3 پس از رفع خلأ قانونی و تصویب قوانین جامع و فراگیر، وجود یک تشکیلات قوی جهت اجرای قوانین مزبور ضروری است.
4 یکی از آفت‌های بزرگ مبارزه با انحرافات و جلوه‌های تهاجم فرهنگی، فصلی و مقطعی برخورد کردن با این پدیده‌ها است. اگر قرار باشد هر چند یک‌بار به‌دلیل شدّت یافتن فساد و گناه در جامعه، هشداری بدهیم و به‌دنبال آن در مواردی ایجاد محدودیت کنیم، و پس از مدتی دوباره دست از فعالیت بکشیم و شاهد شکل‌گیری مجدد کانون‌های فساد باشیم، این نوع برخورد دوگانه و موقتی، هیچ‌گاه نتیجه‌بخش نخواهد بود بلکه جوانان و نوجوانان را در ترویج فرهنگ غربی جری‌تر می‌نماید.
تجربه نشان داده است که مترقی‌ترین قوانین و مقررات آن‌گاه که مجری مناسب و متعهد و مقید نداشته باشد محکوم به شکست است. لذا باید مسئولان فرهنگی در انتخاب مجریان قانون و نیروهای مبارزه با منکرات، کمال دقّت و وسواس را از خود نشان دهند تا این‌که اقدامات فرهنگی تأثیر مناسب خود را در افراد جامعه بگذارد.
مأموران اجرایی نیاز به آموزش و تبلیغ لازم جهت تحقق فرهنگ دینی در جامعه و جلوگیری از انحرافات اجتماعی دارند. باید ماهیت آموزش‌ها و برنامه‌های توجیهی به‌گونه‌ای باشد که مأمور اجرای قانون هیچ امری را بر اجرای صحیح آن ترجیح ندهد.
5 همراه و همگام با قانون قوی و بازوی اجرایی و تشکیلات منسجم و فعال برای نظارت و کنترل و دستگیری عوامل مختلف، رسیدگی قضایی نیز باید به نحو احسن انجام پذیرد دستگاه قضایی باید طبق قوانین مصوّبه عوامل فساد را در اسرع وقت محاکمه نماید و پرونده‌های فساد را معطّل و بلاتکلیف نگذارد زیرا اهمیّت این کار کمتر از اهمیّت رسیدگی به پرونده‌های مواد مخدّر نیست، همان‌گونه که اعتیاد به مواد مخدّر، ویرانگر بنیادهای اخلاقی و خانوادگی و اجتماعی است، استفاده از برنامه‌های ماهواره‌ای مخرّب نیز ارزش‌های اخلاقی و خانوادگی و اجتماعی را به شدّت تهدید می‌کند. بسیاری از جوانان وقت زیادی از شبانه روز را صرف تماشای برنامه‌های ضد اخلاقی ماهواره، اینترنت نموده و از همین راه به انحرافات و آلودگی‌ها کشیده می‌شوند و باعث آلودگی و انحراف دیگر جوان‌ها نیز می‌شوند. اگر چند مورد برخورد جدّی و قاطع شود، قطعاً برای دیگر متخلفان نیز جنبة عبرت‌آموزی خواهد داشت.[4]
6 در کنار مبارزه قاطع و مستمر با انحرافات اجتماعی از آن جمله استفاده‌های غیر مجاز از ماهواره و اینترنت، باید اقدامات لازم جهت رشد فرهنگی اسلامی در جامعه انجام شود. تبلیغ ارزش‌ها و شاخص نمودن این‌ها، عمل به ارزش‌های مکتبی و ملّی از جانب مسئولین نظام، رفع محدودیت‌های غیر ضروری در زمینه‌های مختلف تا آن‌جا که به رواج ضد ارزش نیانجامد، تهیة فیلم‌هایی با موضوعات متناسب با تعلیم و تربیت اسلامی، ارایة برنامه‌های مناسب از طریق تلویزیون، تهیة نوارهای ویدئویی مجاز و... می‌تواند جایگزین برنامه‌های مخرّب ماهواره و اینترنت شده و اوقات فراغت جوانان و نوجوانان را پر نماید. امّا اگر ایجاد محدودیت در استفاده از برنامه‌های ماهواره و اینترنت، بدون جایگزین کردن برنامه‌های مفید و سازنده و مورد علاقة جوانان باشد، نتیجة مورد انتظار حاصل نخواهد شد و جوانان به انحرافات و مشکلات دیگری مبتلا خواهند شد.
منابع برای مطالعة بیشتر:
1 دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی معظم کل قوا، ستیز با تهاجم فرهنگی غرب، رامین، 1375.
2 ویدئو، کارکردها و راه‌حل‌ها، معاونت پرورشی ادارة کل آموزش و پرورش خراسان، 1371.
3 منصور میرزایی، شبیخون فرهنگی، احرار تبریز، 1377 فصل 6.


[1] مهدی نوید، فرهنگ و مقاومت فرهنگی، فلق، 1374، ص 84.
[2] ویدئو، کارکردها و راه‌حل‌ها، معاونت پرورشی ادارة کل آموزش و پرورش خراسان، 71، ص 31 29.
[3] رضا فتح‌آبادی، اشاعة فساد و فرهنگ پوچ‌گرایی، نشر بلیغ، 1371، ص 79
[4] منصور میرزایی، شبیخون فرهنگی، احرار تبریز 1377، ص 188.
( اندیشه قم )