سلطان به معنی فرمانروا و حاکم آمده است این صفت در اصل از آن خداوند است.[1] در روی زمین کسی شایستگی سلطنت بر دیگران را دارد که لیاقت واقعی داشته و انسان کاملی باشد و امامان علیهم السلام بدین جهت صاحبان اصلی سلطنت و فرمانروایی بر مردم هستند زیرا ایشان بر همه مصالح و امور انسان ها آگاهی دارند. همان طور که امام صادق علیه السلام می فرمایند:
خداوند سلطنت را به ما داده و بنی امیه آن را از ما غصب کردند.[2] به همین دلیل است کسانی که بدون داشتن شایستگی عهده دار مقام سلطنت شده اند، حکومت آنان به طغیان، سرکشی و حق کشی منجر گردیده است.
بنابراین اگر به امام رضا علیه السلام حضرت سلطان بگوئیم، حقیقت دارد و سلطان واقعی او بود امّا این که چرا به امام رضا علیه السلام گفته و به سایر امامان نمی گویند، شاید علتش این باشد که امام رضا علیه السلام برای مدت کوتاهی ولایتعهدی مأمون را عهده دار شد.
در این مدت حضرت تا حدودی دارای قدرت ظاهری شد و مورد توجه قرار داشت حتی این که به نام حضرت خطبه می خواندند و به نام مبارکش سکه زدند و مردم با ایشان بیعت کردند و شعرا شعرها سرودند.[3]
از سوی دیگر اگر بخواهیم فرمانروایی انسان بزرگ منشی چون امام رضا علیه السلام را بر دل و جان مردم در نظر بگیریم می توانیم بگوئیم ایشان حاکم، سلطان و فرمانروای دل ها هستند و این مسأله هم به دلیل ویژگی های اخلاقی و رفتاری ایشان است.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1 زندگانی چهارده معصوم ؛ حسین عماد زاده .
2 حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، رسول جعفریان.
پی نوشتها:
[1]. سید مصطفی، حسینی دشتی، معارف و معاریف، قم، صدر، چاپ دوم، 1376ش، ج6، ص308.
[2]. مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، بیروت، موسسه الوفاء، چاپ دوم، ج23، ص88.
[3]. ر.ک: شیخ مفید، الارشاد، ترجمه سید هاشم رسولی محلاتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ ششم، 1383ش، ج2، ص368 370.
منبع: اندیشه قم
