پیامبر در حدیثی می فرماید:
شستن صورت ها و دست ها و مسح سر و پاها در وضو، رازی دارد. شستن صورت در وضو، یعنی خدایا! هر گناهی که با این صورت انجام دادم، آن را شست وشو می کنم تا با صورت پاک به جانب تو بایستم و عبادت کنم و با پیشانی پاک سر بر خاک بگذارم.
شستن دست ها در وضو، یعنی خدایا! از گناه دست شستم و به واسطه گناهانی که با دستم مرتکب شده ام، دستم را تطهیر می کنم.
مسح سر در وضو، یعنی خدایا! از هر خیال باطل و هوس خام که در سر پرورانده ام، سرم را تطهیر می کنم و آن خیال های باطل را از سر به دور می اندازم.
مسح پا، یعنی خدایا! من از رفتن به مکان زشت پا می کشم و این پا را از هر گناهی که با آن انجام داده ام، تطهیر می کنم.(1)
در حدیثی از امام رضا علیه السلام نقل شده است که فرمود:
اِنَّما اُمِرَ بِالْوضوءِ وَ بُدِئَ بِهِ لِاَنْ یَکُونَ الْعَبدُ طاهراً اِذا قَامَ بَیْنَ یَدَیِ الْجَبَّارِ عِندَ مُناجاتِهِ اِیّاهُ مُطیعاً لَهُ فِیما اَمَرَهُ نَقِیَّا مِنَ الْاَدْناسِ وَ النَّجاسَةِ مَعَ ما فِیهِ مِنْ ذَهابِ الْکَسَلِ وَ طَرْدِ الْنُّعاسِ وَ تَزکِیةِ الْفُوادِ لِلْقِیامِ بَیْنَ یَدَیِ الْجَبَّارِ.(2)
برای این، دستور وضو داده شده که آغاز عبادت با آن است و بندگان وقتی که در پیشگاه خدا می ایستند و با او مناجات می کنند، پاک باشند و دستورهای او را به کار بندند و از آلودگی ها و پلیدی ها برکنار شوند. علاوه بر این، وضو سبب می شود که آثار خواب و کسالت از انسان دور شود و قلب او برای قیام در محضر خداوند نور و صفا یابد.
در حدیثی باز درباره ثواب وضو می فرماید:
بدان که در وضو چون صورت خود را بشویی، گناهانی که با زبان و چشمانت مرتکب شده ای، پاک می شود و چون دست هایت شسته شود، گناهانت از سوی راست و چپ می ریزد و آنگاه که پاهایت را مسح می کنی، گناهانی که با پاهایت مرتکب شده ای، پاک می شود.(3)
شستن دست ها در وضو، اشاره به دست کشیدن از خواهش های نفسانی و شهوات حیوانی است. شستن صورت، شستن غبارِ توجه به غیر حق است و مسح سر، سر خط بندگی است و مسح پا، به پشت پا زدن به غیر خدا و قدم زدن در ساحت حرم حضرت خداوند اشاره می کند.(4)
پی نوشتها:
1. من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 302، ح 2138.
2. وسائل الشیعه، ج 1، ص 257.
3. میرمحمد عبدالحسیب، مناهج الشارعین، ص 165.
4. عبدالحسین تهرانی، اسرار الصلاة، صص 101 و 102.
منبع: پرسمان نماز، محسن محمدی، نشر: قم: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما (1389)
