مد گرایی از منظر اسلام:
رسالت اسلام به عنوان یک مکتب کامل الهی، پاسخ‌گویی صحیح به تمام خواست‌های فطری و نیازهای اصیل انسانی است. بر این اساس، در مجموعه تعالیم اسلامی از جمله در آیات قرآنی به مسئلة زینت و زیبایی عنایت‌خاصی مبذول شده است. از تأمل در این بخش از معارف اسلامی، چند اصل کلی مربوط به موضوع خودآرایی و زینت به دست می‌آید:
1. حس زیبایی یکی از ویژگی‌های مخصوص انسان است که ریشه در فطرت او دارد و به اقتضای این امر، از دیدن هرگونه زیبایی لذت می‌برد. بی‌تردید منشأ تمام هنرهای انسانی همین حسّ است که در هر دوره، موجب به وجود آمدن دست‌آوردهای ارزشمند هنری می‌شود. بنابراین استعداد و درک زیبایی، از جمله مواهب به ودیعت نهاده شده در وجود انسان است که به برکت آن، وی قادر است از طریق مطالعه و تأمّل در ظرافت‌های زیبای نظام آفرینش، زمینة کمال روحی و معنوی خود را فراهم سازد.
2. خودآرایی و زینت به عنوان بخشی از حس زیبایی، نه تنها آثار بسیاری در روح و روان فرد دارد بلکه موجب تعالی و رشد افراد جامعه نیز می‌شود. در مقابل پرهیز از خودآرایی، پریشانی و ژولیدگی چون با خواست فطری انسان در تعارض است، به تدریج اثرات منفی در روان او به جای می‌گذارد که افسردگی روحی، عدم تعادل روانی، بی‌توجهی به نعمت‌ها، سرکوبی علائق طبیعی و. از جمله آنها است. از آنجا که این امور، در نهایت به سلامت زندگی فرد و نظام اجتماعی، زیان‌های جبران ناپذیری متوجه می‌سازد لذا در احکام اسلامی به شیوه‌های مختلفی با این‌گونه رفتارها مقابله شده است. برای مثال در سیره اولیای الهی، همواره با این منطق غلط ناآگاهان که پرهیز از خودآرایی را دلیل وارستگی از قید نفس و بی‌اعتنایی به زخارف دنیوی به حساب می‌آورند به طور جدی برخورد شده است زیرا این کار علاوه بر اینکه موجبات نفرت دیگران را فراهم می‌آورد، با اصل عزّت نفس و کرامت و منزلت انسانی همخوانی ندارد. امام علی (ع) می‌فرماید: (التجمل من اخلاق المؤمنین)(1) (خودآرایی از ویژگی‌های خاص انسان‌های مؤمن است).
3. در رهنمودهای پیشوایان اسلام در مورد خودآرایی، به موارد زیادی تصریح و تأکید شده است از جمله لباس تمیز و آراسته، شانه کردن موی سر و صورت، نظافت‌بدن، خوش بو کردن بدن و لباس‌ها، پرهیز از کارهایی که دون شأن انسان مؤمن است و
4. هرچند اسلام توصیه به خودآرایی دارد اما هرگز این امر را منحصر به زینت ظاهر نمی‌کند بلکه آراستگی به فضایل معنوی و اخلاقی را که زمینه‌ساز سعادت و کمال روحی او هستند مهم‌تر از آراستگی ظاهر می‌شمارد. به عبارت دیگر، اسلام با تعالیم حیات‌بخش خود، نخست به ایجاد اعتدال در اخلاق و فضیلت‌های روحی می‌پردازد و پیروان خود را به درک زیبایی‌های ما ورای عالم ماده رهنمون می‌کند و آنان را از گرفتارشدن به هرگونه سطحی‌نگری، در این مسئله نجات می‌بخشد. در عین حال تلاش می‌کند که افراد، فقط به زینت ابعاد ظاهری جسم و محیط زندگی خود نپردازند. در اشاره به چنین واقعیتی امام علی (ع) می‌فرماید: (زینه البواطن اجمل من زینه الظواهر)(2) (زینت درونی از زینت ظاهر بسیار زیباتر است). چه اینکه هم از نظر تأثیر و هم از نظر ماندگاری، زینت درونی در کمال حقیقی انسان مؤثرتر است.
5. گرچه در مجموعه تعالیم اسلامی به خودآرایی توصیه و تأکید فراوان شده است، اما به جهت در امان ماندن از عوارض منفی افراط و تفریط در خودآرایی و مدگرایی، حدود و چهارچوب خاصی نیز برای آن تعیین شده است. برای مثال تأکید شده که وسیله خودآرایی یا محیطآرایی باید حلال باشد از راه مشروع تهیه شود همیشه سبب اسراف در سرمایه‌ها و استعداد نباشد از هرگونه شائبه تجمل‌پرستی و جنبه خودنمایی داشتن به دور باشد به گونه‌ای نباشد که زمینه تحریک هواهای نفسانی و امیال جنسی دیگران را فراهم کند به صورت تقلید کورکورانه از دیگران انجام نگیرد و در یک کلام از بررسی تعالیم اسلامی به دست می‌آید که اسلام نه تنها خودآرایی را منع نمی‌کند بلکه به شیوة معقول و منطقی بر آن تأکید می ورزد. در عین حال همیشه و در همه حال، از افراط و تفریط در هر چیزی منع می‌کند.(3)
پی‌نوشت
(1) شرح غرر و درر آمدی، ج 1، ص 307، حدیث 5711
(2) همان، ج 4، ص 117، ح 3055
(3) جهت اطلاع بیشتر ر. ک: سید صادق سد نژاد، جوانان ومدگرایی، مجله دیدار آشنا، ش 91
