اعتیاد
عادت کردن و خو گرفتن را اعتیاد گویند. این عنوان به مناسبت در بابهای زکات، خمس، صوم، حج و نکاح مطرح شده است.
نقش والدین در به اعتیاد کشیده شدن فرزندان چیست؟
مقدمه: به طور کلی یافتن نقش خانواده و به‌خصوص والدین در اعتیاد فرزندان، از طریق تحلیل روابط آنها با یکدیگر و جو عاطفی حاکم بر خانواده روشن می شود. پدر و مادر نقش مهم در شکل‌دهی رفتار فرزندان و ساختار شخصیت آنها دارند. فرزندان از طریق همانندسازی با والدین بسیاری از رفتارها را یاد می‌گیرند و از سوی دیگر سبک‌های تربیتی والدین، روابط والدین با فرزندان، فرهنگ خانواده نیز می‌تواند در رفتار فرزندان از جمله معتاد شدن یا نشدن آنها مؤثر باشد. تحقیقات انجام شده در زمینة نقش خانواده در اعتیاد فرزندان نشان می‌دهد که مؤلفه‌های ذیل از عمده‌ترین عوامل خانوادگی اعتیاد فرزندان است. 1. عدم توجه به نیازهای عاطفی فرزندان بررسی‌های انجام گرفته در زمینة علل اعتیاد نشان می‌دهد که کمبودهای عاطفی و عدم توجه به نیازهای فرزندان از علل مهم اعتیاد فرزندان است.[1]اگر نیازهای عاطفی فرزندان از سوی خانواده به‌صورت صحیح و مطلوب ارضا نشود، ممکن است فرزندان به اعتیاد و مواد مخدر روی آورند. تحقیقات انجام شده در زمینة (بررسی و شناخت عوامل اجتماعی مؤثر در اعتیاد افراد) ، (بررسی عوامل مؤثر در اعتیاد جوانان به مواد مخدر) ، (بررسی علل و عوارض روانی اجتماعی اعتیاد در ایران) و (نقش خانواده در اعتیاد جوانان) همه نشانگر آن است که نحوة رفتار والدین افراد معتاد با فرزندانشان با بی توجهی، بدون محبت، و خشونت‌آمیز بوده و رابطة عاطفی مطلوب میان آنها وجود نداشته است. بنابراین روابط ناسالم پدر و مادر با فرزندان، باعث می‌شود که فرزندان برای بدست آوردن آرامش روانی خویشتن به انواع مواد مخدر آلوده شوند.[2] 2. اختلافات خانوادگی یکی دیگر از عوامل خانوادگی که می‌تواند زمینة انحرافات فرزندان از جمله اعتیاد آنها را فراهم سازد، از هم‌گسیختگی و اختلافات خانواده‌هاست. در تحقیق انجام شده تحت عنوان (نقش خانواده در اعتیاد جوانان) یکی از عوامل مؤثر در اعتیاد فرزندان اختلافات خانوادگی و عدم انسجام خانواده‌ها گزارش شده است.[3] 3. فقر مادی خانواده تحقیقات نشان می‌دهد که بیشترین تعداد بزهکاران و معتادان، مربوط به خانواده‌های فقیر و کم درآمد می‌باشد. فقر مادی از دو جهت می‌تواند با اعتیاد فرزندان رابطه داشته باشد: الف: فرزندان خانواده‌های فقیر ممکن است جهت امرار معاش و بدست آوردن پول به شغل‌های کاذب از جمله خرید و فروش مواد مخدر روی آورند و در مرور زمان معتاد شوند. یا افرادی که شغل‌شان حمل و نقل مواد مخدر است ، ممکن است افراد کم درآمد را با دادن مقداری پول به‌دام کشند و معتاد کنند و از آنها در جهت اهداف شوم‌شان سوء استفاده نمایند.[4] ب: فقر مادی در اغلب موارد با فقر فرهنگی همراه است، خانواده‌هایی که از نظر مادی فقیرند ممکن است به مسایل عاطفی و تربیتی فرزندان نیز رسیدگی کافی نکنند و فرزندان به‌خاطر کمبود مسایل عاطفی و تربیتی به رفتارهای نابهنجار از جمله اعتیاد رو آورند. 4. اعتیاد پدر و مادر و یا یکی از نزدیکان از مسایل دیگر خانوادگی در زمینة اعتیاد فرزندان ، اعتیاد پدر و مادر و تأثیر آن در معتاد شدن فرزندان، و یا اثر معتاد بودن یکی از نزدیکان بر روی نوجوانان یک فامیل است. فرزندان با مشاهدة والدین از آنها تقلید می‌کنند. و در اعتیاد با آنها همانندسازی می‌کنند. تحقیقات انجام شده خارجی و داخلی در مورد علل اعتیاد جوانان نشان می‌دهد که اغلب معتادان از پدر، مادر، پدربزرگ، مادربزرگ و دیگر اعضای خانواده و یا دوستان نزدیک، یاد گرفته‌اند، و آنها عوامل اصلی معتاد شدن جوانان و نوجوانان بوده است.[5] 5. بی‌سواد و یا کم سواد بودن والدین بی‌سواد و یا کم‌سواد بودن والدین نیز از مسایل خانوادگی علل اعتیاد است و در تحقیقات انجام شده به عنوان یک عامل ارزیابی شده است.[6]با توجه به اینکه ناکارآمدی خانواده و بی‌توجهی والدین به ترتیب فرزندان می‌تواند از عوامل و زمینه‌های اصلی اعتیار فرزندان باشد، لازم است در جهت تحکیم خانواده و ایفای نقش کارآمدی آن در جامعه، به خانواده‌ها آموزش‌هایی ارایه شود تا بتوانند از اعتیاد فرزندان جلوگیری کنند. باید خانواده‌ها را از طریق وسایل ارتباط جمعی و ارایة برنامه‌های مناسب و کاربردی برای ایجاد یک کانون گرم خانوادگی و تربیت صحیح فرزندان در دوره‌های مختلف رشد، آموزش داد.[7] اگر روابط والدین با فرزندان سالم باشد و خانواده نقش تربیتی خود را به‌صورت مناسب انجام دهد بسیاری از نابهنجاری‌های اجتماعی از جمله مشکل اعتیاد در جامعه حلّ خواهد شد. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. محمد نریمانی، اعتیاد و روش‌های پیشگیری و درمان آن، انتشارات شیخ صفی‌الدین، چاپ اول، 1379. 2. ورنان کلمن، اعتیاد چیست؟ معتاد کیست؟، ترجمة علیرضا میرفخرایی، نشر واحدی، چاپ اول، 1378. 3. سازمان ملل متحد یونسکو، آموزش عمومی برای پیشگیری از اعتیاد، ترجمة محسن دهقانی، انتشارات سازمان بهزیستی کشور، چاپ اول، 1372. پی نوشتها: [1]. اورنگ، جمیله، پژوهشی دربارة اعتیاد، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، 1376، ص 111. [2]. همان. ص 125، 124. [3]. همان، ص 111. [4] . فرجاد، محمد حسین، اعتیاد؛ راهنمای کامل و کاربردی برای خانواده‌ها، انتشارات بدر، چاپ سوم، 1378. ص 35 تا 37. [5] . اورنگ، جمیله، همان، ص 111. [6] . همان، ص 112. [7] . فرجاد، محمد حسین و همکاران، اعتیاد؛ راهنمای کامل و کاربردی برای خانواده‌ها، انتشارات بدر، چاپ سوم، 1378، ص 172. منبع: اندیشه قم
مقدمه: به طور کلی یافتن نقش خانواده و به‌خصوص والدین در اعتیاد فرزندان، از طریق تحلیل روابط آنها با یکدیگر و جو عاطفی حاکم بر خانواده روشن می شود. پدر و مادر نقش مهم در شکل‌دهی رفتار فرزندان و ساختار شخصیت آنها دارند. فرزندان از طریق همانندسازی با والدین بسیاری از رفتارها را یاد می‌گیرند و از سوی دیگر سبک‌های تربیتی والدین، روابط والدین با فرزندان، فرهنگ خانواده نیز می‌تواند در رفتار فرزندان از جمله معتاد شدن یا نشدن آنها مؤثر باشد. تحقیقات انجام شده در زمینة نقش خانواده در اعتیاد فرزندان نشان می‌دهد که مؤلفه‌های ذیل از عمده‌ترین عوامل خانوادگی اعتیاد فرزندان است. 1. عدم توجه به نیازهای عاطفی فرزندان بررسی‌های انجام گرفته در زمینة علل اعتیاد نشان می‌دهد که کمبودهای عاطفی و عدم توجه به نیازهای فرزندان از علل مهم اعتیاد فرزندان است.[1]اگر نیازهای عاطفی فرزندان از سوی خانواده به‌صورت صحیح و مطلوب ارضا نشود، ممکن است فرزندان به اعتیاد و مواد مخدر روی آورند. تحقیقات انجام شده در زمینة (بررسی و شناخت عوامل اجتماعی مؤثر در اعتیاد افراد) ، (بررسی عوامل مؤثر در اعتیاد جوانان به مواد مخدر) ، (بررسی علل و عوارض روانی اجتماعی اعتیاد در ایران) و (نقش خانواده در اعتیاد جوانان) همه نشانگر آن است که نحوة رفتار والدین افراد معتاد با فرزندانشان با بی توجهی، بدون محبت، و خشونت‌آمیز بوده و رابطة عاطفی مطلوب میان آنها وجود نداشته است. بنابراین روابط ناسالم پدر و مادر با فرزندان، باعث می‌شود که فرزندان برای بدست آوردن آرامش روانی خویشتن به انواع مواد مخدر آلوده شوند.[2] 2. اختلافات خانوادگی یکی دیگر از عوامل خانوادگی که می‌تواند زمینة انحرافات فرزندان از جمله اعتیاد آنها را فراهم سازد، از هم‌گسیختگی و اختلافات خانواده‌هاست. در تحقیق انجام شده تحت عنوان (نقش خانواده در اعتیاد جوانان) یکی از عوامل مؤثر در اعتیاد فرزندان اختلافات خانوادگی و عدم انسجام خانواده‌ها گزارش شده است.[3] 3. فقر مادی خانواده تحقیقات نشان می‌دهد که بیشترین تعداد بزهکاران و معتادان، مربوط به خانواده‌های فقیر و کم درآمد می‌باشد. فقر مادی از دو جهت می‌تواند با اعتیاد فرزندان رابطه داشته باشد: الف: فرزندان خانواده‌های فقیر ممکن است جهت امرار معاش و بدست آوردن پول به شغل‌های کاذب از جمله خرید و فروش مواد مخدر روی آورند و در مرور زمان معتاد شوند. یا افرادی که شغل‌شان حمل و نقل مواد مخدر است ، ممکن است افراد کم درآمد را با دادن مقداری پول به‌دام کشند و معتاد کنند و از آنها در جهت اهداف شوم‌شان سوء استفاده نمایند.[4] ب: فقر مادی در اغلب موارد با فقر فرهنگی همراه است، خانواده‌هایی که از نظر مادی فقیرند ممکن است به مسایل عاطفی و تربیتی فرزندان نیز رسیدگی کافی نکنند و فرزندان به‌خاطر کمبود مسایل عاطفی و تربیتی به رفتارهای نابهنجار از جمله اعتیاد رو آورند. 4. اعتیاد پدر و مادر و یا یکی از نزدیکان از مسایل دیگر خانوادگی در زمینة اعتیاد فرزندان ، اعتیاد پدر و مادر و تأثیر آن در معتاد شدن فرزندان، و یا اثر معتاد بودن یکی از نزدیکان بر روی نوجوانان یک فامیل است. فرزندان با مشاهدة والدین از آنها تقلید می‌کنند. و در اعتیاد با آنها همانندسازی می‌کنند. تحقیقات انجام شده خارجی و داخلی در مورد علل اعتیاد جوانان نشان می‌دهد که اغلب معتادان از پدر، مادر، پدربزرگ، مادربزرگ و دیگر اعضای خانواده و یا دوستان نزدیک، یاد گرفته‌اند، و آنها عوامل اصلی معتاد شدن جوانان و نوجوانان بوده است.[5] 5. بی‌سواد و یا کم سواد بودن والدین بی‌سواد و یا کم‌سواد بودن والدین نیز از مسایل خانوادگی علل اعتیاد است و در تحقیقات انجام شده به عنوان یک عامل ارزیابی شده است.[6]با توجه به اینکه ناکارآمدی خانواده و بی‌توجهی والدین به ترتیب فرزندان می‌تواند از عوامل و زمینه‌های اصلی اعتیار فرزندان باشد، لازم است در جهت تحکیم خانواده و ایفای نقش کارآمدی آن در جامعه، به خانواده‌ها آموزش‌هایی ارایه شود تا بتوانند از اعتیاد فرزندان جلوگیری کنند. باید خانواده‌ها را از طریق وسایل ارتباط جمعی و ارایة برنامه‌های مناسب و کاربردی برای ایجاد یک کانون گرم خانوادگی و تربیت صحیح فرزندان در دوره‌های مختلف رشد، آموزش داد.[7] اگر روابط والدین با فرزندان سالم باشد و خانواده نقش تربیتی خود را به‌صورت مناسب انجام دهد بسیاری از نابهنجاری‌های اجتماعی از جمله مشکل اعتیاد در جامعه حلّ خواهد شد. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. محمد نریمانی، اعتیاد و روش‌های پیشگیری و درمان آن، انتشارات شیخ صفی‌الدین، چاپ اول، 1379. 2. ورنان کلمن، اعتیاد چیست؟ معتاد کیست؟، ترجمة علیرضا میرفخرایی، نشر واحدی، چاپ اول، 1378. 3. سازمان ملل متحد یونسکو، آموزش عمومی برای پیشگیری از اعتیاد، ترجمة محسن دهقانی، انتشارات سازمان بهزیستی کشور، چاپ اول، 1372. پی نوشتها: [1]. اورنگ، جمیله، پژوهشی دربارة اعتیاد، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، 1376، ص 111. [2]. همان. ص 125، 124. [3]. همان، ص 111. [4] . فرجاد، محمد حسین، اعتیاد؛ راهنمای کامل و کاربردی برای خانواده‌ها، انتشارات بدر، چاپ سوم، 1378. ص 35 تا 37. [5] . اورنگ، جمیله، همان، ص 111. [6] . همان، ص 112. [7] . فرجاد، محمد حسین و همکاران، اعتیاد؛ راهنمای کامل و کاربردی برای خانواده‌ها، انتشارات بدر، چاپ سوم، 1378، ص 172. منبع: اندیشه قم
پاسخ:
مقدمه: به طور کلی یافتن نقش خانواده و به‌خصوص والدین در اعتیاد فرزندان، از طریق تحلیل روابط آنها با یکدیگر و جو عاطفی حاکم بر خانواده روشن می شود. پدر و مادر نقش مهم در شکل‌دهی رفتار فرزندان و ساختار شخصیت آنها دارند. فرزندان از طریق همانندسازی با والدین بسیاری از رفتارها را یاد می‌گیرند و از سوی دیگر سبک‌های تربیتی والدین، روابط والدین با فرزندان، فرهنگ خانواده نیز می‌تواند در رفتار فرزندان از جمله معتاد شدن یا نشدن آنها مؤثر باشد.
تحقیقات انجام شده در زمینة نقش خانواده در اعتیاد فرزندان نشان می‌دهد که مؤلفه‌های ذیل از عمده‌ترین عوامل خانوادگی اعتیاد فرزندان است.
1. عدم توجه به نیازهای عاطفی فرزندان
بررسی‌های انجام گرفته در زمینة علل اعتیاد نشان می‌دهد که کمبودهای عاطفی و عدم توجه به نیازهای فرزندان از علل مهم اعتیاد فرزندان است.[1]اگر نیازهای عاطفی فرزندان از سوی خانواده به‌صورت صحیح و مطلوب ارضا نشود، ممکن است فرزندان به اعتیاد و مواد مخدر روی آورند. تحقیقات انجام شده در زمینة (بررسی و شناخت عوامل اجتماعی مؤثر در اعتیاد افراد) ، (بررسی عوامل مؤثر در اعتیاد جوانان به مواد مخدر) ، (بررسی علل و عوارض روانی اجتماعی اعتیاد در ایران) و (نقش خانواده در اعتیاد جوانان) همه نشانگر آن است که نحوة رفتار والدین افراد معتاد با فرزندانشان با بی توجهی، بدون محبت، و خشونت‌آمیز بوده و رابطة عاطفی مطلوب میان آنها وجود نداشته است. بنابراین روابط ناسالم پدر و مادر با فرزندان، باعث می‌شود که فرزندان برای بدست آوردن آرامش روانی خویشتن به انواع مواد مخدر آلوده شوند.[2]
2. اختلافات خانوادگی
یکی دیگر از عوامل خانوادگی که می‌تواند زمینة انحرافات فرزندان از جمله اعتیاد آنها را فراهم سازد، از هم‌گسیختگی و اختلافات خانواده‌هاست. در تحقیق انجام شده تحت عنوان (نقش خانواده در اعتیاد جوانان) یکی از عوامل مؤثر در اعتیاد فرزندان اختلافات خانوادگی و عدم انسجام خانواده‌ها گزارش شده است.[3]
3. فقر مادی خانواده
تحقیقات نشان می‌دهد که بیشترین تعداد بزهکاران و معتادان، مربوط به خانواده‌های فقیر و کم درآمد می‌باشد. فقر مادی از دو جهت می‌تواند با اعتیاد فرزندان رابطه داشته باشد:
الف: فرزندان خانواده‌های فقیر ممکن است جهت امرار معاش و بدست آوردن پول به شغل‌های کاذب از جمله خرید و فروش مواد مخدر روی آورند و در مرور زمان معتاد شوند. یا افرادی که شغل‌شان حمل و نقل مواد مخدر است ، ممکن است افراد کم درآمد را با دادن مقداری پول به‌دام کشند و معتاد کنند و از آنها در جهت اهداف شوم‌شان سوء استفاده نمایند.[4]
ب: فقر مادی در اغلب موارد با فقر فرهنگی همراه است، خانواده‌هایی که از نظر مادی فقیرند ممکن است به مسایل عاطفی و تربیتی فرزندان نیز رسیدگی کافی نکنند و فرزندان به‌خاطر کمبود مسایل عاطفی و تربیتی به رفتارهای نابهنجار از جمله اعتیاد رو آورند.
4. اعتیاد پدر و مادر و یا یکی از نزدیکان
از مسایل دیگر خانوادگی در زمینة اعتیاد فرزندان ، اعتیاد پدر و مادر و تأثیر آن در معتاد شدن فرزندان، و یا اثر معتاد بودن یکی از نزدیکان بر روی نوجوانان یک فامیل است. فرزندان با مشاهدة والدین از آنها تقلید می‌کنند. و در اعتیاد با آنها همانندسازی می‌کنند. تحقیقات انجام شده خارجی و داخلی در مورد علل اعتیاد جوانان نشان می‌دهد که اغلب معتادان از پدر، مادر، پدربزرگ، مادربزرگ و دیگر اعضای خانواده و یا دوستان نزدیک، یاد گرفته‌اند، و آنها عوامل اصلی معتاد شدن جوانان و نوجوانان بوده است.[5]
5. بی‌سواد و یا کم سواد بودن والدین
بی‌سواد و یا کم‌سواد بودن والدین نیز از مسایل خانوادگی علل اعتیاد است و در تحقیقات انجام شده به عنوان یک عامل ارزیابی شده است.[6]با توجه به اینکه ناکارآمدی خانواده و بی‌توجهی والدین به ترتیب فرزندان می‌تواند از عوامل و زمینه‌های اصلی اعتیار فرزندان باشد، لازم است در جهت تحکیم خانواده و ایفای نقش کارآمدی آن در جامعه، به خانواده‌ها آموزش‌هایی ارایه شود تا بتوانند از اعتیاد فرزندان جلوگیری کنند.
باید خانواده‌ها را از طریق وسایل ارتباط جمعی و ارایة برنامه‌های مناسب و کاربردی برای ایجاد یک کانون گرم خانوادگی و تربیت صحیح فرزندان در دوره‌های مختلف رشد، آموزش داد.[7]
اگر روابط والدین با فرزندان سالم باشد و خانواده نقش تربیتی خود را به‌صورت مناسب انجام دهد بسیاری از نابهنجاری‌های اجتماعی از جمله مشکل اعتیاد در جامعه حلّ خواهد شد.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. محمد نریمانی، اعتیاد و روش‌های پیشگیری و درمان آن، انتشارات شیخ صفی‌الدین، چاپ اول، 1379.
2. ورنان کلمن، اعتیاد چیست؟ معتاد کیست؟، ترجمة علیرضا میرفخرایی، نشر واحدی، چاپ اول، 1378.
3. سازمان ملل متحد یونسکو، آموزش عمومی برای پیشگیری از اعتیاد، ترجمة محسن دهقانی، انتشارات سازمان بهزیستی کشور، چاپ اول، 1372.
پی نوشتها:
[1]. اورنگ، جمیله، پژوهشی دربارة اعتیاد، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، 1376، ص 111.
[2]. همان. ص 125، 124.
[3]. همان، ص 111.
[4] . فرجاد، محمد حسین، اعتیاد؛ راهنمای کامل و کاربردی برای خانواده‌ها، انتشارات بدر، چاپ سوم، 1378. ص 35 تا 37.
[5] . اورنگ، جمیله، همان، ص 111.
[6] . همان، ص 112.
[7] . فرجاد، محمد حسین و همکاران، اعتیاد؛ راهنمای کامل و کاربردی برای خانواده‌ها، انتشارات بدر، چاپ سوم، 1378، ص 172.
منبع: اندیشه قم
- [سایر] نقش والدین در مسؤولیتپذیر کردن فرزندان تا چه حد است؟
- [سایر] نقش والدین در پیشرفت تحصیلی دانشآموزان چیست؟
- [سایر] حقوق والدین بر فرزندان تا چه حد است ؟ در شرایطی که پدر خانواده دچار اعتیاد باشد و رفتار وی تهدیدی علیه حقوق مادی و جانی فرزندان محسوب گردد، آیا طرد وی و شکایت علیه او جایز است ؟ رفتار اخلاقی با او باید چگونه باشد ؟
- [سایر] دانستنیهای والدین در قبال فرزندان چیست؟
- [سایر] نقش فرزندان در زندگی چیست؟
- [سایر] علت تضاد بین فرزندان و والدین چیست؟
- [سایر] وظایف فرزندان نسبت به والدین چیست؟
- [سایر] وظایف والدین نسبت به فرزندان چیست؟
- [سایر] راجع به عاق والدین نسبت به فرزندان شنیدهایم، ولی آیا عاق فرزندان نسبت به والدین هم داریم یا خیر؟ اگر مواردی وجود دارد ذکر نمائید.
- [سایر] نقش والدین در مطالعه و یادگیری کودکان چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر تمام فرزندان میت قبل از او مرده باشند فرزندان آنها (نوه ها) از متوفی ارث می برند. نحوه ارث بردن به این صورت است که فرض می شود فرزندان میت زنده هستند و سهم هر یک را طبق مسائل قبل معین نموده و بین فرزندان آنها تقسیم می کنیم مثلا اگر میت یک پسر و یک دختر داشته است 32 اموال میت به فرزندان پسر او می رسد (هر چند یک دختر باشد) و 31 اموال او به فرزندان دختر او می رسد (هرچند پسر باشند).
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بچه بگوید چیزی نجس است یا چیزی را آب کشیده و از گفته او اطمینان حاصل نشود، نباید حرف او را قبول کرد؛ ولی بچه ممیّز که طهارت و نجاست را میفهمد اگر بدانیم چیزی را آب کشیده، می‌توان آن را پاک دانست، اگر چه اطمینان نداشته باشیم که درست آب کشیده است و اگر ممیّز چیزی را که در دستش است بگوید نجس است و از قول او اطمینان حاصل نشود، بنا بر احتیاط باید از آن اجتناب کرد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر عمو و عمّه و دایی و خاله خود میّت و فرزندان آنان و اولادِ فرزندان آنان وجود نداشته باشند، عمو و عمّه و دایی و خاله پدر و مادر میّت ارث میبرند و اگر اینها نباشند، فرزندان آنها ارث میبرند و اگر اینها هم نباشند، عمو و عمّه و دایی و خاله جد و جدّه میّت و اگر اینها نباشند، فرزندان آنها ارث میبرند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر هیچیک از عمو وعمه و دایی. خاله میت زنده نباشند فرزندان آنان جایگزین آنها شده و سهم الارث آنها را بر فرض اینکه پدرشان زنده باشد می برند منتهی فرزندان عمو وعمه سهم خود رابه نحوی تقسیم می کنند که هر پسر دو برابر دختر ارث ببرد اما بین فرزندان دایی و خاله مال بالسویه تقسیم می شود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر میّت عمو و عمّه و دایی و خاله نداشته باشد، مقداری که به عمو و عمّه میرسد، به فرزندان آنان و مقداری که به دایی و خاله میرسد، به فرزندان آنان داده می‌شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر فرزندان خواهر و برادر هم قبل از متوفی مرده باشند نوه های آنها از متوفی ارث می برند ولی باید توجه داشت که تا یک نفر از فرزندان خواهر وبرادر زنده باشند نوه ها ارث نمی برند.
- [آیت الله سبحانی] فرزندان کافر بسان خود او محکوم به نجاست هستند، مگر فرزند ممیّزی که به اسلام اعتراف کند. و فرزندان مسلمان هرچند تنها پدرش مسلمان باشد پاک هستند ولی اگر تنها مادر، مسلمان باشد احتیاط اجتناب است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر هیچیک از عمو وعمه و دایی و خاله و فرزندان آنان زنده نباشند عمو و عمه ودایی و خاله پدر یا مادر میت از او ارث می برند واگر اینها هم زنده نباشند فرزندان آنان ارث می برند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر خود انسان یقین کند که چیزی که نجس بوده پاک شده است ، یا دو عادل به پاک شدن آن خبر دهند ، آن چیز پاک است و همچنین است اگر کسی که چیز نجس در اختیار او است بگوید آن چیز پاک شده ، یا مسلمانی چیز نجس را آب کشیده باشد ، اگر چه معلوم نباشد درست آب کشیده یا نه .
- [آیت الله بروجردی] اگر خود انسان یقین کند که چیزی که نجس بوده پاک شده است، یا دو عادل به پاک شدن آن خبر دهند، آن چیز پاک است و همچنین است اگر کسی که چیز نجس در اختیار اوست بگوید آن چیز پاک شده، یا مسلمانی چیز نجس را آب کشیده باشد، اگر چه معلوم نباشد درست آب کشیده یا نه.