خداوند که می‌داند بیش‌تر مردم در برابر شهوت و غضب و غریزه جنسی آسیب‌پذیر هستند چرا این غرایز را در وجود انسان قرار داده تا گناه کنند؟
نخست‌باید دانست زندگی در هر مجموعه نظام‌مندی تابعی از هدفمندی‌ها و ابزارهای لازم برای رسیدن به آن اهداف است . از این رو شرایط و امکانات و چگونگی زندگی در دوران جنینی با زندگی در دنیا متفاوت است . چنان که زندگی دنیا با چگونگی زندگی در نظام آخرت متفاوت است . پس از بیان این واقعیت‌به خوبی قابل درک است که زندگی در دنیا و برآوردن نیازهای مختلف جسمی و روحی انسان و چگونگی روابط با دوستان و مقابله با دشمنان و ... نیازمند نیروها و ابزارهایی ویژه است; از جمله نیروی شهوت، غضب، خیال و عقل و هر کدام در گردش سیکل زندگی شخص و روابط با دیگران نقش خاصی ایفا می‌کنند . اگر با نگاهی همه جانبه به زندگی انسان در دنیا نگریسته شود وجود همه نیروها و غرایز تعریف شده و نمایانگر هندسه مستحکم نظام هستی است . البته چه بسا از نیروی شهوت و غضب سوءاستفاده‌های فراوانی شود و فتنه‌ها و آشوب‌ها بر پا گردد; اما می‌توان گفت‌برای شکل‌گیری خوبان و آشکار شدن چهره زیبایی‌ها لازم است هزینه‌های آن نیز پرداخت‌شود; چنان که برای استحصال چند مثقال طلای زرین لازم است چندین تن سنگ‌های معدن در سوز و گداز کوره برافروخته شوند و برای دستیابی به یک رگه الماس باید میلیون‌ها سال فسیل‌ها تحت فشارهای مختلف قرار گیرند . جامعه انسانی نیز از این قاعده کلی در نظام دنیا مستثنا نیست . از این رو برای به فعلیت رسیدن خوبان و پیدایش اولیای خدا باید همگان در آن همه فراز و نشیب دنیا قرار گیرند; چنان که برای پیدایی تعدادی فرهیختگان دانش باید آن همه مدارس و مراکز آموزشی راه‌اندازی و هزینه‌های بسیار پرداخت‌شود . البته در مسیر پیدایش طلا و الماس و شناخته شدن برترین‌های علم و معرفت هر کدام به مقداری در مسیر قرار گرفته‌اند، بهره‌ای از وجود و لذتی از زیبایی‌ها برده‌اند و مقام و درجه‌ای از علم و معرفت کسب کرده‌اند . بنابراین، این گونه نیست که همه چیز و همگان فدای تعداد محدودی شده باشد، بلکه هر کس در جایگاه خودش و به مقدار تلاش خودش نقشی ایفا می‌کند و در برابر آن از دستمزدهای مادی و لذت‌های روحی ومعنوی در دنیا و آخرت بهره‌مند می‌شود . این همان تجلی (حکمت‌) خداوند است که هندسه کلان نظام دنیا را بر آن بنیان نهاده است . البته بر اساس عدالت‌خود هر کس را به اندازه استعداد و امکاناتش مورد سؤال قرارمی‌دهد . تا این جا با نگاهی کلان از آغاز تا فرجام درباره وضعیت زندگی در دنیا پاسخی کوتاه مطرح شد و از این راه اصل وجود غرایز در انسان که دو چهره زشت و زیبا دارند، توجیه منطقی پیدا کرد . البته بسیاری از انسان‌ها گرفتار چهره زشت آن شده‌اند و در این باره نقطه ضعف دارند; اما این هزینه هایی است که باید برای شکل‌گیری نظام زندگی دنیا و هدفمندی آن پرداخت‌شود . از سوی دیگر، با چشم انداز شخصی و اجتماعی به غریزه جنسی باید گفت، سرکشی، فروکشی یا کنترل این غریزه، هر کدام وابسته به زمینه‌ها و عواملی است که فاکتورهای مهم آن، اراده انسان و برنامه‌ریزی شخصی او (از قبیل خواب و خوراک و خیال . .). است و همچنین به برنامه‌ریزی‌های کلان فرهنگی، اجتماعی جامعه وابسته است . برای توضیح بیش‌تر در این باره به چند نکته اشاره می‌شود: 1 . این که (خداوند انسان را از ناحیه غریزه جنسی و دیگر غرایز آسیب‌پذیر آفریده‌) تعبیر دقیقی نیست . خداوند انسان را با دو دسته کنش و واکنش نیرومند (معنوی و مادی) آفریده است و این خود انسان است که می‌تواند با تکیه بر اراده نیرومندی که خداوند به او داده است، حکم هر یک از آن‌ها را بر دیگری غلبه دهد و به پیروی یا سرپیچی از هر کدام اقدام کند . بنابراین، آسیب‌پذیری انسان تابع خواست و اراده او است . آنچه مستقیما به کار خدا مربوط می‌شود، قرار دادن چنین غریزه نیرومندی است نه آسیب‌پذیری انسان . 2 . شاید گفته شود سؤال اصلی همین بود که چرا خداوند چنین نیرو و توانمندی دو سویه را در انسان قرار داده آیا نمی‌شد تنها توانایی بر خوبی‌ها را داشته باشیم؟ در پاسخ باید گفت معنای قدرت و توانمندی همین است که انسان در دو جهت مخالف امکان فعالیت داشته باشد . در غیر این صورت، قدرت و توانمندی معنا ندارد . از این رو انتساب حدوث زیبایی به هر کس و اثبات قابلیت و لیاقت‌برای هر چیز آن گاه معنا دارد که او توانایی بر انجام زشتی و قدرت رهایی از انجام مسؤولیت داشته باشد . 3 . نکته مهم‌تر آن که شکل‌گیری خوبان و بدان انجام نمی‌پذپرد مگر با وجود غرایزی چون شهوت و غضب که دارای دو چهره خوبی و بدی‌اند و ظرفیت وجودی ما ساخته و پرداخه نمی‌شود مگر آن که در کنار عقل و قلب، دارای نیروی شهوت و غضب نیز باشیم تا لیاقت راه‌یابی به بهشت را پیدا کنیم و یا با نگون‌بختی جهنم را برای خود بسازیم; زیرا بهشت و جهنم ما باید با گذر از این دنیا ساخته شود و شکل گیرد . از این رو به عنوان یک اصل کلیدی گفته می‌شود که (دنیا محل حدوث و اثبات قابلیت‌ها است و آخرت جایگاه ظهور و ثبات قابلیت‌ها;) به عبارت دیگر، دنیا بستر (شدن‌) ها است و آخرت استقرار در (شده‌) ها . این گونه نیست که (درجات بهشتی‌) یا (درکات جهنمی‌) ما از قبل ساخته شده باشد . باید آن را بسازیم و ساخته شدن آن به وجود نیروهای شهوت و غضب در کنار عقل و قلب وابسته است . 4 . چهره زیبایی‌ها آن‌گاه آشکارتر می‌شود که در کنار زشتی‌ها قرار گیرد و هنر مردان خدا آن گاه بیش‌تر جلوه‌گر می‌شود که با سست عنصران و آلودگان به شهوت مقایسه شوند و در برابر حق ستیزان قرار گیرند . از این رو، با نگاهی کلان به زندگی انسان‌ها وجود شهوت و غضب در تجلی زیبایی‌ها و حتی به فعلیت رساندن خوبان نقش مؤثری دارد . 5 . در پایان شاید گفته شود با وجود این که اکثر انسان‌ها در برابر غرایز جنسی و خشم نقطه ضعف دارند، آیا سزاوار بود خداوند این غرایز را در انسان قرار دهد؟! در پاسخ باید یادآور شد، زمینه‌های فساد فراوان است و دغدغه آن بسیاری از جوانان را آزرده می‌کند; اما باید دانست که خروش شهوت و برافروختگی غضب، در برابر عزم و اراده جوانان و جوان دلان نه تنها قابل فروکشی است; بلکه حتی با یک بار ایستادگی در برابر شهوت می‌توان چون یوسف و ابن سیرین به مقامات دست‌یافت و از رسوایی‌ها دور ماند و خاطره خوش آن تجربه نورانی را در زندگی ماندگار ساخت . در این مسیر لطف خداوند و امدادهای غیبی او نیز همیشه همراه و راه گشا است; (و الذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا و ان ا لله لمع المحسنین; و کسانی که در راه ما کوشیده‌اند به یقین راه‌های خود را بر آنان می‌نماییم و در حقیقت‌خدا با نیکوکاران است .)
عنوان سوال:

خداوند که می‌داند بیش‌تر مردم در برابر شهوت و غضب و غریزه جنسی آسیب‌پذیر هستند چرا این غرایز را در وجود انسان قرار داده تا گناه کنند؟


پاسخ:

نخست‌باید دانست زندگی در هر مجموعه نظام‌مندی تابعی از هدفمندی‌ها و ابزارهای لازم برای رسیدن به آن اهداف است . از این رو شرایط و امکانات و چگونگی زندگی در دوران جنینی با زندگی در دنیا متفاوت است . چنان که زندگی دنیا با چگونگی زندگی در نظام آخرت متفاوت است . پس از بیان این واقعیت‌به خوبی قابل درک است که زندگی در دنیا و برآوردن نیازهای مختلف جسمی و روحی انسان و چگونگی روابط با دوستان و مقابله با دشمنان و ... نیازمند نیروها و ابزارهایی ویژه است; از جمله نیروی شهوت، غضب، خیال و عقل و هر کدام در گردش سیکل زندگی شخص و روابط با دیگران نقش خاصی ایفا می‌کنند . اگر با نگاهی همه جانبه به زندگی انسان در دنیا نگریسته شود وجود همه نیروها و غرایز تعریف شده و نمایانگر هندسه مستحکم نظام هستی است .
البته چه بسا از نیروی شهوت و غضب سوءاستفاده‌های فراوانی شود و فتنه‌ها و آشوب‌ها بر پا گردد; اما می‌توان گفت‌برای شکل‌گیری خوبان و آشکار شدن چهره زیبایی‌ها لازم است هزینه‌های آن نیز پرداخت‌شود; چنان که برای استحصال چند مثقال طلای زرین لازم است چندین تن سنگ‌های معدن در سوز و گداز کوره برافروخته شوند و برای دستیابی به یک رگه الماس باید میلیون‌ها سال فسیل‌ها تحت فشارهای مختلف قرار گیرند .
جامعه انسانی نیز از این قاعده کلی در نظام دنیا مستثنا نیست . از این رو برای به فعلیت رسیدن خوبان و پیدایش اولیای خدا باید همگان در آن همه فراز و نشیب دنیا قرار گیرند; چنان که برای پیدایی تعدادی فرهیختگان دانش باید آن همه مدارس و مراکز آموزشی راه‌اندازی و هزینه‌های بسیار پرداخت‌شود . البته در مسیر پیدایش طلا و الماس و شناخته شدن برترین‌های علم و معرفت هر کدام به مقداری در مسیر قرار گرفته‌اند، بهره‌ای از وجود و لذتی از زیبایی‌ها برده‌اند و مقام و درجه‌ای از علم و معرفت کسب کرده‌اند . بنابراین، این گونه نیست که همه چیز و همگان فدای تعداد محدودی شده باشد، بلکه هر کس در جایگاه خودش و به مقدار تلاش خودش نقشی ایفا می‌کند و در برابر آن از دستمزدهای مادی و لذت‌های روحی ومعنوی در دنیا و آخرت بهره‌مند می‌شود . این همان تجلی (حکمت‌) خداوند است که هندسه کلان نظام دنیا را بر آن بنیان نهاده است . البته بر اساس عدالت‌خود هر کس را به اندازه استعداد و امکاناتش مورد سؤال قرارمی‌دهد .
تا این جا با نگاهی کلان از آغاز تا فرجام درباره وضعیت زندگی در دنیا پاسخی کوتاه مطرح شد و از این راه اصل وجود غرایز در انسان که دو چهره زشت و زیبا دارند، توجیه منطقی پیدا کرد . البته بسیاری از انسان‌ها گرفتار چهره زشت آن شده‌اند و در این باره نقطه ضعف دارند; اما این هزینه هایی است که باید برای شکل‌گیری نظام زندگی دنیا و هدفمندی آن پرداخت‌شود .
از سوی دیگر، با چشم انداز شخصی و اجتماعی به غریزه جنسی باید گفت، سرکشی، فروکشی یا کنترل این غریزه، هر کدام وابسته به زمینه‌ها و عواملی است که فاکتورهای مهم آن، اراده انسان و برنامه‌ریزی شخصی او (از قبیل خواب و خوراک و خیال . .). است و همچنین به برنامه‌ریزی‌های کلان فرهنگی، اجتماعی جامعه وابسته است .
برای توضیح بیش‌تر در این باره به چند نکته اشاره می‌شود:
1 . این که (خداوند انسان را از ناحیه غریزه جنسی و دیگر غرایز آسیب‌پذیر آفریده‌) تعبیر دقیقی نیست . خداوند انسان را با دو دسته کنش و واکنش نیرومند (معنوی و مادی) آفریده است و این خود انسان است که می‌تواند با تکیه بر اراده نیرومندی که خداوند به او داده است، حکم هر یک از آن‌ها را بر دیگری غلبه دهد و به پیروی یا سرپیچی از هر کدام اقدام کند . بنابراین، آسیب‌پذیری انسان تابع خواست و اراده او است . آنچه مستقیما به کار خدا مربوط می‌شود، قرار دادن چنین غریزه نیرومندی است نه آسیب‌پذیری انسان .
2 . شاید گفته شود سؤال اصلی همین بود که چرا خداوند چنین نیرو و توانمندی دو سویه را در انسان قرار داده آیا نمی‌شد تنها توانایی بر خوبی‌ها را داشته باشیم؟
در پاسخ باید گفت معنای قدرت و توانمندی همین است که انسان در دو جهت مخالف امکان فعالیت داشته باشد . در غیر این صورت، قدرت و توانمندی معنا ندارد . از این رو انتساب حدوث زیبایی به هر کس و اثبات قابلیت و لیاقت‌برای هر چیز آن گاه معنا دارد که او توانایی بر انجام زشتی و قدرت رهایی از انجام مسؤولیت داشته باشد .
3 . نکته مهم‌تر آن که شکل‌گیری خوبان و بدان انجام نمی‌پذپرد مگر با وجود غرایزی چون شهوت و غضب که دارای دو چهره خوبی و بدی‌اند و ظرفیت وجودی ما ساخته و پرداخه نمی‌شود مگر آن که در کنار عقل و قلب، دارای نیروی شهوت و غضب نیز باشیم تا لیاقت راه‌یابی به بهشت را پیدا کنیم و یا با نگون‌بختی جهنم را برای خود بسازیم; زیرا بهشت و جهنم ما باید با گذر از این دنیا ساخته شود و شکل گیرد .
از این رو به عنوان یک اصل کلیدی گفته می‌شود که (دنیا محل حدوث و اثبات قابلیت‌ها است و آخرت جایگاه ظهور و ثبات قابلیت‌ها;) به عبارت دیگر، دنیا بستر (شدن‌) ها است و آخرت استقرار در (شده‌) ها .
این گونه نیست که (درجات بهشتی‌) یا (درکات جهنمی‌) ما از قبل ساخته شده باشد . باید آن را بسازیم و ساخته شدن آن به وجود نیروهای شهوت و غضب در کنار عقل و قلب وابسته است .
4 . چهره زیبایی‌ها آن‌گاه آشکارتر می‌شود که در کنار زشتی‌ها قرار گیرد و هنر مردان خدا آن گاه بیش‌تر جلوه‌گر می‌شود که با سست عنصران و آلودگان به شهوت مقایسه شوند و در برابر حق ستیزان قرار گیرند . از این رو، با نگاهی کلان به زندگی انسان‌ها وجود شهوت و غضب در تجلی زیبایی‌ها و حتی به فعلیت رساندن خوبان نقش مؤثری دارد .
5 . در پایان شاید گفته شود با وجود این که اکثر انسان‌ها در برابر غرایز جنسی و خشم نقطه ضعف دارند، آیا سزاوار بود خداوند این غرایز را در انسان قرار دهد؟!
در پاسخ باید یادآور شد، زمینه‌های فساد فراوان است و دغدغه آن بسیاری از جوانان را آزرده می‌کند; اما باید دانست که خروش شهوت و برافروختگی غضب، در برابر عزم و اراده جوانان و جوان دلان نه تنها قابل فروکشی است; بلکه حتی با یک بار ایستادگی در برابر شهوت می‌توان چون یوسف و ابن سیرین به مقامات دست‌یافت و از رسوایی‌ها دور ماند و خاطره خوش آن تجربه نورانی را در زندگی ماندگار ساخت .
در این مسیر لطف خداوند و امدادهای غیبی او نیز همیشه همراه و راه گشا است; (و الذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا و ان ا لله لمع المحسنین; و کسانی که در راه ما کوشیده‌اند به یقین راه‌های خود را بر آنان می‌نماییم و در حقیقت‌خدا با نیکوکاران است .)





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین