خواستگاری
خواستگاری از مقدمات ازدواج است. از آن در باب حج و نکاح سخن رفته است.
هم‌کلاسی‌ام را برای ازدواج مناسب دیده‌ام و می‌خواهم از او در دانشکده خواستگاری کنم. آیا این‌گونه خواستگاری کردن اشکالی دارد؟
خواستگاری کردن، مانند بسیاری از کارهای دیگر )رفتن به مسجد، زیارتگاه، مهمانی، کلاس درس و...( آدابی دارد. این‌گونه خواستگاری کردن از دختر، پسندیده نیست زیرا 1. به شأن و جایگاه والای او لطمه می‌زند؛ 2. آشکار شدن آن در محیط دانشگاه، ممکن است سبب ایجاد بدبینی و تهمت به شما و به ویژه دختر شود و افرادی گمان کنند که رابطه‌ای قبلی در کار بوده و باعث آبروریزی و از دست رفتن فرصت‌های ازدواج برای هر دوی شما به ویژه دختر شود؛ 3. دختر پرهیزکار، به طور طبیعی در مقابل این‌گونه خواستگاری کردن،برخورد مناسبی نخواهد داشت و پاسخ منفی محکم و تحکم‌آمیز او ممکن است باعث لطمه روحی و احساس حقارت شما شود؛ 4. امکان پاسخ مثبت یا منفی برای دختر وجود ندارد؛ زیرا براساس ظاهر شما و شناخت سطحی نمی‌تواند پاسخ دهد و پاسخ مثبت یا منفی به خواستگار، باید پس از گذراندن فرایند خواستگاری صورت گیرد؛ بنابراین اگر آمادگی ازدواج دارید، تحقیقی مختصر درباره او انجام دهید و اگر شرایط اولیه همتایی را داشتید، به طور رسمی و از طریق خانواده خود به خواستگاری بروید. برخی از آقایان، در محیط کار یا تحصیل از خانم‌ها خواستگاری می‌کنند؛ در حالی که قصدشان ازدواج نیست. به خانم‌های محترم توصیه می‌شود که بکوشند در محیط کار یا تحصیل به گونه‌ای برخورد کنند که طمع طمع‌ورزان و هوس‌بازان از بین برود. خنده‌های خلاف شأن یک خانم، نگاه‌های معنادار، چشم و ابرو آمدن، نازک و کش‌دار و با کرشمه حرف زدن، هوس‌بازان را تحریک می‌کند تا به سمت آنان بیایند و به بهانه‌ی خواستگاری برای ازدواج، سوءاستفاده کنند. براساس آموزه‌های دینی، با ناز و کرشمه سخن گفتن زن، بیماردلان را به طمع می‌اندازد؛ به همین دلیل خداوند در قرآن کریم، بانوان را از این‌گونه سخن گفتن نهی می‌فرماید: فلا تخضعن بالقول فیطمع الذی فی قلبه مرض...؛ ) احزاب)33(،32. . البته خواستگاری هر کسی را نمی‌توان برای سوءاستفاده پنداشت. ممکن است همکاران یا همکلاسی‌هایی که شرایط اولیه را دارند، به واقع به قصد ازدواج، از خانمی خواستگاری کنند. برای این‌که بفهمید این‌گونه خواستگاران در سخن خود صداقت دارند، بهترین برخورد این است که با احترام و مؤدبانه و بدون تشر و قشقرق ) در صورتی برخورد قاطعانه و همراه با تشر شما توصیه می‌شود که طرف را می‌شناسید و می‌دانید که شخص هوس‌بازی است و هدفی جز سوءاستفاده از شما را ندارد که در این صورت، باید با قاطعیت امیدش را قطع کنید؛ و گرنه ممکن است با مزاحمت‌های بعدی، آبروی شما را در معرض خطر جدی قرار دهد. بگویید: هر کاری آدابی دارد و مقصودتان این است که اگر قصد ازدواج دارید، با خانواده خود تشریف بیاورید. مطمئن باشید کسی که قصد سوء داشته باشد، چنین اقدامی نخواهد کرد. برخی خواستگاران اصرار دارند تا قبل از خواستگاری رسمی، مدتی را با آن‌ها ارتباط برقرار کنید تا همدیگر را بهتر بشناسید. پذیرش این پیشنهاد از طرف شما )حتی با اطلاع خانواده(، مشکلات بسیاری را برایتان پدید می‌آورد و خطر فراوانی دارد )ر.ک: ص 43-41(؛ پس مراقب خود باشید و مغلوب اصرار و وسوسه‌های آنان نشوید.
خواستگاری کردن، مانند بسیاری از کارهای دیگر )رفتن به مسجد، زیارتگاه، مهمانی، کلاس درس و...( آدابی دارد. این‌گونه خواستگاری کردن از دختر، پسندیده نیست زیرا 1. به شأن و جایگاه والای او لطمه می‌زند؛ 2. آشکار شدن آن در محیط دانشگاه، ممکن است سبب ایجاد بدبینی و تهمت به شما و به ویژه دختر شود و افرادی گمان کنند که رابطه‌ای قبلی در کار بوده و باعث آبروریزی و از دست رفتن فرصت‌های ازدواج برای هر دوی شما به ویژه دختر شود؛ 3. دختر پرهیزکار، به طور طبیعی در مقابل این‌گونه خواستگاری کردن،برخورد مناسبی نخواهد داشت و پاسخ منفی محکم و تحکم‌آمیز او ممکن است باعث لطمه روحی و احساس حقارت شما شود؛ 4. امکان پاسخ مثبت یا منفی برای دختر وجود ندارد؛ زیرا براساس ظاهر شما و شناخت سطحی نمی‌تواند پاسخ دهد و پاسخ مثبت یا منفی به خواستگار، باید پس از گذراندن فرایند خواستگاری صورت گیرد؛ بنابراین اگر آمادگی ازدواج دارید، تحقیقی مختصر درباره او انجام دهید و اگر شرایط اولیه همتایی را داشتید، به طور رسمی و از طریق خانواده خود به خواستگاری بروید. برخی از آقایان، در محیط کار یا تحصیل از خانم‌ها خواستگاری می‌کنند؛ در حالی که قصدشان ازدواج نیست. به خانم‌های محترم توصیه می‌شود که بکوشند در محیط کار یا تحصیل به گونه‌ای برخورد کنند که طمع طمع‌ورزان و هوس‌بازان از بین برود. خنده‌های خلاف شأن یک خانم، نگاه‌های معنادار، چشم و ابرو آمدن، نازک و کش‌دار و با کرشمه حرف زدن، هوس‌بازان را تحریک می‌کند تا به سمت آنان بیایند و به بهانه‌ی خواستگاری برای ازدواج، سوءاستفاده کنند. براساس آموزه‌های دینی، با ناز و کرشمه سخن گفتن زن، بیماردلان را به طمع می‌اندازد؛ به همین دلیل خداوند در قرآن کریم، بانوان را از این‌گونه سخن گفتن نهی می‌فرماید: فلا تخضعن بالقول فیطمع الذی فی قلبه مرض...؛ ) احزاب)33(،32. . البته خواستگاری هر کسی را نمی‌توان برای سوءاستفاده پنداشت. ممکن است همکاران یا همکلاسی‌هایی که شرایط اولیه را دارند، به واقع به قصد ازدواج، از خانمی خواستگاری کنند. برای این‌که بفهمید این‌گونه خواستگاران در سخن خود صداقت دارند، بهترین برخورد این است که با احترام و مؤدبانه و بدون تشر و قشقرق ) در صورتی برخورد قاطعانه و همراه با تشر شما توصیه می‌شود که طرف را می‌شناسید و می‌دانید که شخص هوس‌بازی است و هدفی جز سوءاستفاده از شما را ندارد که در این صورت، باید با قاطعیت امیدش را قطع کنید؛ و گرنه ممکن است با مزاحمت‌های بعدی، آبروی شما را در معرض خطر جدی قرار دهد. بگویید: هر کاری آدابی دارد و مقصودتان این است که اگر قصد ازدواج دارید، با خانواده خود تشریف بیاورید. مطمئن باشید کسی که قصد سوء داشته باشد، چنین اقدامی نخواهد کرد. برخی خواستگاران اصرار دارند تا قبل از خواستگاری رسمی، مدتی را با آن‌ها ارتباط برقرار کنید تا همدیگر را بهتر بشناسید. پذیرش این پیشنهاد از طرف شما )حتی با اطلاع خانواده(، مشکلات بسیاری را برایتان پدید می‌آورد و خطر فراوانی دارد )ر.ک: ص 43-41(؛ پس مراقب خود باشید و مغلوب اصرار و وسوسه‌های آنان نشوید.
عنوان سوال:
هم‌کلاسی‌ام را برای ازدواج مناسب دیده‌ام و می‌خواهم از او در دانشکده خواستگاری کنم. آیا این‌گونه خواستگاری کردن اشکالی دارد؟
پاسخ:
خواستگاری کردن، مانند بسیاری از کارهای دیگر )رفتن به مسجد، زیارتگاه، مهمانی، کلاس درس و...( آدابی دارد.
این‌گونه خواستگاری کردن از دختر، پسندیده نیست زیرا
1. به شأن و جایگاه والای او لطمه می‌زند؛ 2. آشکار شدن آن در محیط دانشگاه، ممکن است سبب ایجاد بدبینی و تهمت به شما و به ویژه دختر شود و افرادی گمان کنند که رابطه‌ای قبلی در کار بوده و باعث آبروریزی و از دست رفتن فرصت‌های ازدواج برای هر دوی شما به ویژه دختر شود؛ 3. دختر پرهیزکار، به طور طبیعی در مقابل این‌گونه خواستگاری کردن،برخورد مناسبی نخواهد داشت و پاسخ منفی محکم و تحکم‌آمیز او ممکن است باعث لطمه روحی و احساس حقارت شما شود؛ 4. امکان پاسخ مثبت یا منفی برای دختر وجود ندارد؛ زیرا براساس ظاهر شما و شناخت سطحی نمی‌تواند پاسخ دهد و پاسخ مثبت یا منفی به خواستگار، باید پس از گذراندن فرایند خواستگاری صورت گیرد؛ بنابراین اگر آمادگی ازدواج دارید، تحقیقی مختصر درباره او انجام دهید و اگر شرایط اولیه همتایی را داشتید، به طور رسمی و از طریق خانواده خود به خواستگاری بروید.
برخی از آقایان، در محیط کار یا تحصیل از خانم‌ها خواستگاری می‌کنند؛ در حالی که قصدشان ازدواج نیست. به خانم‌های محترم توصیه می‌شود که بکوشند در محیط کار یا تحصیل به گونه‌ای برخورد کنند که طمع طمع‌ورزان و هوس‌بازان از بین برود.
خنده‌های خلاف شأن یک خانم، نگاه‌های معنادار، چشم و ابرو آمدن، نازک و کش‌دار و با کرشمه حرف زدن، هوس‌بازان را تحریک می‌کند تا به سمت آنان بیایند و به بهانه‌ی خواستگاری برای ازدواج، سوءاستفاده کنند.
براساس آموزه‌های دینی، با ناز و کرشمه سخن گفتن زن، بیماردلان را به طمع می‌اندازد؛ به همین دلیل خداوند در قرآن کریم، بانوان را از این‌گونه سخن گفتن نهی می‌فرماید:
فلا تخضعن بالقول فیطمع الذی فی قلبه مرض...؛ ) احزاب)33(،32. .
البته خواستگاری هر کسی را نمی‌توان برای سوءاستفاده پنداشت. ممکن است همکاران یا همکلاسی‌هایی که شرایط اولیه را دارند، به واقع به قصد ازدواج، از خانمی خواستگاری کنند. برای اینکه بفهمید این‌گونه خواستگاران در سخن خود صداقت دارند، بهترین برخورد این است که با احترام و مؤدبانه و بدون تشر و قشقرق ) در صورتی برخورد قاطعانه و همراه با تشر شما توصیه می‌شود که طرف را می‌شناسید و می‌دانید که شخص هوس‌بازی است و هدفی جز سوءاستفاده از شما را ندارد که در این صورت، باید با قاطعیت امیدش را قطع کنید؛ و گرنه ممکن است با مزاحمت‌های بعدی، آبروی شما را در معرض خطر جدی قرار دهد. بگویید: هر کاری آدابی دارد و مقصودتان این است که اگر قصد ازدواج دارید، با خانواده خود تشریف بیاورید.
مطمئن باشید کسی که قصد سوء داشته باشد، چنین اقدامی نخواهد کرد. برخی خواستگاران اصرار دارند تا قبل از خواستگاری رسمی، مدتی را با آنها ارتباط برقرار کنید تا همدیگر را بهتر بشناسید. پذیرش این پیشنهاد از طرف شما )حتی با اطلاع خانواده(، مشکلات بسیاری را برایتان پدید می‌آورد و خطر فراوانی دارد )ر.ک: ص 43-41(؛ پس مراقب خود باشید و مغلوب اصرار و وسوسه‌های آنان نشوید.
- [سایر] گاهی، مادر همراه با دختر خود و بدون پسر به خواستگاری میآید. این‌گونه خواستگاری کردن توهین به دختر نیست؟
- [سایر] فرزندم کلاس اول دبستان است. می‌خواهم کنار درس مدرسه، ارزشهای دینی را نیز به او بیاموزم. چه مطالبی مناسب است؟
- [سایر] فرزندم کلاس اول دبستان است. می‌خواهم کنار درس مدرسه، ارزشهای دینی را نیز به او بیاموزم. چه مطالبی مناسب است؟
- [سایر] پدر من تا تحقیقات کاملی را درباره خواستگار انجام ندهد، اجازه خواستگاری به وی نمیدهد. آیا این‌گونه تحقیقات درست است؟
- [سایر] چه اشکالی دارد خانم از آقا خواستگاری کند؟
- [سایر] آیا ابراز محبت کردن بعد از خواستگاری اشکالی دارد ؟
- [سایر] خواستگاری دارم که همتای من نیست؛ اما از ترس نفرین او می‌خواهم پاسخ مثبت دهم. آیا این کار درست است؟
- [سایر] چه اشکالی دارد خانم از آقا خواستگاری کند ؟
- [سایر] در خواستگاری رسمی چه نکاتی را باید رعایت کرد تا به شکلی مناسب برگزار شود؟
- [سایر] در جلسه خواستگاری چه نوع پوششی مناسب است: چادر یا مانتو؟
- [آیت الله بروجردی] انسان نمی‌تواند بدون اجازهی زن خود با خواهر زاده و برادر زاده او ازدواج کند، ولی اگر بدون اجازهی زنش آنان را عقد نماید و بعداً زن بگوید:به آن عقد راضی هستم، اشکالی ندارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] انسان نمی تواند بدون اجازه زن خود، با خواهر زاده و برادر زاده او ازدواج کند ولی اگر بدون اجازه زنش آنان را عقد نماید و بعداً زن بگوید به آن عقد راضی هستم اشکالی ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] ازدواج موقّت از راههای مناسب جلوگیری از فحشا و انحرافات جنسی است و اولیاء دین به آن سفارش کردهاند. از حضرت امیرالمؤمنین علیهالسلام نقل شده است که: (اگر از ازدواج موقّت منع نشده بود، هیچ مؤمنی تن به زنا نمیداد و جز محروم از سعادت و نیکبختی، کسی زنا نمیکرد.)(1) بنابر این کسی که امکان ازدواج دائم را نداشته باشد و نتواند خود را از گناه بازدارد یا بترسد دچار فحشا گردد، باید با ازدواج موقّت خود را حفظ نماید.
- [آیت الله اردبیلی] از هر زنی بجز زنانی که ازدواج با آنان حرام است و در مسائل آینده بیان خواهد شد و زنانی که در عدّه هستند یا در حال احرامند، میتوان خواستگاری نمود.
- [آیت الله سیستانی] از نظر فقه امامیه، عقد نکاح بدون شاهد گرفتن صحیح است. لکن اهل سنّت در این مسأله اختلافنظر دارند، و برخی موافق امامیه هستند و پارهای مانند حنفیان، شافعیان، و حنبلیان، نکاح بدون شاهد گرفتن را فاسد می‌دانند. مالکیان نیز نکاح مخفیانه را فاسد می‌دانند. ولی آنان که مدّعی فسادند، خود دو دسته هستند: مالکیان، و بیشتر حنبلیان در مورد این‌گونه نکاحها که در مورد صحت و فسادش اختلاف است مانند عقد مذکور معتقدند که هیچکس حقّ ازدواج با این زن را ندارد، مگر آنکه مردی که عقد نکاح به نام او بسته شده است، او را طلاق دهد و یا نکاح او را فسخ کند. پس اگر شوهر از پیروان این دو مذهب باشد، نمی‌توان با آن زن ازدواج کرد مگر آنکه او را طلاق دهد و یا نکاحش را فسخ کند. شافعیان، و حنفیان در مورد این‌گونه نکاحها معتقدند که میتوان با چنین زنی ازدواج کرد و نیاز به طلاق یا فسخ نکاح نیست. بنابراین هرگاه شوهر از پیروان این دو مذهب باشد، طبق قاعده الزام شوهر به احکام مذهبش، در صورتی که زن از نظر آنان از کسانی باشد که نیازمند عدّه هستند، اظهر جواز نکاح او پس از انقضای عدّه است. همچنین اگر زن شیعه باشد و شوهر از پیروان این دو مذهب باشد، در صورتی که از نظر آنان نیازمند عدّه است، جایز است پس از تمام شدن عدّه، ازدواج کند. لکن در هر دو صورت برای خروج از شبهه و رعایت احتیاط، اولی آن است که در صورت امتناع شوهر از طلاق زن، طلاق او را گر چه از طریق حاکم شرع بگیرند.
- [آیت الله سیستانی] اگر دیانت و اخلاق خواستگار مورد رضایت باشد ، بهتر آن است که رد نشود ؛ از پیغمبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم روایت شده که : هر گاه خواستگاری برای دختر شما آمد که اخلاق و دیانت او مورد رضایت شما بود ، دختر را به ازدواج او در آورید ، اگر چنین نکنید فتنه و فساد بزرگی در زمین بپا خواهد شد .
- [آیت الله سیستانی] اگر با زن بی شوهری که در عدّه نیست زنا کند بنابر احتیاط واجب نمی‌تواند پیش از آنکه او توبه کند با او ازدواج نماید ، ولی شخص دیگری اگر بخواهد با آن زن پیش از توبه کردنش ازدواج کند اشکالی ندارد ، مگر در صورتی که آن زن مشهور به زنا باشد که بنابر احتیاط واجب ازدواج با او قبل از توبهاش جائز نیست ، و همچنین است ازدواج با مرد مشهور به زنا قبل از آنکه توبه کند . و احتیاط مستحب آن است که اگر شخص بخواهد با زن زنا کار ازدواج کند ، صبر نماید تا آن زن حیض ببیند بعد او را به عقد خود در آورد ، خواه خود با او زنا کرده باشد یا دیگری .
- [آیت الله بهجت] شخص سفیه و همچنین کسی که حاکم شرع او را بهعلتی از تصرف در اموالش منع کرده باشد، نمیتوانند در مال خود تصرف نمایند، ولی تصرفات غیر مالی آنها اشکالی ندارد، و شخص سفیه، عقدهایش با اجازه ولیّ صحیح است، و نیز میتواند در اجرای صیغه عقد، وکیل دیگری شود. (سفیه کسی است که مال خود را در کارهای غیر عقلایی و بیهوده صرف می‌کند و در تدبیر امور مالی و اصلاح آن، عقل او کمتر از مردم متعارف می‌باشد).
- [آیت الله مکارم شیرازی] عقد ازدواج شرایطی دارد از جمله: 1 احتیاط آن است که صیغه آن به عربی صحیح خوانده شود، ولی در صورتی که مرد و زن نتوانند صیغه را به عربی بخوانند می توانند به زبان خود بخوانند و گرفتن وکیل برای خواندن صیغه به زبان عربی واجب نیست، ولی باید لفظی بگویند که معنی همان صیغه عربی را بفهماند. 2 کسی که صیغه را می خواند بایدقصد انشاء داشته باشد یعنی قصدشان این باشد که با گفتن این الفاظ همسری در میان آن دو برقرار گردد، زن خود را همسر مرد قرار دهد و مرد این معنی را قبول کند، وکیل نیز باید چنین قصدی را داشته باشد. 3 کسی که صیغه عقد را می خواند باید عاقل و احتیاطاً بالغ باشد هر چند از طرف دیگری وکیل باشد. 4 ولی یا وکیل در اجرای صیغه عقد باید زن و شوهر را معین کند، بنابراین اگر کسی چند دختر دارد نمی تواند به مردی بگوید : (زوجْتک احْدی بناتی) (یکی از دخترانم را به همسری تو درآوردم). 5 زن و مرد باید از روی اختیار به ازدواج راضی باشند ولی اگر یکی از آن دو ظاهراً با کراهت اجازه می دهد، اما می دانیم قلباً راضی است عقد صحیح است. 6 صیغه عقد باید صحیح خوانده شود و اگر طوری غلط بخوانند که معنی آن را عوض کند عقد باطل است، اما اگر معنی عوض نشود اشکالی ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر صیغه عقد دائم را خود زن و مرد بخوانند و اوّل زن بگوید: (زَوَّجْتُکَ نَفْسی عَلَی الصّداقِ المَعْلُوم) (یعنی خود را زن تو نمودم به مهری که معیّن شده)، پس از آن بدون فاصله قابل توجّه مرد بگوید: (قَبِلْتُ التَّزْویْجَ عَلَی الصِّداق المعلُوم) (یعنی ازدواج را با مهری که معیّن شده قبول کردم) عقد صحیح است. جمله دوم میتواند با اشاره به مهر مذکور باشد، مانند: (قَبِلْتُ التَّزْویْجَ هکذا) بلکه اگر در جواب تنها بگوید: (قَبِلْتُ) یا (قَبِلْتُ التَّزْویْجَ) و مقصود او قبول تزویج با مهر معیّن شده باشد کفایت می‌کند. در عقد ازدواج دائم اگر دیگری را وکیل کنند که از طرف آنها صیغه عقد را بخواند، چنانچه مثلاً اسم مرد احمد و اسم زن فاطمه باشد و وکیل زن بگوید: (زَوَّجْتُ مُوَکِّلَتی فاطِمَةَ مُوَکِّلَکَ أَحْمَدَ علی الصّداقِ المعلُومِ) و پس از آن بدون فاصله قابل توجهی مرد بگوید: (قَبِلْتُ التَزْویج لمُوکّلی عَلَی الصّداقِ المعلُومِ) صحیح می‌باشد، همین طور به شکلهای دیگری که اشاره شد. گفتنیست که لازم نیست صیغه ایجاب را زن بخواند و صیغه قبول را مرد، بلکه بر عکس، میتواند صیغه ایجاب را مرد و صیغه قبول را زن بخواند. در هر حال باید صیغهای که مرد و زن میخوانند معنای یکسانی را برساند، هر چند با یک لفظ نباشد، مثلاً اگر زن با لفظ (زوّجتک) صیغه ایجاب را بخواند و مرد با لفظ (قبلت النّکاح) آن را قبول کند اشکالی ندارد.