خواستگاری
خواستگاری از مقدمات ازدواج است. از آن در باب حج و نکاح سخن رفته است.
آیا درست است بعضی از آقایان در محیط کار یا در دانشگاه خواستگاری میکنند؟
پاسخ از حجت الاسلام حسین دهنوی: خیر . هر کاری آدابی دارد چطور مسجد میروید ، آدابش را رعایت میکنید . میهمانی میرویید آدابش را رعایت میکنید . همین دانشجو آیا با زیر شلواری سرکلاس میرود ؟ قطعا نمیرود . زیرا خلاف عرف است و میگویند کلاس درس است قشنگ نیست و کار خوبی نیست . نکته اش هم اینجاست که خلاف شأن خانم است . واقعا خانم در اسلام شأن بسیار بالا دارد . برخلاف مکاتب دیگر و بارها میگوییم دختر جواهر است طلا و گوهر است . یک دختر کلوخ و سنگ نیست که هرکس می آید یک پا به آن بزند . ما مورد داشتیم ، آقا قصد سوئی نداشته ، به خواستگاری رفته و این قضیه لو رفته ، خیلی هم لو رفتنش چیز عجیبی نیست و ما مورد داشتیم که هیچ رابطه قبلی نبوده و بنده خدا دورا دور میدیده و هیچ رابطه ناشایستی نبوده و رفته خواستگاری کرده و دیگران گمان کردند که رابطه قبلی بوده و هر دو ضربه میخورند و خانم بیشتر . محیط کار و دانشگاه غلط است . بدتر در اتوبوس و خیابانها است . فاجعه است . ما بخیل نیستیم هر کاری آدابی دارد ، الان شما یک نفر را پسندیده اید ، دورادور خانم را پسندیده اید ، قبل از طرح خواستگاری تحقیق کنید . ببینید از نظر خانوادگی بهم میخورید یا نه . ما الان چقدر مشکل داریم توی همین قضیه ، آقا دل به خانمی می بندد و خانم هم همینطور ، این دو به هم دل بسته میشوند بعداً میفهمند خانواده های آنها در دو دنیای هستند ، دو قطب متضاد هستند و بعد برای اینها خیلی مشکلات ایجاد میشود . شما از خانواده طرف و از نظر اعتقادی و فرهنگی و طبقاتی تحقیق کنید و اگر زمینه است ، همتایی خانواده است و خانم را هم از نظر زیبایی دیده اید و ظاهر را پسندیده اید بعداً از طرف خانواده تان خواستگاری رسمی کنید و خواستگاری که شروع شد ، چون شاید خیلی ها بگویند من فعلا میخواهم از این خانم خواستگاری کنم و بگویم آمادگی داری با من ازدواج کنی ؟ بعد از شش ماه ، یکسال رابطه داشته باشیم و همدیگر را بشناسیم . خوب من برای این کلی اشکال گفتم . این واقعا چقدر پیام مفسده دارد . گذشته از این ، دراین جور رابطه ها ف شناخت وجود ندارد و ما شناخت پیدا نمیکنیم . فرایند خواشتگاری شروع میشود بعد شما همدیگر را محک بزنید گفتگو کنید . تحقیق جدی کنید . تبادل فکر با خانواده تان کنید ، مشاوره کنید ،اگر نیاز شد حتی بعد از فرایند خواستگاری تماس های تلفنی اشکالی ندارد . حالا شما نامزد شده اید ، خانواده ها نظارت دارند ، این دیگر رابطه پنهانی غلطی نیست . خانواده میداند شما رابطه تلفنی دارید ، رابطه پیامکی دارید ، اگر ضوابط شرع را رعایت کنید مراجع تقلید میگویند اشکال ندارد و حتی میتوانید بیرون بروید . البته من توصیه ام این است احتیاطاً یکی از اعضای دختر خانم همراهتان باشد . اگر دیگران دیدند ، علم غیب ندارند که شما نامزد هستید و خواستگار این خانم هستید . ممکن است به جایی نرسد آنگاه پرونده خانم خراب میشود. به نظر من این وظیفه آقایان است . شما خانم محترم ، با متانت ، با وقار ، با آرامش نه به رفتار غیر عادی ، بگویید آقای محترم هر کاری آدابی دارد . خانم ها ، وقتی از آنها خواستگاری میشو د چند گروه هستند : بعضی ها ذوق میکنند و جواب مثبت میدهند . مخصوصا اگر آقا شرایط خوبی هم داشته باشد و خانم از قبل دلبستگی داشته ، جواب مثبت میدهد . غلط است . یک گروه دیگر از خانمها قشقرق راه می اندازند که مگر خوتان خواهر و مادر ندارید و برخوردهای خیلی عجیب و غریب میکنند . من میگویم هر دو برخورد اشتباه است . بهترین برخورد این است که به آقا بگوییم هر کاری آدابی دارد . جواب مثبت خانم اشتباه است ، اول ذوق زده میشود و در شأن شما نیست و این بعداً برای شما مشکل ایجاد میشود . کافی است به شما بگویند یادت هست از تو خواستگاری کردم هول شدی ؟ خوب برای شما خیلی گران تمام میشود . اصلا هول هم نشویید و آره هم نگویید . من میگویم دختر عزیزم ، شما روی چه حسابی آره گفتید . روی ظاهر و همینکه شما در دانشگاه شش ماه ظاهرش را دیدید . امکان ندارد . بگویی بله ، باید فرایند خواستگاری انجام شود ، شکل بگیرد و همه مراحلی که عرض کردیم و در پایان بگویید بله . و اما آن خانمی که خیر میگوید، شاید مورد خوبی باشد . جوان سالم و خوب است و میتواند شریک خوبی برای زندگی شما باشد چرا خودتان را محروم میکنید ؟ بله . در یک جا به خانمها توصیه میکنم بایستند ، در این جور موقعیتها با یک جور پرخاشگری و تندی ، که طرف را میشناسید . شخص خوش سابقه ای نیست و تابلو است که این راه می افتد و شما اولی نفری نیستید و قصد سوء استفاده دارد و گرنه این جور برخوردها بنظر من برخورد خوبی نیست . اگر آقا گفتند هر کاری آدابی دارد یعنی چه ؟ پیام دختر خانم را نگرفت چی ؟ من فکر نمیکنم که ایشان آمادگی ازدواج را داشته باشند ، اگر پیام را دریافت نکنند ، هنوز به آن رشد عقلانی نرسیده اند . در شرایط رشد شخصیتی ،عاطفی، عقلانی و اجتماعی مهم است و عقل درستی ندارد. حالا اگر یک جوان کم تجربه ای هست میگوید خانم نظرتان چیست ؟ یعنی آقای محترم باید از طریق خانواده تان اقدام کنید . گفتن این هم اشکالی ندارد ولی اینکه بیایید شماره تلفن خانه تان را بدهید هم جالب نیست . من میگویم اگر آقا خواهان باشد از زیر سنگ هم شده شماره شما را پیدا میکند . www.ch3.irbtv.ir
پاسخ از حجت الاسلام حسین دهنوی: خیر . هر کاری آدابی دارد چطور مسجد میروید ، آدابش را رعایت میکنید . میهمانی میرویید آدابش را رعایت میکنید . همین دانشجو آیا با زیر شلواری سرکلاس میرود ؟ قطعا نمیرود . زیرا خلاف عرف است و میگویند کلاس درس است قشنگ نیست و کار خوبی نیست . نکته اش هم اینجاست که خلاف شأن خانم است . واقعا خانم در اسلام شأن بسیار بالا دارد . برخلاف مکاتب دیگر و بارها میگوییم دختر جواهر است طلا و گوهر است . یک دختر کلوخ و سنگ نیست که هرکس می آید یک پا به آن بزند . ما مورد داشتیم ، آقا قصد سوئی نداشته ، به خواستگاری رفته و این قضیه لو رفته ، خیلی هم لو رفتنش چیز عجیبی نیست و ما مورد داشتیم که هیچ رابطه قبلی نبوده و بنده خدا دورا دور میدیده و هیچ رابطه ناشایستی نبوده و رفته خواستگاری کرده و دیگران گمان کردند که رابطه قبلی بوده و هر دو ضربه میخورند و خانم بیشتر . محیط کار و دانشگاه غلط است . بدتر در اتوبوس و خیابانها است . فاجعه است . ما بخیل نیستیم هر کاری آدابی دارد ، الان شما یک نفر را پسندیده اید ، دورادور خانم را پسندیده اید ، قبل از طرح خواستگاری تحقیق کنید . ببینید از نظر خانوادگی بهم میخورید یا نه . ما الان چقدر مشکل داریم توی همین قضیه ، آقا دل به خانمی می بندد و خانم هم همینطور ، این دو به هم دل بسته میشوند بعداً میفهمند خانواده های آنها در دو دنیای هستند ، دو قطب متضاد هستند و بعد برای اینها خیلی مشکلات ایجاد میشود . شما از خانواده طرف و از نظر اعتقادی و فرهنگی و طبقاتی تحقیق کنید و اگر زمینه است ، همتایی خانواده است و خانم را هم از نظر زیبایی دیده اید و ظاهر را پسندیده اید بعداً از طرف خانواده تان خواستگاری رسمی کنید و خواستگاری که شروع شد ، چون شاید خیلی ها بگویند من فعلا میخواهم از این خانم خواستگاری کنم و بگویم آمادگی داری با من ازدواج کنی ؟ بعد از شش ماه ، یکسال رابطه داشته باشیم و همدیگر را بشناسیم . خوب من برای این کلی اشکال گفتم . این واقعا چقدر پیام مفسده دارد . گذشته از این ، دراین جور رابطه ها ف شناخت وجود ندارد و ما شناخت پیدا نمیکنیم . فرایند خواشتگاری شروع میشود بعد شما همدیگر را محک بزنید گفتگو کنید . تحقیق جدی کنید . تبادل فکر با خانواده تان کنید ، مشاوره کنید ،اگر نیاز شد حتی بعد از فرایند خواستگاری تماس های تلفنی اشکالی ندارد . حالا شما نامزد شده اید ، خانواده ها نظارت دارند ، این دیگر رابطه پنهانی غلطی نیست . خانواده میداند شما رابطه تلفنی دارید ، رابطه پیامکی دارید ، اگر ضوابط شرع را رعایت کنید مراجع تقلید میگویند اشکال ندارد و حتی میتوانید بیرون بروید . البته من توصیه ام این است احتیاطاً یکی از اعضای دختر خانم همراهتان باشد . اگر دیگران دیدند ، علم غیب ندارند که شما نامزد هستید و خواستگار این خانم هستید . ممکن است به جایی نرسد آنگاه پرونده خانم خراب میشود. به نظر من این وظیفه آقایان است . شما خانم محترم ، با متانت ، با وقار ، با آرامش نه به رفتار غیر عادی ، بگویید آقای محترم هر کاری آدابی دارد . خانم ها ، وقتی از آنها خواستگاری میشو د چند گروه هستند : بعضی ها ذوق میکنند و جواب مثبت میدهند . مخصوصا اگر آقا شرایط خوبی هم داشته باشد و خانم از قبل دلبستگی داشته ، جواب مثبت میدهد . غلط است . یک گروه دیگر از خانمها قشقرق راه می اندازند که مگر خوتان خواهر و مادر ندارید و برخوردهای خیلی عجیب و غریب میکنند . من میگویم هر دو برخورد اشتباه است . بهترین برخورد این است که به آقا بگوییم هر کاری آدابی دارد . جواب مثبت خانم اشتباه است ، اول ذوق زده میشود و در شأن شما نیست و این بعداً برای شما مشکل ایجاد میشود . کافی است به شما بگویند یادت هست از تو خواستگاری کردم هول شدی ؟ خوب برای شما خیلی گران تمام میشود . اصلا هول هم نشویید و آره هم نگویید . من میگویم دختر عزیزم ، شما روی چه حسابی آره گفتید . روی ظاهر و همینکه شما در دانشگاه شش ماه ظاهرش را دیدید . امکان ندارد . بگویی بله ، باید فرایند خواستگاری انجام شود ، شکل بگیرد و همه مراحلی که عرض کردیم و در پایان بگویید بله . و اما آن خانمی که خیر میگوید، شاید مورد خوبی باشد . جوان سالم و خوب است و میتواند شریک خوبی برای زندگی شما باشد چرا خودتان را محروم میکنید ؟ بله . در یک جا به خانمها توصیه میکنم بایستند ، در این جور موقعیتها با یک جور پرخاشگری و تندی ، که طرف را میشناسید . شخص خوش سابقه ای نیست و تابلو است که این راه می افتد و شما اولی نفری نیستید و قصد سوء استفاده دارد و گرنه این جور برخوردها بنظر من برخورد خوبی نیست . اگر آقا گفتند هر کاری آدابی دارد یعنی چه ؟ پیام دختر خانم را نگرفت چی ؟ من فکر نمیکنم که ایشان آمادگی ازدواج را داشته باشند ، اگر پیام را دریافت نکنند ، هنوز به آن رشد عقلانی نرسیده اند . در شرایط رشد شخصیتی ،عاطفی، عقلانی و اجتماعی مهم است و عقل درستی ندارد. حالا اگر یک جوان کم تجربه ای هست میگوید خانم نظرتان چیست ؟ یعنی آقای محترم باید از طریق خانواده تان اقدام کنید . گفتن این هم اشکالی ندارد ولی اینکه بیایید شماره تلفن خانه تان را بدهید هم جالب نیست . من میگویم اگر آقا خواهان باشد از زیر سنگ هم شده شماره شما را پیدا میکند . www.ch3.irbtv.ir
پاسخ:
پاسخ از حجت الاسلام حسین دهنوی:
خیر . هر کاری آدابی دارد چطور مسجد میروید ، آدابش را رعایت میکنید . میهمانی میرویید آدابش را رعایت میکنید . همین دانشجو آیا با زیر شلواری سرکلاس میرود ؟ قطعا نمیرود . زیرا خلاف عرف است و میگویند کلاس درس است قشنگ نیست و کار خوبی نیست . نکته اش هم اینجاست که خلاف شأن خانم است . واقعا خانم در اسلام شأن بسیار بالا دارد . برخلاف مکاتب دیگر و بارها میگوییم دختر جواهر است طلا و گوهر است . یک دختر کلوخ و سنگ نیست که هرکس می آید یک پا به آن بزند . ما مورد داشتیم ، آقا قصد سوئی نداشته ، به خواستگاری رفته و این قضیه لو رفته ، خیلی هم لو رفتنش چیز عجیبی نیست و ما مورد داشتیم که هیچ رابطه قبلی نبوده و بنده خدا دورا دور میدیده و هیچ رابطه ناشایستی نبوده و رفته خواستگاری کرده و دیگران گمان کردند که رابطه قبلی بوده و هر دو ضربه میخورند و خانم بیشتر .
محیط کار و دانشگاه غلط است . بدتر در اتوبوس و خیابانها است . فاجعه است . ما بخیل نیستیم هر کاری آدابی دارد ، الان شما یک نفر را پسندیده اید ، دورادور خانم را پسندیده اید ، قبل از طرح خواستگاری تحقیق کنید . ببینید از نظر خانوادگی بهم میخورید یا نه . ما الان چقدر مشکل داریم توی همین قضیه ، آقا دل به خانمی می بندد و خانم هم همینطور ، این دو به هم دل بسته میشوند بعداً میفهمند خانواده های آنها در دو دنیای هستند ، دو قطب متضاد هستند و بعد برای اینها خیلی مشکلات ایجاد میشود . شما از خانواده طرف و از نظر اعتقادی و فرهنگی و طبقاتی تحقیق کنید و اگر زمینه است ، همتایی خانواده است و خانم را هم از نظر زیبایی دیده اید و ظاهر را پسندیده اید بعداً از طرف خانواده تان خواستگاری رسمی کنید و خواستگاری که شروع شد ، چون شاید خیلی ها بگویند من فعلا میخواهم از این خانم خواستگاری کنم و بگویم آمادگی داری با من ازدواج کنی ؟ بعد از شش ماه ، یکسال رابطه داشته باشیم و همدیگر را بشناسیم . خوب من برای این کلی اشکال گفتم . این واقعا چقدر پیام مفسده دارد . گذشته از این ، دراین جور رابطه ها ف شناخت وجود ندارد و ما شناخت پیدا نمیکنیم . فرایند خواشتگاری شروع میشود بعد شما همدیگر را محک بزنید گفتگو کنید . تحقیق جدی کنید . تبادل فکر با خانواده تان کنید ، مشاوره کنید ،اگر نیاز شد حتی بعد از فرایند خواستگاری تماس های تلفنی اشکالی ندارد . حالا شما نامزد شده اید ، خانواده ها نظارت دارند ، این دیگر رابطه پنهانی غلطی نیست . خانواده میداند شما رابطه تلفنی دارید ، رابطه پیامکی دارید ، اگر ضوابط شرع را رعایت کنید مراجع تقلید میگویند اشکال ندارد و حتی میتوانید بیرون بروید . البته من توصیه ام این است احتیاطاً یکی از اعضای دختر خانم همراهتان باشد . اگر دیگران دیدند ، علم غیب ندارند که شما نامزد هستید و خواستگار این خانم هستید . ممکن است به جایی نرسد آنگاه پرونده خانم خراب میشود. به نظر من این وظیفه آقایان است .
شما خانم محترم ، با متانت ، با وقار ، با آرامش نه به رفتار غیر عادی ، بگویید آقای محترم هر کاری آدابی دارد . خانم ها ، وقتی از آنها خواستگاری میشو د چند گروه هستند : بعضی ها ذوق میکنند و جواب مثبت میدهند . مخصوصا اگر آقا شرایط خوبی هم داشته باشد و خانم از قبل دلبستگی داشته ، جواب مثبت میدهد . غلط است . یک گروه دیگر از خانمها قشقرق راه می اندازند که مگر خوتان خواهر و مادر ندارید و برخوردهای خیلی عجیب و غریب میکنند . من میگویم هر دو برخورد اشتباه است . بهترین برخورد این است که به آقا بگوییم هر کاری آدابی دارد . جواب مثبت خانم اشتباه است ، اول ذوق زده میشود و در شأن شما نیست و این بعداً برای شما مشکل ایجاد میشود . کافی است به شما بگویند یادت هست از تو خواستگاری کردم هول شدی ؟ خوب برای شما خیلی گران تمام میشود . اصلا هول هم نشویید و آره هم نگویید . من میگویم دختر عزیزم ، شما روی چه حسابی آره گفتید . روی ظاهر و همینکه شما در دانشگاه شش ماه ظاهرش را دیدید . امکان ندارد . بگویی بله ، باید فرایند خواستگاری انجام شود ، شکل بگیرد و همه مراحلی که عرض کردیم و در پایان بگویید بله .
و اما آن خانمی که خیر میگوید، شاید مورد خوبی باشد . جوان سالم و خوب است و میتواند شریک خوبی برای زندگی شما باشد چرا خودتان را محروم میکنید ؟ بله . در یک جا به خانمها توصیه میکنم بایستند ، در این جور موقعیتها با یک جور پرخاشگری و تندی ، که طرف را میشناسید . شخص خوش سابقه ای نیست و تابلو است که این راه می افتد و شما اولی نفری نیستید و قصد سوء استفاده دارد و گرنه این جور برخوردها بنظر من برخورد خوبی نیست .
اگر آقا گفتند هر کاری آدابی دارد یعنی چه ؟ پیام دختر خانم را نگرفت چی ؟
من فکر نمیکنم که ایشان آمادگی ازدواج را داشته باشند ، اگر پیام را دریافت نکنند ، هنوز به آن رشد عقلانی نرسیده اند . در شرایط رشد شخصیتی ،عاطفی، عقلانی و اجتماعی مهم است و عقل درستی ندارد.
حالا اگر یک جوان کم تجربه ای هست میگوید خانم نظرتان چیست ؟ یعنی آقای محترم باید از طریق خانواده تان اقدام کنید . گفتن این هم اشکالی ندارد ولی اینکه بیایید شماره تلفن خانه تان را بدهید هم جالب نیست . من میگویم اگر آقا خواهان باشد از زیر سنگ هم شده شماره شما را پیدا میکند .
www.ch3.irbtv.ir
- [سایر] آیا درست است آقایان هم زمان به خواستگاری می روند؟
- [سایر] سلام کدام کار فضیلیت بیشتر دارد و خدا میپسند سلام کردن خانمها در محیط کار با آقایان یا سلام نکردن
- [سایر] خواستگاری در محیطی مثل محیط دانشگاه چگونه باید باشد و بزرگتر بودن دختر از پسر چه مشکلی بوجود می آورد؟
- [سایر] چرا داخل دانشگاه، افراد باحجاب، توسط آقایان مورد تمسخر قرار می گیرند؟
- [سایر] چرا بعضی از آقایان در هفته دو سه بار به خواستگاری می روند و وقتی به جلسه دوم خواستگاری می رسند ، دیگر نمی آیند ؟
- [سایر] خواستگاری دارم که همتای من نیست؛ اما از ترس نفرین او میخواهم پاسخ مثبت دهم. آیا این کار درست است؟
- [سایر] آیا دختر و پسر میتوانند در محیط دانشگاه در مورد ازدواج با همدیگر، صحبت کنند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا برای حجاب بهتر در محیط دانشگاه می توان از پوشیه استفاده کرد؟
- [سایر] وقتی آقایی بدون آداب خواستگاری ، در دانشگاه یا خیابان خواستگاری می کند باید چه برخوردی بکنیم ؟
- [سایر] چرا برای ازدواج باید به خواستگاری رفت؟ نمی شود در محیط بیرون با هم دوست باشند مدتی بعد پسر به خواستگاری دختر آید؟
- [آیت الله بروجردی] الکل صنعتی که برای رنگ کردن درب و میز و صندلی و مانند اینها به کار میبرند، اگر انسان نداند از چیزی که مست کننده و روان است درست کردهاند، پاک می‌باشد.
- [آیت الله اردبیلی] الکل صنعتی که برای رنگ کردن در، میز، صندلی و مانند اینها به کار میرود، اگر انسان نداند که از مایع مست کننده درست کردهاند یا نه، پاک می‌باشد.
- [آیت الله سبحانی] الکل صنعتی که برای رنگ کردن در و میز و صندلی و مانند اینها به کار می برند، اگر انسان نداند از چیزی که مست کننده و روان است درست کرده اند پاک می باشد. ولی خوردن آن حرام است.
- [آیت الله نوری همدانی] الکل صنعتی که برای رنگ کردن درب و میز و صندلی و مانند اینها به کار می برند ، اگر انسان نداند از چیزی که مست کننده و روان است درست کرده اند ، پاک می باشد .
- [آیت الله بهجت] الکل صنعتی که برای رنگ کردن درب، پنجره، میز، صندلی و مانند اینها به کار می برند، اگر انسان نداند از چیزی که به تنهایی مست کننده و مایع است درست کرده اند ، پاک می باشد .
- [آیت الله سبحانی] هر گاه انسان طلب کار خود را حواله بدهد که طلب خود را از دیگری بگیرد و طلبکار قبول نماید، بعد از آنکه حواله درست شد، کسی که به او حواله شده بدهکار می شود، و دیگر طلبکار نمی تواند طلبی را که دارد از بدهکار اولی مطالبه نماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر شک کند که سلام نماز را گفته یا نه یا شک کند آن را درست گفته یا نه، چنانچه مشغول تعقیب نماز یا مشغول نماز دیگر شده باشد یا به کاری مشغول شود که عرفا بگویند از نماز خارج شده و به کار دیگری مشغول شده، نباید به شک خود اعتنا کند و اگر پیش از آنها شک کند، باید سلام را بگوید.
- [آیت الله بهجت] اگر با سرمایه شرکت معاملهای کنند و بعد بفهمند شرکت باطل بوده، چنانچه طوری باشد که اگر میدانستند شرکت درست نیست، باز هم به تصرف در مال یکدیگر راضی بودند، معامله صحیح است و هر چه از آن معامله بهدست آید، مال همه آنان است، و اگر اینطور نباشد، در صورتی معامله صحیح است که آنانی که ابتدا به تصرف دیگران راضی نبودهاند، به آن معامله راضی شوند، وگرنه معامله باطل است؛ و در هر صورت هر کدام از آنان که برای شرکت کاری کرده است، اگر شرط شده باشد که هر کس کار کرد استفاده بیشتر ببرد، باید مزد کاری که کرده است به او داده شود؛ در غیر این صورت اگر اصلاً شرط نشده بود کسی کار کند، ولی شخص به اختیار خود کار کرده و مدعی است که قصد کار مجانی و تبرع نداشته، استحقاق مزد خالی از وجه نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر شک کند که سلام نماز را گفته یا نه ، یا شک کند درست گفته یا نه ، چنانچه مشغول تعقیب نماز یا مشغول نماز دیگر شده ، یا به واسطة انجام کاری که نماز را به هم می زند ، از حال نمازگزار بیرون رفته ، باید به خود اعتنا نکند و اگر پیش از اینها شک کند ، باید سلام را بگوید ، اما اگر در صحیح گفتن سلام شک کند در هر صورت .یانه شد به شک خود اعتنا ننماید چه مشغول کار دیگر شده بأید. 2-شک بعد ا زسلام
- [آیت الله بروجردی] بعد از آن که حواله درست شد، حواله دهنده و کسی که به او حواله شده، نمیتوانند حواله را به هم بزنند و هر گاه کسی که به او حواله شده در موقع حواله فقیر نباشد، اگر چه بعداً فقیر شود، طلبکار هم نمیتواند حواله را به هم بزند و همچنین است اگر موقع حواله فقیر باشد و طلبکار بداند فقیر است؛ ولی اگر نداند فقیر است و بعد بفهمد، اگر چه در آن وقت مالدار شده باشد، طلبه کار میتواند حواله را به هم بزند و طلب خود را از حواله دهنده بگیرد.