زیارت عارفانه یعنی زیارت با شناخت مقام ومنزلت ودرک کامل ودرست مقام بندگی ومرتبه ایمان اهل بیت ؛ آنچه از آیات و روایات فهمیده می شود برای زیارت معرفت های چند لازم است؛ 1- شخص به مقام و منزلت زیارت شونده در پیشگاه حق تعالی آشنا شود وآدب وآداب حضور در محضر اولیاء را به خوبی دریابد؛ 2- یکی از علتهای توصیه برای به دست آوردن معرفت ، این است که زائر گرفتار شرک وغلو وکفر نشده وراه اصلی که هدف زیارت است وآن معرفت به توحید است گم نشود ؛ چنانکه در آغاز زیارت نامه ها گفتن شهادتین وذکر تکبیر وتحلیل وتسبیح مستحب شمرده شده استبرای همین مسئله است ؛بنابراین پرهیز از غلو شرک نیز از مبانی مهم زیارت با معرفت است. 3- زائر تصمیم بگیرد که خود را با او هماهنگ و همسو کند یعنی پس از آشنایی با سیره و عقیده صاحبِ بارگاه عقاید و رفتار و گفتار خود را با او هماهنگ کند که البته یکی از بهترین راهها برای آشنایی با اهل بیت علیهم السّلام و در پرتو آنها برای آشنایی با از جمله حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها توجه به معرفی هایی است که در ضمن زیارات و دعاها، حضرات معصومین خودشان بیان نموده اند که به عنوان نمونه جامعة کبیره از جملة آن زیارت می باشند. السلام علیکم یا اهل بیت نبوة ..... سلام برای شما خاندان نبوت و جایگاه امانت رسالت و محلّ نزول ملائک و محل فرود انوار وحی خدا و معدن رحمت حق و گنجینه های علم و معرفت الهی و صاحبان بالاترین درجة حلم و بردباری و اساس و پایه های صفات کریمانه و بزرگی و پیشوایان امت ها و مالک و ولی نعمت روحانی، و ارکان بزرگواری و نیکوکاری و ستون و پشتوانه نیکوکاران و رهبر بندگان خدا و ستون های محکم و درهای ایمان و امین های اسرار خدای رحمان و فرزندان پیغمبران و برگزیده از رسولان و عترت رسول خدا صلّی الله علیه و آله که برگزیده خدای جهان است و بر شما باد رحمت و برکات خدا. سلام بر شما امامان و راهنمایان طریق هدایت و چراغهای تاریکیهای امت و پرچمداران علم و تقوی و خردمندان بزرگ و صاحبان عقل کامل و پناه خلق عالم و وارثان پیغمبران حق ......[1] در زیارت حضرت فاطمة معصومه سلام الله علیها می خوانیم: سلام بر تو ای دختر رسول خدا، سلام بر تو ای دختر فاطمه زهرا سلام بر تو ای دختر امیرالمؤمنین، سلام بر تو ای دختر امام حسن و امام حسین، سلام بر تو ای دختر ولی الله، سلام بر تو ای خواهر ولی الله، سلام بر تو ای عمه ولی الله ، سلام بر تو ای دختر امام کاظم علیه السّلام ، سلام بر تو باد، خدا میان ما و شما در بهشت رابطه و آشنایی برقرار کند و ما را در زمرة شما محشور گرداند .... ای فاطمة معصومه مرا در دخول به بهشت شفاعت کن چرا که تو نزد خدای متعال مقام و منزلت بلندی داری .....[2] معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. شرح زیارت جامعه ؛شیخ اسماعیل صائنی زنجانی. 2. آداب زیارت، تقی مدرسی . پی نوشتها: [1] . شیخ عباس قمی ، مفاتیح الجنان، زیارت جامعه کبیره و زیارت نامه حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها . [2] . شیخ عباس قمی ، مفاتیح الجنان، زیارت جامعه کبیره و زیارت نامه حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها . منبع: اندیشه قم
امام رضا علیه السّلام می فرمایند: هر کس خواهرم را در قم با معرفت زیارت کند بهشت بر او واجب می شود ! معرفت زیارت چیست؟
زیارت عارفانه یعنی زیارت با شناخت مقام ومنزلت ودرک کامل ودرست مقام بندگی ومرتبه ایمان اهل بیت ؛ آنچه از آیات و روایات فهمیده می شود برای زیارت معرفت های چند لازم است؛
1- شخص به مقام و منزلت زیارت شونده در پیشگاه حق تعالی آشنا شود وآدب وآداب حضور در محضر اولیاء را به خوبی دریابد؛
2- یکی از علتهای توصیه برای به دست آوردن معرفت ، این است که زائر گرفتار شرک وغلو وکفر نشده وراه اصلی که هدف زیارت است وآن معرفت به توحید است گم نشود ؛ چنانکه در آغاز زیارت نامه ها گفتن شهادتین وذکر تکبیر وتحلیل وتسبیح مستحب شمرده شده استبرای همین مسئله است ؛بنابراین پرهیز از غلو شرک نیز از مبانی مهم زیارت با معرفت است.
3- زائر تصمیم بگیرد که خود را با او هماهنگ و همسو کند یعنی پس از آشنایی با سیره و عقیده صاحبِ بارگاه عقاید و رفتار و گفتار خود را با او هماهنگ کند که البته یکی از بهترین راهها برای آشنایی با اهل بیت علیهم السّلام و در پرتو آنها برای آشنایی با از جمله حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها توجه به معرفی هایی است که در ضمن زیارات و دعاها، حضرات معصومین خودشان بیان نموده اند که به عنوان نمونه جامعة کبیره از جملة آن زیارت می باشند.
السلام علیکم یا اهل بیت نبوة ..... سلام برای شما خاندان نبوت و جایگاه امانت رسالت و محلّ نزول ملائک و محل فرود انوار وحی خدا و معدن رحمت حق و گنجینه های علم و معرفت الهی و صاحبان بالاترین درجة حلم و بردباری و اساس و پایه های صفات کریمانه و بزرگی و پیشوایان امت ها و مالک و ولی نعمت روحانی، و ارکان بزرگواری و نیکوکاری و ستون و پشتوانه نیکوکاران و رهبر بندگان خدا و ستون های محکم و درهای ایمان و امین های اسرار خدای رحمان و فرزندان پیغمبران و برگزیده از رسولان و عترت رسول خدا صلّی الله علیه و آله که برگزیده خدای جهان است و بر شما باد رحمت و برکات خدا.
سلام بر شما امامان و راهنمایان طریق هدایت و چراغهای تاریکیهای امت و پرچمداران علم و تقوی و خردمندان بزرگ و صاحبان عقل کامل و پناه خلق عالم و وارثان پیغمبران حق ......[1]
در زیارت حضرت فاطمة معصومه سلام الله علیها می خوانیم:
سلام بر تو ای دختر رسول خدا، سلام بر تو ای دختر فاطمه زهرا سلام بر تو ای دختر امیرالمؤمنین، سلام بر تو ای دختر امام حسن و امام حسین، سلام بر تو ای دختر ولی الله، سلام بر تو ای خواهر ولی الله، سلام بر تو ای عمه ولی الله ، سلام بر تو ای دختر امام کاظم علیه السّلام ، سلام بر تو باد، خدا میان ما و شما در بهشت رابطه و آشنایی برقرار کند و ما را در زمرة شما محشور گرداند .... ای فاطمة معصومه مرا در دخول به بهشت شفاعت کن چرا که تو نزد خدای متعال مقام و منزلت بلندی داری .....[2]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. شرح زیارت جامعه ؛شیخ اسماعیل صائنی زنجانی.
2. آداب زیارت، تقی مدرسی .
پی نوشتها:
[1] . شیخ عباس قمی ، مفاتیح الجنان، زیارت جامعه کبیره و زیارت نامه حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها .
[2] . شیخ عباس قمی ، مفاتیح الجنان، زیارت جامعه کبیره و زیارت نامه حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها .
منبع: اندیشه قم
- [سایر] آیا این روایت صحیح است که حضرت امام رضا علیه السّلام فرموده است: زائران من، قبل از زیارت من به زیارت خواهرم در قم مشرف شوند؟
- [آیت الله خوئی] شخصی زیارت قم میرود یا زیارت امام رضا علیه السلام یا سایر مشاهد مشرفه، در بین راه ماشینها موسیقی میزنند، آیا چنین زیارت رفتن جایز است یا نه؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی در مسجد اعظم قم و یا مسجدهای اطراف مضجع مطهر امام رضا علیه السّلام معتکف شود، آیا در کوتاه مدت یا بلند مدت می تواند کنار قبر حضرت رضا علیه السّلام و یا حضرت معصومه سلام اللّه علیها به عبادت و زیارت بپردازد؟ و زیارت او خروج از مسجد محسوب می شود؟
- [سایر] امام رضا (علیه السلام) درباره ی اهمیت دادن کاسبها به نماز چه می فرمایند؟
- [سایر] کیفیت زیارت امام رضا(ع) چگونه است؟
- [سایر] آداب زیارت امام رضا(ع) چیست؟
- [سایر] دلیل فرمایش امام حسن عسگری (ع) که ثواب زیارت امام رضا (ع)بیشتر از زیارت امام حسین (ع) است، چیست؟
- [سایر] آیا از نگاه احادیث، زیارت امام رضا(ع) بر زیارت امام حسین(ع) برتری دارد؟!
- [سایر] برنامه کامل برای زیارت امام رضا علیه السّلام چیست؟
- [سایر] زیارت امام رضا علیه السلام چه فضیلت هایی دارد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلاً به زیارت حضرت اباعبدالله(علیه السلام)مشرف شود، چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست و اگر به واسطه عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله بروجردی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلاً به زیارت حضرت اباعبدالله عَلَیْهِ السَّلَام مشّرف شود، چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست و اگر به واسطهی عذری نتواند آن امام را زیارت کند، چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلا به زیارت حضرت اباعبدالله(علیه السلام) مشرف شود، چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست و اگر بواسطه عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه نذر کند به زیارت یکی از امامان مثلاً به زیارت حضرت امام حسین(علیه السلام) مشرف شود، اگر به زیارت امام دیگری برود کافی نیست و هرگاه به واسطه عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر نذر کند به زیارت یکی از امامان مثلا به زیارت حضرت ابی عبدالله علیه السلام مشرف شود چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست و اگر به واسطه عذری نتواند ان امام را زیارت کند چیزی بر او واجب نیست
- [آیت الله نوری همدانی] اگر نذر کند که به زیارت یکی ازامامان مثلاً به زیارت حضرتِ اَبا عَبْدِاللهِ (علیه السّلام ) مشرف شود ، چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست واگر به واسطة عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او واجب نیست .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر نذر کند که به زیارت یکی از ائمه:، مثلاً به زیارت حضرت ابا عبدالله علیه السلام مشرف شود، چنان چه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست، و اگر به واسطه عذری نتواند آن امام را زیارت کند، چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .پس از تشهّد آخر نماز, درحالیکه نشسته و بدن آرام است, مستحب است بگوید: (اَلسَّلاَمُ عَلَیْکَ اَیُّهَا النَّبِیُّ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَکاتُهُ (و واجب است بعد از آن بگوید: (السَّلاَمُ عَلَیْنَا وَ عَلی عِبَادِ اللهِ الصَّالِحِینَ (یا بگوید: (اَلسَّلاَمُ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَکاتُهُ (و احتیاط واجب است که به اوّلی اکتفا نشود و اکتفا به دومی, صحیح است.
- [آیت الله مظاهری] بعد از تشهّد رکعت آخر نماز واجب است سلام بگوید و سلام دارای سه جمله است: (اَلسَّلامُ عَلَیْکَ اَیُّهَا النّبِیُّ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُهُ، اَلسَّلامُ عَلَیْنا وَ عَلی عِبادِ اللَّه الصَّالِحین، اَلسَّلامُ عَلَیْکُم وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُهُ). و سلام واجب، سلام سوّم است که میتواند به آن اکتفا کند.
- [آیت الله مظاهری] مکروه است که در گریه بر میّت صدا را خیلی بلند کنند. ______ 1) آیا تو بر پیمانی - که با آن ما را ترک کردی - وفاداری؟ پیمان بر شهادت به اینکه نیست خدایی غیر از خداوند متعال، او که یکتاست و شریکی برای او نیست و به اینکه محمد صلی الله علیه وآله وسلم بنده و رسول اوست و سید پیامبران و خاتم آنان است و به اینکه علی علیه السلام امیر مومنان و سید امامان و امامی است که خداوند متعال، فرمانبرداری از او را بر همه عالمیان واجب فرموده است و به اینکه حسن و حسین و علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و حسن بن علی و قائم آل محمد - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان مومنان و حجّتهای خداوند بر همه خلائق و امامان تو هستند، که پیشروان هدایت و نیکوکاری هستند. 2) هنگامی که دو فرشته نزدیک به خداوند (نکیر و منکر) که فرستادگان از جانب خدای متعالند، به سوی تو آمدند و از تو در مورد خدایت و پیامبرت و دینت و کتابت و قبلهات و امامانت سوال کردند،پس نترس و اندوهگین نشو و در جواب آنان بگو: خداوند، پروردگار من و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، پیامبر من و اسلام، دین من و قرآن، کتاب من و کعبه، قبله من و امیر مومنان علی بن ابی طالب، امام من و حسن بن علی، امام من و حسین بن علی، امام من و زین العابدین، امام من و محمد باقر، امام من و جعفر صادق، امام من، و موسی کاظم، امام من و علی رضا، امام من و محمد جواد امام من و علی هادی، امام من و حسن عسکری، امام من و حجّت منتظَر، امام من میباشند، اینان - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان و سروران و رهبران و شفیعان من میباشند، در دنیا و آخرت به آنان دوستی میورزم و از دشمنان آنان دوری میجویم، سپس بدان ای فلان فرزند فلان. 3) بدرستی که خداوند متعال، بهترین پروردگار و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، بهترین پیامبر و امیر مومنان علی بن ابی طالب و فرزندان معصوم او یعنی دوازده امام، بهترین امامان هستند و آنچه را محمد صلی الله علیه وآله وسلم آورده است حقّ است و مرگ حقّ است و سوال منکر و نکیر در قبر حقّ است و برانگیخته شدن (برای روز قیامت)، حقّ است و رستاخیز، حقّ است و صراط، حقّ است و میزان (اعمال)، حقّ است و تطایر کتب، حقّ است و بهشت، حقّ است و جهنم، حقّ است و آن ساعت معهود (روز قیامت)، خواهد آمد و هیچ تردیدی در آن نیست و به تحقیق خداوند متعال کسانی را، که در قبرها هستند، بر خواهد انگیخت. 4) خداوند تو را بر قول ثابت، پایدار فرماید و به راه مستقیم هدایت فرماید و بین تو و امامان تو در جایگاهی از رحمتش، شناخت ایجاد فرماید. 5) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را با برهانی از خودت روبرو گردان، خداوندا (درخواست میکنیم)عفو تو را، عفو تو را. 6) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را از جانب خودت با رضوان روبرو کن و قبر او را از بخشایش خودت آرام فرما، رحمتی که بوسیله آن از مهربانی هر کس دیگری بی نیاز گردد.