خداوند وجودی بی نهایت است و همه‌ی کمال‌ها را دارا ست و آفریدن (ایجاد کردن) فیض است و خداوند فیاض است. کمال فیاضیت او اقتضا می‌کند که هر چه را لایق آفریده شدن است بیافریند. پس خداوند آفرید، چون فیاض است؛ یعنی هدف و چرایی آفرینش در فیاضیت اوست. از آن جا که صفات ذاتی خداوند خارج از ذات او نیست می‌توان گفت هدف از آفرینش، ذات خداوند است.
خداوند انسان را موجودی آفرید که با دو گرایش درونی خوبی و بدی و با دو دعوت کننده‌ی بیرونی به خوبی (انبیا) و بدی (شیاطین) ،قابلیت نیل به بالاترین مراتب کمال مخلوق و نیز انحطاط به پست‌ترین مراتب آن را داشته باشد. اگر انسان با وجود گرایش‌های حیوانی و وسوسه‌های شیطانی راه حق را بپیماید، برتر از ملائکه خواهد شد؛ چرا که آنان فاقد گرایش‌های حیوانی و وسوسه‌های شیطانی‌اند و اگر راه باطل را انتخاب کرد از حیوانات پست‌تر میشود؛ چرا که آنان از قابلیت‌های معنوی انسان برخوردار نیستند.
اگر خداوند از ابتدا انسان را برخوردار از همه‌ی کمال‌هایی که برای او ممکن است می‌آفرید، این برای او کمال اختیاری به شمار نمی‌آمد و خداوند پیش از او موجوداتی را که همه‌ی کمال‌هایشان را از ابتدا واجد باشند آفریده بود. پس هدف از آفرینش انسان وقتی محقق میشود که او قابلیت کمال را داشته باشد و با فعل اختیاری خود به آن نایل آید. کافران و گنه کارانی که از رسیدن به این کمال باز می‌مانند، گرچه هدف اصلی از آفرینش انسان را - که همان خواست تشریعی خداوند است - تحصیل نکرده‌اند، ولی با هدف تکوینی آفرینش انسان مخالفت نکرده‌اند؛ چراکه خداوند می‌خواست (به خواست تکوینی) آنان بتوانند راه حق یا باطل را انتخاب کنند. اگر خداوند انتخاب راه گمراهی را برای انسان غیر ممکن می‌کرد، ایمان و اطاعت او اختیاری و ارادی نمی‌شد.
منبع: http://farsi.islamquest.net
