زیارت امین الله، زیارت امام معصوم است برای امام معصوم علیه السلام که به سندهای بسیار معتبر از جابر روایت شده که جابر، از امام محمد باقر علیه السلام که امام زین العابدین علیه السلام به زیارت امیرالمؤمنین آمده و نزد قبر آن حضرت ایستاد و گریست.[1] و این زیارت نامه را خوانده است. مرحوم محدث قمی(ره) زیارت امین الله را به عنوان دومین زیارت امام علی علیه السلام نقل کرده، و در بسیاری از نقلها دومین جملة آن نیز عبارت: (السلام علیک یا امیر المؤمنین) است.
به دنبال آن می فرماید: زیارت دوّم، زیارت معروفه به امین الله است که در نهایت اعتبار است و در تمام کتب زیارت نامهها و مصابیح نقل شده است. علامة مجلسی(ره) فرموده: آن بهترین زیارت است، از جهت متن و سند بسیار معتبر است و باید در جمیع روضات مقدسه بر این مواظبت نمود.[2] مرحوم علامه مجلسی(ره) در بحار می فرماید: ما این زیارت را از چند جهت نقل کردیم و تکرار نمودیم: 1. از جهت اختلاف الفاظ. 2. دیگر آن که این زیارت از نظر سند صحیح ترین زیارت ها است. 3. از نظر مورد و جاهایی که می توان آن را خواند، از همه آن ها عمومی تر است و در همه جا می توان آن را خواند.[3]
در کتاب شریف (کامل الزیارات) و مفاتیح الجنان و... نیز این زیارت نقل شده است. امام باقر علیه السلام در مورد فضیلت این زیارت فرمود: هر که از شیعیان، این زیارت و دعا را نزد قبر امیرالمؤمنین علیه السلام یا نزد قبر یکی از ائمه بخواند البته حق تعالی این زیارت و دعای او را در نامه ای از نور بالا برد، و مهر حضرت محمد(ص) را به آن زند و هم چنین محفوظ باشد تا تسلیم نماید به قائم آل محمد علیه السلام پس استقبال نماید صاحبش را به بشارت و تحیّت و کرامت انشاء الله تعالی.[4]
گذشته از گفتار این بزرگان علم حدیث، و غواصان اقیانوس سخنان رهبران بزرگوار الهی، خود زیارت امین الله و فرازهای پر معنا و ملکوتی بلند آن، بهترین شاهد و گواه بر اعتبار و صدور آن از ائمه معصومین علیه السلام و آن پیشوایانی است که دربارة سخنانشان گفته اند:
(دون کلام الخالف و فوق کلام المخلوق)، چنان که یکی از اساتید بزرگ دربارة دعاهایی چون دعای کمیل و مناجات شعبانیه و دعای صباح و امثال آن ها این سخن را فرمود.[5] به هر تقدیر این زیارت از جهت سند و متن و معنا بسیار عالی است، در کتب معتبر نقل شده است و به مواظبت آن تأکید شده است. بسیاری از بزرگان آن را ترجمه یا شرح کرده اند. این زیارت شریفه، هم از زیارات مطلقه محسوب می شود و هم از زیارات مخصوصة روز عید غدیر و هم از زیارات جامعه که در جمیع روضات مقدسه ائمه علیه السلام خوانده می شود.[6] امام سجاد با دو حالت و کیفیت این زیارت را در کنار قبر حضرت امیر علیه السلام قرائت کرد.
1. بخش اول این زیارت را در حال ایستاده و در حال گریه خواند.2. و بخش دوم آن را یعنی از قسمت (اللهم اِنَّ قلوبَ المخبتین الیک و الهِةٌ...) صورت مبارک خود را بر قبر امام علی علیه السلام گذاشت و بقیة زیارت را خواند.[7]
اما در مورد تفسیر این زیارت: تفسیر این زیارت، کتاب مستقلی را طلب می کند، کما این که بعضی از بزرگان آن را ترجمه و شرح کرده اند. در پایان این نوشتار کوتاه منبع و یا منابعی معرفی می گردد تا با تهیة آن، به مطالعة عمیق تر پیرامون متن زیارت امین الله بپردازید.
آن چه در این نوشتار به نحو اختصار قابل بیان است، این است که:
1. ابتدا در این زیارت با چند جملة کوتاه به درود و سلام امام معصوم پرداخته و به بعضی از خصوصیات امام گواهی داده است. 2. سپس بیشترین توجه را متوجه دعا و درخواست های مشروع و آن چه موجب سعادت و کمال و کرامت انسانی است کرده است.3. و آن گاه به راز و نیاز با پروردگار بی نیاز پرداخته. 4. سپس فرازهای بسیار آموزنده و جالبی برای تعلیم و تربیت افراد مورد استفاده و آموزش قرار گرفته است.[8]
در واقع امام سجاد علیه السلام با این متن کوتاه درس های بزرگی را به همة انسان های وارسته و خدا جوی یاد داده است. 1. درس توحید. 2. درس امامت و ولایت. 3. درس اخلاق و تعلیم و تربیت. 4. درس ادب و تواضع و...
امام سجاد این زیارت را در کنار قبر امام معصوم، در حرم مطهر، در مکان مقدس با حالت گریه و آن هم صورت مبارک خود را بر قبر شریف امام علی علیه السلام می گذارد و این زیارت را می خواند، این حالت و این کار امام سجاد علیه السلام یعنی چه و چقدر معنا دارد؟ این کار امام اوج تواضع و ادب را در مقابل امام معصوم که خود نیز معصوم است می رساند. اوج یکتا پرستی را در یک حالت زیبا به نمایش می گذارد...
خلاصه هم 1. سند این زیارت در نهایت اعتبار می باشد.2. هم متن آن بسیار عالی، آموزنده و بلند است. 3. هم فضیلت قرائت این زیارت بسیار است. 4. هم درس های زیادی می توان از متن آن آموخت.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1 ترجمة فارسی متن زیارت امین الله در کتاب انوار القلوب.
2 شرح و تفسیر زیارت امین الله از سید هاشم رسولی محلاتی.
[1] . انوار القلوب، منتخب ادعیه و زیارات، قم، انتشارات زائر، چاپ اول، 1382، ص162.
[2] . رسولی محلاتی، سید هاشم، شرح زیارت امین الله، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ دوم، 1379، ص10.
[3] . همان؛ و مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج100، ص269.
[4] . شرح زیارت امین الله، همان، ص11؛ و قمی، عباس، مفاتیح الجنان، ص637.
[5] . همان.
[6] . قمی، عباس، مفاتیح الجنان، بخش زیارت امین الله، ص637.
[7] . همان، ص 635.
[8] . زیارت امین الله، همان، ص15.
