تحقق حکومت ها، حتی حکومت های اسلامی که مشروعیت آنها از جانب خداست تنها با مشارکت و حضور مردم میسر می شود. امام خمینی (ره) ضمن تصریح بر مشروعیت الهی حاکم، دربارة نقش مقبولیت مردمی و نفی دیکتاتوری و زور در حکومت اسلامی می فرمایند: (ما بنای بر این نداریم که یک تحمیلی بر ملتمان بکنیم. اسلام به ما اجازه نداده است که دیکتاتوری بکنیم. ما تابع آراء ملت هستیم. ملت ما هر طور رأی داد، ما هم از آنها تبعیت می کنیم. ما حق نداریم، خدای تعالی به ما حق نداده است که بر ملتمان چیزی را تحمیل کنیم.)[1] می توان گفت که مشارکت و حضور مردم، به حاکم اسلامی بسط ید و قدرت می دهد و به عبارتی نقش و مشارکت مردم با رعایت حدود و قیودی که اسلام معین می کند از ارکان تشکیل و قوام حکومت اسلامی است که حاکمان اسلامی و در رأس آنها رهبری نظام نیزباید پیوسته در مشارکت مردم در امور و احترام به آراء آنها (البته در چارچوب اسلام) کوشا باشد. و تا جایی که به اهداف عالیه نظام لطمه وارد نمی شود از منتخبین آنها حمایت کرده و پشتیبان آنها باشد. از آنجا که شکل حکومت ما جمهوری است که در قالب اسلام پیاده می شود و مشروعیت آن از سوی خداوند متعال است لذا مشروعیت حاکمان آن نیز از سوی خداوند متعال خواهد بود و مقام رهبری نیز وظیفه پاسداری از اسلامیت نظام را داراست و به عنوان فقیه صاحب ولایت اعطاء کنندة مشروعیت به حاکمان جامعه خواهد بود همانطور که حضرت امام خمینی (ره) در تعیین نخست وزیری دولت موقت می فرمایند: (من ایشان را حاکم قرار دادم، یک نفر آدمی هستم که به واسطة ولایتی که از طرف شارع مقدس دارم، ایشان واجب الاتباع است. یک حکومت عادی نیست، یک حکومت شرعی است. مخالفت با این حکومت، مخالفت با شرع است.)[2] مقام معظم رهبری نیز اولین دخالتی که در ریاست جمهوری دارند تنفیذ حکم ریاست جمهوری[3] است که در واقع اعطاء کنندة مشروعیت به حاکمیّت رئیس جمهور می باشد. گذشته از این مقام رهبری علاوه بر این که وظیفه تعیین سیاست های کلان کشور را عهده دار می باشد،[4] در هر یک از قوای سه گانه به نحوی از دخالت و اعمال حاکمیّت برخوردار است که در مورد قوة مجریه نیز قانون اساسی دراصل یکصد و دهم تمهیداتی اندیشیده و مواردی را برشمرده است. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، سید محمد هاشمی، ج 2، چاپ چهارم، 1379. 2. پرسش ها و پاسخ های استاد مصباح یزدی، ج 1 و 2 و 3. 3. بحارالانوار، ج 78، ص 37 پی نوشتها: [1] . صحیفة نور، ج 10، ص 181. [2] . صحیفة نور، ج 5، ص 31. [3] . ر. ک: اصل یکصد و دهم. [4] . ر. ک: اصل یکصد و دهم. منبع: اندیشه قم
تحقق حکومت ها، حتی حکومت های اسلامی که مشروعیت آنها از جانب خداست تنها با مشارکت و حضور مردم میسر می شود. امام خمینی (ره) ضمن تصریح بر مشروعیت الهی حاکم، دربارة نقش مقبولیت مردمی و نفی دیکتاتوری و زور در حکومت اسلامی می فرمایند: (ما بنای بر این نداریم که یک تحمیلی بر ملتمان بکنیم. اسلام به ما اجازه نداده است که دیکتاتوری بکنیم. ما تابع آراء ملت هستیم. ملت ما هر طور رأی داد، ما هم از آنها تبعیت می کنیم. ما حق نداریم، خدای تعالی به ما حق نداده است که بر ملتمان چیزی را تحمیل کنیم.)[1] می توان گفت که مشارکت و حضور مردم، به حاکم اسلامی بسط ید و قدرت می دهد و به عبارتی نقش و مشارکت مردم با رعایت حدود و قیودی که اسلام معین می کند از ارکان تشکیل و قوام حکومت اسلامی است که حاکمان اسلامی و در رأس آنها رهبری نظام نیزباید پیوسته در مشارکت مردم در امور و احترام به آراء آنها (البته در چارچوب اسلام) کوشا باشد. و تا جایی که به اهداف عالیه نظام لطمه وارد نمی شود از منتخبین آنها حمایت کرده و پشتیبان آنها باشد. از آنجا که شکل حکومت ما جمهوری است که در قالب اسلام پیاده می شود و مشروعیت آن از سوی خداوند متعال است لذا مشروعیت حاکمان آن نیز از سوی خداوند متعال خواهد بود و مقام رهبری نیز وظیفه پاسداری از اسلامیت نظام را داراست و به عنوان فقیه صاحب ولایت اعطاء کنندة مشروعیت به حاکمان جامعه خواهد بود همانطور که حضرت امام خمینی (ره) در تعیین نخست وزیری دولت موقت می فرمایند: (من ایشان را حاکم قرار دادم، یک نفر آدمی هستم که به واسطة ولایتی که از طرف شارع مقدس دارم، ایشان واجب الاتباع است. یک حکومت عادی نیست، یک حکومت شرعی است. مخالفت با این حکومت، مخالفت با شرع است.)[2] مقام معظم رهبری نیز اولین دخالتی که در ریاست جمهوری دارند تنفیذ حکم ریاست جمهوری[3] است که در واقع اعطاء کنندة مشروعیت به حاکمیّت رئیس جمهور می باشد. گذشته از این مقام رهبری علاوه بر این که وظیفه تعیین سیاست های کلان کشور را عهده دار می باشد،[4] در هر یک از قوای سه گانه به نحوی از دخالت و اعمال حاکمیّت برخوردار است که در مورد قوة مجریه نیز قانون اساسی دراصل یکصد و دهم تمهیداتی اندیشیده و مواردی را برشمرده است.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، سید محمد هاشمی، ج 2، چاپ چهارم، 1379.
2. پرسش ها و پاسخ های استاد مصباح یزدی، ج 1 و 2 و 3.
3. بحارالانوار، ج 78، ص 37
پی نوشتها:
[1] . صحیفة نور، ج 10، ص 181.
[2] . صحیفة نور، ج 5، ص 31.
[3] . ر. ک: اصل یکصد و دهم.
[4] . ر. ک: اصل یکصد و دهم.
منبع: اندیشه قم
- [سایر] چرا رهبری در مورد ریاست جمهوری دخالت نمی کند؟
- [سایر] چرایی و چیستی حکم تنفیذ ریاست جمهوری؟ چرا تنفیذ حکم ریاست جمهوری از وظایف رهبری است؟
- [سایر] چرا تعداد شرکتکنندگان در انتخابات ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی معمولا بیشتر از مجلس خبرگان است؟
- [سایر] آیا منظور مقام رهبری از شاه سلطان حسین در یکی از سخنرانیهای قبل از انتخابات دهم ریاست جمهوری خود، آقای سیدمحمد خاتمی بوده است؟
- [سایر] می خواستم سوال کنم کاندیدای مورد نظر مقام معظم رهبری برای ریاست جمهوری چه کسی است، آیا ایشان اعلام موضع کرده اند؟
- [سایر] جایگاه ریاست جمهوری در نظام جمهوری اسلامی و اهمّیّت انتخابات آن با سایر انتخاباتها چیست؟
- [سایر] تکلیف سیاسی و اجتماعی مردم دربارة انتخابات ریاست جمهوری چیست؟
- [سایر] جایگاه ریاست جمهوری در نظام جمهوری اسلامی ، اهمیّت آن و اهمّیّت انتخابات آن نسبت به سایر انتخاباتهای دیگر چیست؟
- [سایر] برخی مطرح می کنند وجود نظارت استصوابی که بر اساس آن شورای نگهبان در هر مرحله از انتخابات با بهانه های عدم التزام عملی با اسلام و ... اقدام به رد صلاحیت کاندیداهای ریاست جمهوری، مجلس و یا خبرگان رهبری
- [سایر] یک سوال داشتم و اون اینکه اگه ممکنه قوانین ریاست جمهوری در امریکا را کامل برام توضیح بدهید یعنی چه جوری یک شخص در ریاست جمهوری امریکا رأی میاره؟ اگه ممکنه با جزئیات توضیح بدهید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بعد از معامله و پیش از تحویل دادن مال عیبی بدون دخالت خریدار در آن پیدا شود، خریدار میتواند معامله را به هم بزند ولی نمیتواند تفاوت قیمت بگیرد و نیز اگر در عوض مال بعد از معامله و پیش از تحویل دادن، عیبی بدون دخالت فروشنده پیدا شود، فروشنده میتواند معامله را به هم بزند، ولی نمیتواند تفاوت قیمت بگیرد.
- [آیت الله مظاهری] اجرای حدود الهی وظیفه حاکم شرع است و دیگران حقّ دخالت ندارند. و در باب حدود به اندک شبهه، باید از اجرای حدّ خودداری شود.
- [آیت الله سبحانی] ولی زن که در غسل و کفن و دفن او دخالت می کند شوهر اوست، سپس کسانی که از آن زن ارث می برند با حفظ تقدم مرد بر زن.
- [آیت الله اردبیلی] ولیّ زن که در غسل، کفن، نماز و دفن او دخالت میکند، شوهر اوست و اگر شوهر نداشته باشد، کسی که در زمان حیات او سرپرستی او را به عهده داشته بر دیگران در این امر مقدم است.
- [آیت الله بهجت] اگر در مضاربه قسمتی از مالالتجارة به نسیه فروخته شود و مالک از این کار اطلاع داشته باشد و بخواهد مضاربه را فسخ نماید، مطالبه بدهیها و تحصیل آن به عهده عامل نیست، و اگر عامل مضاربه را فسخ نماید و جمعآوری مطالبات بدون دخالت او در خطر باشد، لزوم تحصیل مطالبات توسط عامل در صورت تقاضای مالک، موافق احتیاط است.
- [آیت الله علوی گرگانی] درختی که از آب باران یا رطوبت زمین استفاده میکند و به آبیاری احتیاج ندارد، اگر به کارهای دیگر مانند بیل زدن و کود دادن محتاج باشد، معامله مساقات در آن صحیح است در صورتی که در زیاد شدن میوه یا خوب شدن آن دخالت داشته باشد.
- [امام خمینی] جایز نیست برای طلاب علوم دینیه دخول در مؤسسات دولتی که به اسم مؤسسات دینیه تأسیس نمودهاند مثل مدارس دینیه که دولتهای جائر در آنها دخالت مینمایند، و از متولیان گرفتهاند، و یا متولیان را تحت سلطه و نفوذ خود قرار دادهاند، و آنچه با دست اداره اوقاف یا به تصویب آن به آنها بدهند حرام است.
- [امام خمینی] ولی زن که در غسل و کفن و دفن او دخالت می کند شوهر اوست، و بعد ازاو، مردهایی که از میت ارث می برند مقدم بر زنهای ایشانند، و هر کدام که در ارث بردن مقدم هستند در این امر نیز مقدمند.
- [آیت الله سیستانی] اگر چیزی که غصب کرده از بین برود ، در صورتی که قیمی باشد مثل گاو و گوسفند باید قیمت آن را بدهد و قیمی به چیزی میگویند : که مثل آن از جهت خصوصیاتی که در جلب تقاضا دخالت دارد فراوان نیست ، و چنانچه قیمت بازار آن بواسطه اختلاف عرضه و تقاضا فرق کرده باشد ، باید قیمت وقتی را که تلف شده بدهد .
- [آیت الله مکارم شیرازی] (وکالت) آن است که انسان کاری که شرعاً می تواند در آن دخالت و تصرف کند به دیگری واگذار نماید تا از طرف او انجام دهد، مثلاً کسی را وکیل کند که خانه او را بفروشد، یا همسری را برای او عقد کند و در صورتی که شرایط در آن جمع باشد صحیح است.