بیتوجّهی و نادیده گرفتن احکام دین، برای هیچ مقامی روا نیست؛ زیرا همانگونه که در گذشته گفته ‌شد(1)، ولایت فقیه، در حیطه شریعت و قانون الهی است نه فراتر از آن؛ و فقیه، فقط مبیّن و مجری قانون ‌است و نمیتواند در قانون الهی، تصرّف کند و آن را حذف نموده یا تغییر دهد؛ ولی این نکته نیز گذشت(2) که، ‌بر اساس قاعده عقلی (تقدیم اهم بر مهم)، در صورت تزاحم احکام اسلامی، فقیه، به دستور عقل و نقل، ‌موظّف است که حکم مهمتر را در جامعه اجرا کند و در این حال، چارهای جز تعطیل و عدم اجرای موقّت حکم ‌‌(مهم) در قبال (مهمتر) نیست؛ اما پس از رفع تزاحم، این حکمِ مهم نیز به اجرا در خواهد آمد.‌ ‌ ‌ ‌(1) ر ک: کتاب ولایت فقیه، ص 246، 247، و 251.‌ ‌(2) ر ک: کتاب ولایت فقیه، ص 245. ‌ ‌‌مأخذ: ( آیةالله جوادی آملی ، ولایت فقیه ، ص 464، 465)‌
آیا رهبر میتواند نسبت به برخی از احکام دین بیتوجه باشد و به سبب مصالحی، آنها را نادیده بگیرد؟
بیتوجّهی و نادیده گرفتن احکام دین، برای هیچ مقامی روا نیست؛ زیرا همانگونه که در گذشته گفته شد(1)، ولایت فقیه، در حیطه شریعت و قانون الهی است نه فراتر از آن؛ و فقیه، فقط مبیّن و مجری قانون است و نمیتواند در قانون الهی، تصرّف کند و آن را حذف نموده یا تغییر دهد؛ ولی این نکته نیز گذشت(2) که، بر اساس قاعده عقلی (تقدیم اهم بر مهم)، در صورت تزاحم احکام اسلامی، فقیه، به دستور عقل و نقل، موظّف است که حکم مهمتر را در جامعه اجرا کند و در این حال، چارهای جز تعطیل و عدم اجرای موقّت حکم (مهم) در قبال (مهمتر) نیست؛ اما پس از رفع تزاحم، این حکمِ مهم نیز به اجرا در خواهد آمد.
(1) ر ک: کتاب ولایت فقیه، ص 246، 247، و 251.
(2) ر ک: کتاب ولایت فقیه، ص 245.
مأخذ: ( آیةالله جوادی آملی ، ولایت فقیه ، ص 464، 465)
- [سایر] آیا احکام ثانویه در زمان ائمه(ع) بود؟ آیا احکام ثانویه موجب سکولارشدن دین نمی شود؟
- [سایر] بعضی عقیده دارند: با تسامح و تساهل، برخی از احکام اسلام را نادیده بگیریم تا اسلام طرفدار بیشتری پیدا کند. آیا این راه صحیح است؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا تقلید در احکام شرعی از مراجع غیر از رهبر، اعم از این که ولایت عامّه فقیه را قبول داشته باشند یا نداشته باشند، جایز است؟
- [سایر] آیا تقلید در احکام ضروری دین جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا همانگونه که بقا بر تقلید از میّت بنا بر فتوای فقها باید با اجازه مجتهد زنده باشد، اوامر و احکام شرعی حکومتی هم که از رهبر متوفّی صادر شده است، برای استمرار و نافذ بودن احتیاج به اذن رهبر زنده دارد یا این که بدون اذن رهبر زنده هم خود به خود از قابلیت اجرایی برخوردار است؟
- [سایر] در مورد احکام و اصول اعتقادی دین یهود کمی توضیح دهید ضمنا چرا این دین این قدر قوم گرا است؟
- [سایر] کسی که احکام دین را نیاموزد و به تجارت بپردازد به چه چیزی مبتلا می شود؟
- [سایر] معنای حکومت دینی چیست؟ حاکمیت متدینان؛ اجرای احکام دینی یا برآمدن همه ارکان حکومت از دین؟
- [سایر] آیا غیر مجتهد، میتواند در احکام و مسائل شرعی نظر و فتوا بدهد؟
- [سایر] در حکومت دینی، نظر و رأی مردم مهمتر است یا احکام دین؟
- [آیت الله اردبیلی] قرابتی که بر اثر شیر دادن (رضاع) حاصل میشود، با شرایطی موجب حرمت نکاح میگردد که در احکام محرمیّت به سبب شیر دادن خواهد آمد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مضاربه با دین صحیح نیست، لکن طلبکار می تواند به مدیون اجازه دهد که با دین و طلب او تجارت کند و هر مقدار سود حاصل شد به نسبت نصف مثلاً یا ثلث یا ربع تقسیم کنند و این نوع قرارداد جعاله است که فایده مضاربه را دارد ولی احکام مضاربه را ندارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اعانت ظلمه و کسانی که با دین و احکام دین، ضدیت و معاندت دارند و همراهی نمودن با آنها در ظلم و ستم، تجاوز به حریم دین و حرام است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی نمی تواند برای یاد دادن واجبات نماز، مزد بگیرد (بنابراحتیاط واجب) اما برای مستحبات مانعی ندارد، مگر این که از شعائر دین باشد یا حفظ احکام الهی منوط به تعلیم آن گردد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر به جا آوردن نماز مستحبی به سبب نذر، عهد و مانند آن بر کسی واجب شود، چنانچه در اثنای آن نماز شکی برای نمازگزار پیش بیاید، احکام شک در نماز مستحبی در آن جاری است.
- [آیت الله جوادی آملی] .راه دادن بچه به مسجد که نه مزاحم عبادت دیگران است و نه موجب آلودگی مسجد، منعی ندارد و اگر سبب رغبت وی به نماز و یادگیری احکام آن شود, مستحب است.
- [آیت الله مظاهری] مرد برای زن و زن برای مرد میتواند اجیر شود و در احکام نماز، اجیر باید به تکلیف خود عمل کند.
- [آیت الله مظاهری] مسلمان باید به اصول دین اطمینان داشته باشد (1)، و در احکام غیر ضروری یا باید مجتهد باشد که بتواند احکام را از روی دلیل به دست آورد، یا از مجتهد تقلید کند، یا از راه احتیاط طوری به وظیفه خود عمل نماید که اطمینان پیدا کند تکلیف خود را انجام داده است.
- [امام خمینی] اگر معروف یا منکر از اموری باشد که شارع مقدس به آن اهمیت زیاد میدهد مثل اصول دین یا مذهب و حفظ قرآن مجید و حفظ عقاید مسلمانان یا احکام ضروریه، باید ملاحظه اهمیت شود، و مجرد ضرر، موجب واجب نبودن نمیشود، پس اگر توقف داشته باشد حفظ عقاید مسلمانان یا حفظ احکام ضروریه اسلام بر بذل جان و مال، واجب است بذل آن.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر معروف یا منکر از اموری باشد که شارع مقدس به آن اهمیّت زیاد می دهد مثل اصول دین یامذهب و حفظ قرآن مجید وحفظ عقاید مسلمانان یا احکام ضروریّه ، باید ملاحظه اهمیّت شود ، و مجردّ ضرر ، موجب واجب نبودن نمی شود ، پس اگر توقّف داشته باشد ، حفظ عقائد مسلمانان یا حفظ احکام ضروریّه اسلام بر بذل جان و مال ، واجب است بذل آن