آیا این روایت صحیح است که حضرت امام رضا علیه السّلام فرموده است: زائران من، قبل از زیارت من به زیارت خواهرم در قم مشرف شوند؟
از نکات شایان دقت در مورد حضرت معصومه سلام الله علیها این است که بعد از زیارت چهارده معصوم علیهم السلام برای زیارت هیچ یک از انبیاء و اولیاء، در حدّ زیارت حضرت معصومه سلام الله علیها سفارش و تشویق نشده است. در روایات صحیحه از سه معصوم برای زیارت آن حضرت ترغیب و تشویق رسیده است. مهمتر اینکه برخی از این روایات پیش از ولادت آن شفیعة محشر صدور یافته است، و در برخی از آنها تصریح شده که به هنگام صدور آن روایت از حضرت امام صادق علیه السّلام هنوز حضرت موسی بن جعفر، یعنی پدر حضرت معصومه سلام الله علیها دیده به جهان نگشوده بود[1]. پاداش زیارت حضرت معصومه سلام الله علیها از زبان سه معصوم بهشت تعیین شده و تعبیرات ارزشمندی به دست رسیده است : 1 . اهل بهشت است، امام جواد علیه السّلام : "من زار عَمَّتی بِقُم فَلَهُ الجنّة".[2] 2 . بهشت از آن اوست، امام رضا علیه السّلام : "مَن زارَها فله الجنّه اوهو من اهل الجنّة"[3]. 3 . بهشت بر او واجب است، امام صادق علیه السّلام : "مَنْ زارها وَجَبَتْ لَه الجنّة"[4] برای زائر آن حضرت از معصومین علیهم السلام رسیده است. و همچنین برای زیارت آن کریمة اهل بیت علیهم السلام تعبیرات جالبی چون: 1 . معادل بهشت است: امام صادق علیه السّلام : "إنَّ زیارتَها تعادِلُ الجنّة"[5]. 2 . همچون زیارت امام هشتم علی بن موسی الرضا علیه السّلام است: الف) امام رضا علیه السّلام : "مَن زار المعصومه بِقُم کَمَن زارنی"[6]. ب) امام رضا علیه السّلام : "هر کس نتواند به زیارت من بیاید برادرم را در "ری" یا خواهرم را در "قم" زیارت کند که همانا ثواب زیارت مرا درمییابد"[7]. همانطور که ملاحظه میشود در میان این احادیث (دو حدیث آخر) زیارت حضرت معصومه سلام الله علیها همسنگ و قرین زیارت امام رضا علیه السّلام دانسته شده است و ما در کتب احادیث به چنین حدیثی که امام رضا علیه السّلام فرموده باشد: (زائرین من قبل از زیارت من به زیارت خواهرم در قم مشرف شوند) برخورد نکردیم. نهایتاً آنچه که هست بر زیارت ایشان تأکید شده و همچون زیارت خود امام رضا علیه السّلام دانسته شده است. برای تحقیق بیشتر رجوع شود به کتب احادیثی که در پاورقیها آمده است. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1- کریمة اهل بیت،مهدی‌پور، علی‌اکبر. 2- تاریخ قم ، حسن بن محمد قمی. پی نوشتها: [1] . طباطبائی بروجردی، حسین، جامع احادیث الشیعه، مطبعه العلمیه، قم، ج 12، ص 617. [2] . محمد بن قولویه قمی، کامل الزیارات، دارالسرور، بیروت، طبع اول، 1418 ه. . ق، ص 536. [3] . شوشتری، قاضی نورالله، مجالس‌المؤمنین، انتشارات کتابفروشی اسلامیه، 1375 ه .ق، ج 1، ص 83، ابن بابویه قمی، عیون اخبار الرضا، مطبعه الحیدریه، نجف، 1390 ه .ق، ج 2، ص 271. [4] . حسن بن محمد قمی، کتاب تاریخ قم، ترجمه حسن بن علی قمی، مطبعه مجلس، تهران، ص 215-214. [5] . تاریخ قم، همان مدرک، و مجلسی، بحارالانوار، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ج 60، ص 216. [6] ذبیح الله محلاتی، ریاحین الشریعه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1375 ق، ج 5، ص 35. [7] . علی اکبر ،مهدی پور، کریمة اهل بیت، نشر حاذق، قم، 1415 ه . ق، ص 133. به نقل از حیدر خوانساری.زبدة التصانیف،ج 6، ص 159، منبع: اندیشه قم
عنوان سوال:

آیا این روایت صحیح است که حضرت امام رضا علیه السّلام فرموده است: زائران من، قبل از زیارت من به زیارت خواهرم در قم مشرف شوند؟


پاسخ:

از نکات شایان دقت در مورد حضرت معصومه سلام الله علیها این است که بعد از زیارت چهارده معصوم علیهم السلام برای زیارت هیچ یک از انبیاء و اولیاء، در حدّ زیارت حضرت معصومه سلام الله علیها سفارش و تشویق نشده است.
در روایات صحیحه از سه معصوم برای زیارت آن حضرت ترغیب و تشویق رسیده است. مهمتر اینکه برخی از این روایات پیش از ولادت آن شفیعة محشر صدور یافته است، و در برخی از آنها تصریح شده که به هنگام صدور آن روایت از حضرت امام صادق علیه السّلام هنوز حضرت موسی بن جعفر، یعنی پدر حضرت معصومه سلام الله علیها دیده به جهان نگشوده بود[1].
پاداش زیارت حضرت معصومه سلام الله علیها از زبان سه معصوم بهشت تعیین شده و تعبیرات ارزشمندی به دست رسیده است :
1 . اهل بهشت است، امام جواد علیه السّلام : "من زار عَمَّتی بِقُم فَلَهُ الجنّة".[2]
2 . بهشت از آن اوست، امام رضا علیه السّلام : "مَن زارَها فله الجنّه اوهو من اهل الجنّة"[3].
3 . بهشت بر او واجب است، امام صادق علیه السّلام : "مَنْ زارها وَجَبَتْ لَه الجنّة"[4]
برای زائر آن حضرت از معصومین علیهم السلام رسیده است.
و همچنین برای زیارت آن کریمة اهل بیت علیهم السلام تعبیرات جالبی چون:
1 . معادل بهشت است: امام صادق علیه السّلام : "إنَّ زیارتَها تعادِلُ الجنّة"[5].
2 . همچون زیارت امام هشتم علی بن موسی الرضا علیه السّلام است:
الف) امام رضا علیه السّلام : "مَن زار المعصومه بِقُم کَمَن زارنی"[6].
ب) امام رضا علیه السّلام : "هر کس نتواند به زیارت من بیاید برادرم را در "ری" یا خواهرم را در "قم" زیارت کند که همانا ثواب زیارت مرا درمییابد"[7].
همانطور که ملاحظه میشود در میان این احادیث (دو حدیث آخر) زیارت حضرت معصومه سلام الله علیها همسنگ و قرین زیارت امام رضا علیه السّلام دانسته شده است و ما در کتب احادیث به چنین حدیثی که امام رضا علیه السّلام فرموده باشد: (زائرین من قبل از زیارت من به زیارت خواهرم در قم مشرف شوند) برخورد نکردیم. نهایتاً آنچه که هست بر زیارت ایشان تأکید شده و همچون زیارت خود امام رضا علیه السّلام دانسته شده است. برای تحقیق بیشتر رجوع شود به کتب احادیثی که در پاورقیها آمده است.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1- کریمة اهل بیت،مهدی‌پور، علی‌اکبر.
2- تاریخ قم ، حسن بن محمد قمی.

پی نوشتها:
[1] . طباطبائی بروجردی، حسین، جامع احادیث الشیعه، مطبعه العلمیه، قم، ج 12، ص 617.
[2] . محمد بن قولویه قمی، کامل الزیارات، دارالسرور، بیروت، طبع اول، 1418 ه. . ق، ص 536.
[3] . شوشتری، قاضی نورالله، مجالس‌المؤمنین، انتشارات کتابفروشی اسلامیه، 1375 ه .ق، ج 1، ص 83، ابن بابویه قمی، عیون اخبار الرضا، مطبعه الحیدریه، نجف، 1390 ه .ق، ج 2، ص 271.
[4] . حسن بن محمد قمی، کتاب تاریخ قم، ترجمه حسن بن علی قمی، مطبعه مجلس، تهران، ص 215-214.
[5] . تاریخ قم، همان مدرک، و مجلسی، بحارالانوار، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ج 60، ص 216.
[6] ذبیح الله محلاتی، ریاحین الشریعه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1375 ق، ج 5، ص 35.
[7] . علی اکبر ،مهدی پور، کریمة اهل بیت، نشر حاذق، قم، 1415 ه . ق، ص 133. به نقل از حیدر خوانساری.زبدة التصانیف،ج 6، ص 159،
منبع: اندیشه قم





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین