راههای دفع بلا چیست؟

باید از تدبیرهای شایسته ای که پیش از فرود بلایا, از حرکت به سوی ما جلوگیری می کند و یا به هنگام غوطه ور شدن در سختیها ما را از آنان می رهاند و به دنبال آن راه شروع مجدد تلخکامی ها را مسدود می سازد, آگاهی یابیم که:
علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد
بلا ندیده دعا را شروع باید کرد
1 دعا
بلاها در زندگی همانند ((موج خروشان)) و ((سیل پرهیجان)) ترسیم شده که از بالای بلندیها و دامنه تپه ها به سوی مومنان حرکت می کند; آنچه بسان سدی آهنین, از هر گونه اندوه و مصیبتی پیشگیری می نماید, ((دعای خداجویان)) دانسته شده است. دعایی که در حال رفاه و راحتی بر زبان جاری می شود و خداوند در سختیهای بلاها از چنین بندگانی دستگیری می نماید.
پیشگیری از بلاهای دردناک به دعاهای افراد در حال سلامتی و رفاه وابسته است تا چنین یادی از خداوند, یاد او را در دشواریها به سوی ما جلب و بلاها را دفع کند. (1) حال در صورت غفلت از چنین فرصتهای ارزشمند و فرود بلا و دیدن مصیبت, نخستین سفارش, آن است که به خداوند مهربان رو کنیم و پیش از هر سخن نادرستی از او مدد بخواهیم که روشن اندیشان خردمند:
((الذین اذا اصابتهم مصیبه قالوا انا لله و انا الیه راجعون));(2)
کسانی که چون محنت آید به پیش
شکیبایی آرند هر لحظه بیش
بگویند ماییم از کردگار
به او باز گردیم فرجام کار(3)
و در پی آن زبان و دل خود را پیوسته به این ذکر مترنم سازیم که:
لا حول و لا قوه الابالله العلی العظیم;
هیچ نیرو و قدرتی در آفرینش غیر از خداوند بزرگ و پر عظمت نیست.
یا رووف و یا رحیم;(4)
ای رووف و ای مهربان!
و سرانجام پس از رهایی از بلا و روی کردن آسایش و آرامش, باز به یاد خدا, دوری از عصیان و سرکشی و دعا رو کنیم تا دفع کننده بلاها گردند.
2 استغفار
امیر مومنان علی علیه السلام فرمود:
((بر روی زمین دو امان و وسیله نجات از عذاب الهی بود که یکی از آنها برداشته شد, دومی را دریابید و به آن چنگ زنید. اما امانی که برداشته شد ((رسول الله)) بود و اما امانی که باقی مانده است ((استغفار)) است. خداوند تعالی می فرماید[ :ای رسول ما] خداوند آنها را عذاب نمی کند تا تو در میانشان هستی و خداوند آنها را هرگز عذاب نمی کند در حالی که استغفار می کنند))(5)
رسول خدا(ص) بهترین دعا را استغفار دانسته و بهترین استغفار را بازگشت از گناهان و پشیمانی معرفی کرده است و فرموده: ((کسی که غصه ها و اندوه هایش فراوان است(6) استغفار کند تا بوی بد گناهان زدوده و آثار آنها که از آن جمله نزول بلا و استمرار غصه هاست برطرف شود.))
3 صدقه
صدقه, عبادتی است که ابعاد مختلفی در آن وجود دارد, از یک نظر از وابستگی های انسان به مال دنیا کاسته و او را به ذخایر اخروی امیدوار می سازد و از سوی دیگر با امداد مستمندان, دعای قلبی و مقدس آنان را به سوی خود پذیرا شده, آتش غضب الهی را خاموش می سازد. از این رو در سخنان درسآموز معصومان علیهم السلام صدقه دافع دردها و غصه ها و گرفتاریها و دوایی نجات بخش دانسته شده(7) که قضای حتمی الهی را بر طرف می سازد!(8) و آتش عذاب الهی را دور می کند.(9) فقر را زدوده, عمر را طولانی کرده و هفتاد نوع مرگ سوء را بر طرف می کند(10) و در پی آن قرضها ادا و برکتها جانشین شده و آرامش خاصی در زندگی انسان پدید میآید.(11)
ماجراهای بسیاری از تإثیر صدقه در نجات افراد از مرگ حتمی و اندوه مصیبت خانواده ها بیان شده که از آن جمله سلامت داماد در زمان حضرت عیسی(ع) پس از دادن صدقه ای که عروس به نیازمندی پرداخت کرده بود, است.(12)
پرسشهای دیگر خانواده ها را در باره بلا و ابعاد آن در نوشتار آینده پی می گیریم.
پی نوشتها:
1.امام علی(ع); (بحارالانوار, ج10, ص99 و ج93, ص289 و ج81, ص203 و ج93, ص301. رک: دعای کمیل (فراز ((بعد صدق اعترافی و دعأی ...)))
2.بقره, آیه 156.
3.ترجمه منظوم, امید مجد, ص24.
4.امام علی(ع) و امام رضا(ع), (بحارالانوار, ج84, ص259 و ج77, ص270 و ج93, ص;272 نهج البلاغه, حکمت 146).
5.نهج البلاغه, حکمت ش88.
6.کنزالعمال, خطبه ;2085 فروع کافی, ج8, ص93. رک: هود, آیه ;3 آل عمران, آیه ;135 النسإ, آیه ;110 التوبه, آیه ;80 المنافقون, آیه 60.
7.رسول اکرم(ص): (بحارالانوار, ج96, ص132).
8.حضرت محمد(ص) (کنزالعمال, خ15996).
9.رسول اکرم(ص) (بحارالانوار, ج96, ص;132 کنزالعمال, خ16114).
10.امام علی(ع) تفسیر المعین, ص44.
11.وسایل الشیعه, ج4, ص255.
12.رک: لعالی الاخبار, ج1, ص247.