نه تهاجم فرهنگی یک امر بسیط است و نه مقابله ی با آن. مهاجمان فرهنگی با تکیه بر زمینه های موجود اقدام می کنند، و برای مقابله با آن نیز، باید به اصلاح زمینه ها پرداخت؛ و اصلاح زمینه ها کاری است اساسی و دراز مدت و در هم تنیده.[1] ما هیچ گاه نمی توانیم از هجوم دشمن ممانعت به عمل آوریم؛ دشمنی دشمن به همین هجوم هاست؛ لکن می توانیم تدابیری بیندیشیم و اقداماتی انجام دهیم که تأثیر این هجوم کم تر شود؛ البته این تدابیر و اقدامات به دست یک نفر و دو نفر انجام نمی شود؛ بلکه باید تمام جامعه با همه ی امکانات و سوگیری ها، به دنبال این هدف باشند. باید دولت به معنای عام، رادیو تلویزیون، سینما، مطبوعات، دبیرستان ها و دانشگاه ها، و همه ی مراکز آموزشی، ادارات و نهادهای دولتی، به این مطلب توجه داشته باشند؛ و به طور خلاصه، برنامه و استراتژی فرهنگی داشته باشیم. حضرت امام(رحمهم الله) می فرمایند: دشمن حدود سیصد- چهارصد سال کار کرده است تا فرهنگ اسلامی را از بین ببرد، فرهنگ مادی را جای گزین کند؛ شما هم باید برنامه ریزی دراز مدت کنید؛ از اکنون برای دویست سیصد سال آینده برنامه ریزی کنید[2]؛ اولین قدم اساسی برای مقابله با تهاجم فرهنگی این است که فرهنگ دینی به زبان امروزی و متناسب با نیازهای امروزی، هم برای افراد جامعه درونی شود و هم در قالب مقررات و قوانین و هنجارهای اجتماعی، جزء ارزش های مسلط جامعه بشود؛ یعنی ظرف فرد و جامعه را خالی نگذاریم و این خود بسیار مشکل است و قدم دوم این است که اگر گروهی اجتماعی یا فرهنگی، به مبارزه با مظروفِ ارائه شده برخاست، با آن به درستی مقابله کنیم؛ اما مادامی که قدم اول را برنداشته ایم، قدم دوم مصداِ پیدا نمی کند و نوبت به آن نمی رسد. پی نوشتها: [1]. برای مطالعه بیش تر ر.ک: محمد کاویانی، ارزش داوری مفاهیم روان شناسی اجتماعی از دیدگاه قرآن،(فصل تبلیغات و جنگ روانی)، ص 116. [2]. ر. ک: امام خمینی، صحیفه نور،ج 2، ص 161 163؛ ج 5، ص 125 131 و ج 5، ص 155 157. منبع: جوانان و تهاجم فرهنگی، محمد کاویانی، مرکز مطالعات و پژوهش های فرهنگی حوزه علمیه (1382).
نه تهاجم فرهنگی یک امر بسیط است و نه مقابله ی با آن. مهاجمان فرهنگی با تکیه بر زمینه های موجود اقدام می کنند، و برای مقابله با آن نیز، باید به اصلاح زمینه ها پرداخت؛ و اصلاح زمینه ها کاری است اساسی و دراز مدت و در هم تنیده.[1] ما هیچ گاه نمی توانیم از هجوم دشمن ممانعت به عمل آوریم؛ دشمنی دشمن به همین هجوم هاست؛ لکن می توانیم تدابیری بیندیشیم و اقداماتی انجام دهیم که تأثیر این هجوم کم تر شود؛ البته این تدابیر و اقدامات به دست یک نفر و دو نفر انجام نمی شود؛ بلکه باید تمام جامعه با همه ی امکانات و سوگیری ها، به دنبال این هدف باشند. باید دولت به معنای عام، رادیو تلویزیون، سینما، مطبوعات، دبیرستان ها و دانشگاه ها، و همه ی مراکز آموزشی، ادارات و نهادهای دولتی، به این مطلب توجه داشته باشند؛ و به طور خلاصه، برنامه و استراتژی فرهنگی داشته باشیم.
حضرت امام(رحمهم الله) می فرمایند:
دشمن حدود سیصد- چهارصد سال کار کرده است تا فرهنگ اسلامی را از بین ببرد، فرهنگ مادی را جای گزین کند؛ شما هم باید برنامه ریزی دراز مدت کنید؛ از اکنون برای دویست سیصد سال آینده برنامه ریزی کنید[2]؛
اولین قدم اساسی برای مقابله با تهاجم فرهنگی این است که فرهنگ دینی به زبان امروزی و متناسب با نیازهای امروزی، هم برای افراد جامعه درونی شود و هم در قالب مقررات و قوانین و هنجارهای اجتماعی، جزء ارزش های مسلط جامعه بشود؛ یعنی ظرف فرد و جامعه را خالی نگذاریم و این خود بسیار مشکل است و قدم دوم این است که اگر گروهی اجتماعی یا فرهنگی، به مبارزه با مظروفِ ارائه شده برخاست، با آن به درستی مقابله کنیم؛ اما مادامی که قدم اول را برنداشته ایم، قدم دوم مصداِ پیدا نمی کند و نوبت به آن نمی رسد.
پی نوشتها:
[1]. برای مطالعه بیش تر ر.ک: محمد کاویانی، ارزش داوری مفاهیم روان شناسی اجتماعی از دیدگاه قرآن،(فصل تبلیغات و جنگ روانی)، ص 116.
[2]. ر. ک: امام خمینی، صحیفه نور،ج 2، ص 161 163؛ ج 5، ص 125 131 و ج 5، ص 155 157.
منبع: جوانان و تهاجم فرهنگی، محمد کاویانی، مرکز مطالعات و پژوهش های فرهنگی حوزه علمیه (1382).
- [سایر] راه های مقابله با تهاجم فرهنگی چیست؟ چه نوع برنامه ریزی ها و زمینه سازی هایی لازم است؟
- [سایر] در زمینه ی مقابله با تهاجم فرهنگی، وظایف مسئولین مملکتی و رهبران فرهنگی سیاسی چیست؟
- [سایر] راههای تهاجم فرهنگی بر جامعه و جوانان چیست و نحوه مقابله با آن چگونه است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] یک خبرنگار چگونه می تواند با تهاجم، یا شبیخون فرهنگی مقابله کند؟
- [آیت الله خامنه ای] امروزه وظیفه زنان برای مقابله با تهاجم فرهنگی به جامعه اسلامی ما چیست؟
- [سایر] تهاجم فرهنگی یعنی چه؟
- [سایر] مقصود از تهاجم فرهنگی چیست; آیا می توان فعالیت های فرهنگی را مانند فعالیت های نظامی، تهاجم نامید؟
- [سایر] مقصود از تهاجم فرهنگی چیست؛ آیا می توان فعالیت های فرهنگی را مانند فعالیت های نظامی، تهاجم نامید؟
- [سایر] ابزار و روشهای تهاجم فرهنگی چیست؟
- [سایر] راههای مبارزه با تهاجم فرهنگی چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان مورد تهاجم قرار گیرد و نتواند به تنهایی از جان و ناموس خود دفاع کند، واجب است از دیگران کمک بگیرد، هرچند از ستمکاران باشند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر عدّهای از مسلمانان به دسته دیگر تجاوز نمایند، بر مسلمانان لازم است موجبات فیصله اختلافات و اصلاح بین آنان را فراهم سازند و اگر به هیچ وجه اصلاح ممکن نباشد، بر همه مسلمانان واجب است که با دسته متجاوز و باغی مقابله کنند تا از تجاوز دست بردارند و قتال با دسته متجاوز در ماههای حرام اشکال ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان به گونهای بر مهاجم پیروز شود که وی دیگر توان تهاجم نداشته باشد، دفاع کننده حقّ زدن یا زخمی کردن و یا کشتن وی را ندارد و محاکمه و مجازات او با حاکم شرع است.
- [آیت الله جوادی آملی] .در مواردی که بهره برداری از ملک اجاری یا شخص اجیر محدود باشد , در اجاره دوم باید در همان محدوده باشد ; برای مثال , اگر مِلکی را جهت کار فرهنگی اجاره نمود , نمی تواند آن را برای استفاده از کار غیر فرهنگی اجاره دهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . همکاری و شرکت با مؤسسات فرهنگی بیگانگان و فِرَق ضاله که از عوامل مهم استعمار و تضعیف مسلمین و تقویت کفار بوده و هست جایز نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مزدوران و کارکنان ظلمه که خود را به عنوان مبلغ و مروج دین، معرفی می کنند و با اهل باطل و برنامه های باطله، همکاری می نمایند گناهشان از دیگران، بیشتر است و لازم است مسلمان ها از آنها بپرهیزند، و فریب ظاهر لباس و کلمات آنها را نخورند.
- [آیت الله اردبیلی] بر مسلمانان واجب است نقشههایی را که بیگانگان برای سلطه بر کشورهای اسلامی یا سلطه سیاسی اقتصادی، نظامی و یا فرهنگی بر آنان کشیدهاند، برهم زده و از سلطه آنان پیشگیری کنند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی به انسان یا ناموس یا خویشان و بستگان او یا به مسلمان دیگری به قصد کشتن یا تجاوز هجوم آورد، بر انسان واجب است به هر صورت ممکن در حدّ دفع تهاجم و مناسب با آن دفاع نماید، هر چند منجر به کشته شدن مهاجم شود، ولی باید سعی کند تا وقتی که راه خفیفتر یا فرار میسّر است، دست به کار شدید و خشن نزند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . عمل به برنامه هایی که برخلاف شعائر و دستورات و احکام شرع مقدس اسلام باشد حرام است و بر هر مسلمانی خودداری و جلوگیری از عمل به آن، واجب است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مسح بین انگشتان لازم نیست.