مقدّمه: رسالت اولیه و وظیفه اصلی طلاب به عنوان سرباز امام زمان(عج) مرزبانی عقیده هاست که به تحصیل علوم دینی و فهم دین و نهایتاً نشر و ترویج و تبلیغ و تدریس مکتب اهل بیت علیهم السلام می پردازند و در این رهگذر پاسخ گوی شبهات نیز هستند و از اسلام دفاع می کنند. البته روحانیون در زمان جنگ همراه با انجام رسالت اولیه شان، در جبهه های جنگ حضور یافته و به دفاع از مرزهای کشور اسلامی پرداختند لذا در زمان جنگ روحانیّت به عنوان روحانیون رزمی تبلیغی و یا رزمی به جبهه اعزام می شدند. که آمار دقیقی از تعداد روحانیونی که به جبهه اعزام شده اند در دست نیست زیرا مراکز اعزام روحانیون متعدّد بوده است.[1] که در این عرصه روحانیون با ایثار و حماسه هایی که داشته اند شهدایی برای اسلام تقدیم داشته اند آمار تقریبی ایثار و حماسه آفرینی های روحانیون: 1. تعداد شهدای روحانی بالغ بر 3417 نفر بوده است که 15/5 درصد کل روحانیون کشور در همان زمان می باشند.[2] از هر 1000 نفر طلبه 40 نفر به شهادت رسیده اند و حال آنکه طبق آمار در بقیّه اقشار از هر 1000 نفر 4 نفر شهید شده است و این در حالی است که خیلی از روحانیون به صورت گمنام به جبهه می رفتند و بعضی در جبهه لباس روحانیّت نمی پوشیدند و به صورت یک بسیجی اعزام می شدند یا در مسئولیت های دیگری غیر از کار تبلیغی و فرهنگی در جبهه حضور می یافتند.[3] 2. در طول دفاع مقدس بیش از 000/96 مرتبه روحانیون به جبهه ها اعزام شده اند که از آنها تعدادی شهید و تعدادی آزاده و مفقود شده اند. تمام این آمارها مربوط به شهدای دفاع مقدس است. شهدای روحانیّت در زمان رژیم طاغوت و در زمان انقلاب که به صورت های مختلف (ترور و...) شهید شده اند و شهدای مشروطه و قبل از آن لحاظ نشده است. تیپ مستقل امام جعفر صادق علیه السلام : این تیپ ویژه روحانیون رزمی و تبلیغی است که در زمان دفاع مقدّس هم فعالیّت داشته است و در حال حاضر هم هر سال دوره های آموزش نظامی در پادگانی نزدیک شهر مقدس قم برگزار می کند. گردان های زیر مجموعة آن، سالانه برنامه تداوم آمادگی نظامی دارند و برنامه های دیگری نیز بسیج مدارس و گردان ها برگزار می کنند. در هر مدرسة علمیه بسیج طلاب فعّال است که زیر نظر تیپ 83 امام صادق علیه السلام سازمان دهی می شوند. فرازهایی از کلام امام(ره) در مورد شهدای روحانیّت: سلام بر حماسه سازان همیشه جاوید روحانیّت که رسالة علمیة و عملیّه خود را به دم شهادت و مرکب خون نوشته اند و بر منبر هدایت و وعظ و خطابه ناس از شمع حیاتشان گوهر شب چراغ ساخته اند. افتخار و آفرین بر شهدای حوزه و روحانیّت که در هنگامة نبرد رشته تعلقات درس و بحث و مدرسه را بریدند و عقال تمنّیات دنیا را از پای حقیقت علم برگرفتند و سبکبالان به میهمانی عرشیان رفتند و در جمع ملکوتیان شعر حضور سرودند و نیز چه زیبا فرمودند: که کدام انقلاب مردمی اسلامی را سراغ دارید که در آن حوزه و روحانیّت پیش کسوت شهادت نبوده اند و بر بالای دار نرفته اند و اجساد مطهرشان بر سنگفرش های حوادث خونین به شهادت نایستاده است؟... خدا را سپاس می گذاریم که از دیوارهای فیضیه گرفته تا سلول های مخوف انفرادی رژیم شاه و از کوچه و خیابان تا مسجد و محراب امامت جمعه و جماعت و از دفاتر کار و محل خدمت تا خطوط مقدم جبهه ها و میادین مین، خون پاک شهدای حوزه و روحانیت افق فقاهت را گلگون کرده است.[4] گرچه روحانیّت، شهدای زیادی تقدیم اسلام و انقلاب کرده است ولی نباید نقش علمی و تبلیغی روحانیّت را دست کم گرفت چرا که همین روحانیّت بود با اشاعة فرهنگ اهل بیت علیهم السلام جوانانی آمادة شهادت تحویل جامعة اسلامی داد. امام صادق علیه السلام در این باره می فرمایند: مداد و قلم علما بر خون شهید برتری دارد. (... فتوزن دماء الشهداء مع مداد العلماء فیرجّح مداد العلماء علی دماء الشهداء).[5] خوشا به سعادت کسانی که به هر دو مقام نایل شدند. پی نوشتها: [1] . بروشور ستاد کنگره شهدای روحانی، تیپ 83 امام صادق علیه السلام .. [2] . همان. [3] . مجلة پگاه، ویژة حوزه، شمارة 12، ص 13 و 14. [4] . صحیفه نور، سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، انتشارات سروش تهران، چاپ اول، 1369، جلد 21، ص 88. [5] . قمی، عباس، سفینة البحار، تهران، دارالاسوة للطباعة و النّشر، چاپ دوم، 1416 ه ق، جلد 6، ص 348. منبع: اندیشه قم
مقدّمه: رسالت اولیه و وظیفه اصلی طلاب به عنوان سرباز امام زمان(عج) مرزبانی عقیده هاست که به تحصیل علوم دینی و فهم دین و نهایتاً نشر و ترویج و تبلیغ و تدریس مکتب اهل بیت علیهم السلام می پردازند و در این رهگذر پاسخ گوی شبهات نیز هستند و از اسلام دفاع می کنند. البته روحانیون در زمان جنگ همراه با انجام رسالت اولیه شان، در جبهه های جنگ حضور یافته و به دفاع از مرزهای کشور اسلامی پرداختند لذا در زمان جنگ روحانیّت به عنوان روحانیون رزمی تبلیغی و یا رزمی به جبهه اعزام می شدند. که آمار دقیقی از تعداد روحانیونی که به جبهه اعزام شده اند در دست نیست زیرا مراکز اعزام روحانیون متعدّد بوده است.[1] که در این عرصه روحانیون با ایثار و حماسه هایی که داشته اند شهدایی برای اسلام تقدیم داشته اند
آمار تقریبی ایثار و حماسه آفرینی های روحانیون:
1. تعداد شهدای روحانی بالغ بر 3417 نفر بوده است که 15/5 درصد کل روحانیون کشور در همان زمان می باشند.[2] از هر 1000 نفر طلبه 40 نفر به شهادت رسیده اند و حال آنکه طبق آمار در بقیّه اقشار از هر 1000 نفر 4 نفر شهید شده است و این در حالی است که خیلی از روحانیون به صورت گمنام به جبهه می رفتند و بعضی در جبهه لباس روحانیّت نمی پوشیدند و به صورت یک بسیجی اعزام می شدند یا در مسئولیت های دیگری غیر از کار تبلیغی و فرهنگی در جبهه حضور می یافتند.[3]
2. در طول دفاع مقدس بیش از 000/96 مرتبه روحانیون به جبهه ها اعزام شده اند که از آنها تعدادی شهید و تعدادی آزاده و مفقود شده اند.
تمام این آمارها مربوط به شهدای دفاع مقدس است. شهدای روحانیّت در زمان رژیم طاغوت و در زمان انقلاب که به صورت های مختلف (ترور و...) شهید شده اند و شهدای مشروطه و قبل از آن لحاظ نشده است.
تیپ مستقل امام جعفر صادق علیه السلام :
این تیپ ویژه روحانیون رزمی و تبلیغی است که در زمان دفاع مقدّس هم فعالیّت داشته است و در حال حاضر هم هر سال دوره های آموزش نظامی در پادگانی نزدیک شهر مقدس قم برگزار می کند.
گردان های زیر مجموعة آن، سالانه برنامه تداوم آمادگی نظامی دارند و برنامه های دیگری نیز بسیج مدارس و گردان ها برگزار می کنند. در هر مدرسة علمیه بسیج طلاب فعّال است که زیر نظر تیپ 83 امام صادق علیه السلام سازمان دهی می شوند.
فرازهایی از کلام امام(ره) در مورد شهدای روحانیّت:
سلام بر حماسه سازان همیشه جاوید روحانیّت که رسالة علمیة و عملیّه خود را به دم شهادت و مرکب خون نوشته اند و بر منبر هدایت و وعظ و خطابه ناس از شمع حیاتشان گوهر شب چراغ ساخته اند.
افتخار و آفرین بر شهدای حوزه و روحانیّت که در هنگامة نبرد رشته تعلقات درس و بحث و مدرسه را بریدند و عقال تمنّیات دنیا را از پای حقیقت علم برگرفتند و سبکبالان به میهمانی عرشیان رفتند و در جمع ملکوتیان شعر حضور سرودند و نیز چه زیبا فرمودند: که کدام انقلاب مردمی اسلامی را سراغ دارید که در آن حوزه و روحانیّت پیش کسوت شهادت نبوده اند و بر بالای دار نرفته اند و اجساد مطهرشان بر سنگفرش های حوادث خونین به شهادت نایستاده است؟... خدا را سپاس می گذاریم که از دیوارهای فیضیه گرفته تا سلول های مخوف انفرادی رژیم شاه و از کوچه و خیابان تا مسجد و محراب امامت جمعه و جماعت و از دفاتر کار و محل خدمت تا خطوط مقدم جبهه ها و میادین مین، خون پاک شهدای حوزه و روحانیت افق فقاهت را گلگون کرده است.[4]
گرچه روحانیّت، شهدای زیادی تقدیم اسلام و انقلاب کرده است ولی نباید نقش علمی و تبلیغی روحانیّت را دست کم گرفت چرا که همین روحانیّت بود با اشاعة فرهنگ اهل بیت علیهم السلام جوانانی آمادة شهادت تحویل جامعة اسلامی داد. امام صادق علیه السلام در این باره می فرمایند: مداد و قلم علما بر خون شهید برتری دارد. (... فتوزن دماء الشهداء مع مداد العلماء فیرجّح مداد العلماء علی دماء الشهداء).[5] خوشا به سعادت کسانی که به هر دو مقام نایل شدند.
پی نوشتها:
[1] . بروشور ستاد کنگره شهدای روحانی، تیپ 83 امام صادق علیه السلام ..
[2] . همان.
[3] . مجلة پگاه، ویژة حوزه، شمارة 12، ص 13 و 14.
[4] . صحیفه نور، سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، انتشارات سروش تهران، چاپ اول، 1369، جلد 21، ص 88.
[5] . قمی، عباس، سفینة البحار، تهران، دارالاسوة للطباعة و النّشر، چاپ دوم، 1416 ه ق، جلد 6، ص 348.
منبع: اندیشه قم
- [سایر] با توجه به تشریع جهاد در اسلام، آیا اسلام دین جنگ و شمشیر است یا آیین صلح؟
- [سایر] با توجه به تشریع جهاد در اسلام، آیا اسلام دین جنگ و شمشیر است یا آیین صلح؟
- [سایر] درآمد طلاب و روحانیون از کجا تأمین می شود؟
- [سایر] جهاد ابتدایی چیست؟ فرق جهاد ابتدایی با جنگ سایر ادیان که شروع کننده جنگ هستند چیست؟
- [سایر] آیا حضرت زهرا(سلام الله علیها) در جبهه ی جهاد فرهنگی نیز مشارکت داشتند؟
- [سایر] چرا برخی از مردم نسبت به طلاب و روحانیون کم توجیهی و بی احترامی می کنند؟
- [سایر] تعهد خدمت طلاب و روحانیون در ارتباط با مقررات متعهدین خدمت چگونه محاسبه میشود؟
- [سایر] سلام و عرض خسته نباشید. در آلبومتان کلاس روحانیون رو دیدم اما توضیحی ارایه نکردید! میخواستم بدونم که آیا طلاب هم میتوانند شرکت کنند یا اینکه خصوصیست؟ و اگر خصوصیست طلاب چگونه میتوانند در کلاس ها شرکت نمایند
- [سایر] به رغم تحقق نیافتن بسیاری از شعارهای جنگ تحمیلی، چرا تا پایان جنگ بر آنها تاکید میشد؟
- [سایر] آیا جهاد ابتدایی، نشانهی "نابردباری مذهبی" و موجب جنگ افروزی نمیشود؟
- [آیت الله اردبیلی] گریختن از صحنه جهاد جایز نیست، مگر این که ترک صحنه =============================================================================== 1 وسائل الشیعة، چاپ آل البیت، کتاب الجهاد، باب 1 از (أبواب جهاد العدوّ و ما یناسبه)،ح13،ج15،ص14. جهاد به منظور جا به جایی از جبههای به جبهه دیگر یا برای تدارک نیروی بیشتر باشد.
- [آیت الله اردبیلی] جهاد از واجبات دین و دری از درهای بهشت است که خداوند آن را برای اولیای خود گشوده است(1) و در جهت حفظ کیان اسلام و امنیت مسلمانان و دفاع در مقابل هجوم کافران و ناپاکان و یاری مستضعفان، مورد تأکید قرآن و معصومان علیهمالسلام قرار گرفته است. امّتی که از جهاد روی گردانند، جامه ذلّت و خواری و ردای بلا و گرفتاری بپوشند و با حقارت و پستی از انصاف و عدالت محروم شوند.
- [آیت الله مظاهری] یکی از گناهان بزرگ در اسلام فرار از جنگ است و در نظر قرآن و روایات اهلبیت(سلاماللهعلیهم) گناه آن خیلی بزرگ است، و آن اقسامی دارد: الف) فرار از جنگ مخصوصاً اگر موجب تضعیف جبهه و یا تقویت دشمن شود، و مخصوصاً اگر فرار از خطِّ مقدّم جبهه باشد. ب) تخلّف از فرمان فرمانده مخصوصاً اگر این تخلّف، موجب سرکشی دیگران و یا تضعیف فرمانده و یا تضعیف دیگران و یا تقویت دشمن باشد. ج) کمکاری یا بیکاری یا تخلّف از وظیفه مخصوصاً اگر موجب تضعیفی در جبهه یا تقویتی برای دشمن گردد. د) شرکت نکردن در جنگ در صورت احتیاج به او، مخصوصاً اگر تخلّف او موجب تضعیف دیگران یا تقویت دشمن باشد. ه) کمک نکردن به جبهه از جهت مالی و فکری و تبلیغی و مانند اینها مخصوصاً اگر تخلّف او موجب تضعیف دیگران و یا تقویت دشمن باشد.
- [آیت الله مظاهری] کسی که در میدان جنگ مجروح شود و بعد از انتقال به پشت جبهه از دنیا برود، گرچه شهید است ولی غسل و کفن ساقط نمیشود.
- [آیت الله اردبیلی] جهاد بر دو نوع است: (ابتدایی) و (دفاعی). (جهاد ابتدایی) آن است که مسلمانان به منظور دعوت کفّار و مشرکین به اسلام و عدالت و یا جلوگیری از نقض پیمان اهل ذمّه یا طغیان باغیان (شورشیان مسلح) بر امام واجبالطّاعه مسلمین، نیروی نظامی به مناطق آنان گسیل دارند. در حقیقت هدف از جهاد ابتدایی کشور گشایی نیست، بلکه دفاع از حقوق فطری انسانهایی است که توسّط قدرتهای کفر و شرک و طغیان از خدا پرستی و توحید، عدالت و شنیدن و پذیرش آزادانه احکام خداوند محروم شدهاند. (جهاد دفاعی) زمانی است که دشمن به مرز و بوم مسلمانان هجوم آورد و قصد تسلّط سیاسی یا فرهنگی و اقتصادی نسبت به آنان داشته باشد و ممکن است جهاد در برابر باغیان در زمانی که به حمله مسلحانه دست زدهاند نیز جهاد دفاعی محسوب گردد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در جنگهای امروز که میدانهای جنگ وسعت دارد و گاه کیلومترها یا فرسخها مسافت را در بر می گیرد و گلوله های دشمن و مانند آن تا مسافت زیادی می رسد، تمام این صحنه که مرکز تجمع سربازان است میدان جنگ محسوب می شود، ولی اگر دشمن بوسیله بمباران افرادی را دور از جبهه های جنگ به قتل برساند احکام بالا در مورد آنها جاری نیست.
- [آیت الله مظاهری] بر زنها و واماندهها و بچّهها، رفتن به جبهه جنگ واجب نیست و همچنین بر فقرا و ضعفا کمک به جبهه لازم نیست، ولی اگر دشمن به مملکت اسلامی هجوم آورد، بر همه افراد حتّی بر زن و بچّه و وامانده، در صورتی که قدرت داشته باشند، دفع آن دشمن لازم است، و همچنین بر همه چه متمکّنین و چه فقرا و ضعفا، در حدّ توان و قدرت واجب است کمک نمایند.
- [آیت الله جوادی آملی] .تصرف در اموال کفّار حربی که در حال جنگ با مسلمانان هستند, جایز است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] آنچه در دست کفّار باشد و مالک آن از کسانی باشد که اموال آنها احترام دارد؛ یعنی مسلمانان یا کافران ذمّی یا معاهد، چنانچه به صورت امانت در دست کفّار بوده و آنان خود را مالک آن نمیدانستهاند، اگر با جنگ یا بدون جنگ به دست مسلمانان برسد، احکام غنیمت بر آن بار نمیشود، بلکه ملک مالک اصلی است، همچنین اگر کفّار خود را مالک آن مال میدانسته ولی بدون جنگ به دست مسلمانان برسد، ولی اگر با جنگ به دست مسلمانان برسد - خواه در پیکاری عمومی به چنگ مسلمانان آمده باشد یا برخی از مسلمانان آن را به دست بیاورند - غنیمت جنگیست و خمس آن کنار گذاشته و بقیه بین جنگجویان تقسیم میشود، ولی مالک اصلی مال نسبت به آن حقّ اولویت دارد و میتواند با پرداخت قیمت آن، آن را مالک گردد
- [آیت الله مظاهری] هرگاه نذر کند کاری را انجام دهد چنانچه معلوم شود که آن کار مورد نداشته است یا مورد آن از بین رفته است، مثلاً نذر کند که اگر مریض او خوب شود عملی را انجام دهد بعد معلوم شود که پیش از نذر کردن مریض خوب شده، یا مالی را نذر جبهه کند ولی جنگ تمام شود، عمل کردن به آن نذر لازم نیست.