نحوه انجام فریضة نماز پیامبر (صلی الله علیه وآله) به سبک مذهب شیعه بوده است یا به سبک مذهب اهل تسنن ؟
نماز اوّلین فریضه ای است که بعد از اعلان رسالت بر پیامبر صلّی الله علیه و آله عرضه شد و آن حضرت آنرا برای مسلمانان آموزش دادند. چنانچه از روایات و اخبار بر می آید مسلمانان صدر اسلام در دوران حیات نبوی همگی به یک شکل نماز می گذاردند و این اختلاف و تفاوتی که در جزئیات نماز بوجود آمده ناشی از افتراق امت به گروهها و فرقه های متعدد می باشد. در زیر به روایاتی که نحوة انجام فریضة نماز توسط پیامبر را تشریح کرده اند اشاره می شود. شخصی بنام عبدالغنم نقل می کند که: ابا مالک اشعری اقوام خویش را جمع کرد تا نماز کامل را به آنها آموزش دهد و صفوف آنها را مرتب کرد و نیّت نمود سپس فاتحه الکتاب را قرائت نمود و بعد از گفتن تکبیر به رکوع رفت سپس به سجده رفت و در هر دو حال طمأنینه را رعایت کرد و در رکعت بعد نیز چنین نمود و سپس رو به اقوام خویش نموده و گفت: پیامبر نیز چنین نماز می گذاردند.[1] با توجه به اینکه این روایات در کتاب­های اهل سنت نقل شده و سعی شده تمام جزئیات و مستحبات نماز که حضرت پیامبر صلّی الله علیه و آله ‌انجام می دادند بیان شود بدست می آید که حضرت محمد صلّی الله علیه و آله در قیام نماز دست روی دست نمی گذاشتند و در پایان سورة حمد آمین نمی گفته است و از طریق اهل بیت علیهم السّلام نه تنها هیچ حدیث و روایتی در تأیید روش نماز خواندن اهل سنت نقل نشده است بلکه روایات و احادیث معصومین بر ردّ و بطلان این روش دلالت دارند. و این خودش حاکی از این است که نماز رسول خدا به همان روشی بوده که ائمه معصومین علیهم السّلام انجام می داده اند. 3. در روایتی که حماد بن عیسی از امام صادق علیه السّلام در نحوة کامل نماز خواندن نقل می کند نیز هیچ اشاره ای به اعمالی از قبیل تکتف و آمین گفتن و موارد دیگری که اهل سنت در نماز مرسوم کرده اند اشاره نشده[2] در حالی که اگر این روش سنت پیامبر صلّی الله علیه و آله بود امام صادق علیه السّلام آن را ترک نمی کردند و در تعلیم نماز امام می خواستند نماز کامل را که پیامبر صلّی الله علیه و آله سنت کرده اند به حماد و مسلمین مجسم کنند ولی اهل سنت روش و سیره مخالف با اهل بیت را در اعمال و عبادات معتبر می دانند و به آن عمل می کنند لذا در مواردی که اعمال آنها بر خلاف روش و سیرة پیامبر صلّی الله علیه و آله نیز بوده با جعل حدیث و انتساب آن اعمال به پیامبر صلّی الله علیه و آله خواسته اند که عمل خود را توجیه کنند. از جمله این جعلیات دست روی دست گذاشتن در نماز است. گذاشتن دست روی دست در نماز (تکتّف) یا (تکفیر) گفته می شود که از طرف معصومین علیهم السّلام رد شده و آنرا مخلّ نماز شمرده اند در صورتی که اگر این عمل از پیامبر صلّی الله علیه و آله صادر می شد ائمه علیهم السّلام از این عمل منع نمی کردند. اما واقعیت این مطلب آن است که در زمان خلیفه دوم وقتی مسلمین بر ایران غلبه کردند و دیدند که ایرانیان در برابر شاهان خود چگونه تعظیم می کنند و این گونه تعظیم کردن به اطلاع عمر رسیده و عمر این عمل را پسندید و از باب استحسان آن را نیکو شمرد.[3] و از یک عمل قومی سنتی را بوجود آورد و تشریع کرد.. محمد بن مسلم از امام باقر یا امام صادق نقل می کند که به امام عرض کردم مردی دستش را در نماز روی هم گذاشته فرمودند: ذلک التکفیر لا یفعله، یعنی این عمل تشبه به کفار است و آن را انجام ندهد.[4] بنابراین از مجموع آن چه نقل شد بر می آید که نماز تشیع همان نماز پیامبر صلّی الله علیه و آله است چون این روش از طریق ائمة معصومین علیهم السّلام که اعلم الناس به سنت پیامبر بودند به ما رسیده، و لذا از انحراف مصون هست بر خلاف روش اهل سنت که انحراف از روش و سنت پیامبر دارد. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. المجموع، ج 3، محی الدین نووی. 2. بدایة المجتهد، ابن رشد قرطبی. 3. نهج الحق و کشف الصدق، علامه حلی. 4. فی ضلال التوحید، جعفر سبحانی. پی نوشتها: [1] . امینی، عبدالحسین، الغدیر، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ سوم، 1378 ه‌، ج 8 ص 176. [2] . حر عاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه،( ‌باب از ابواب افعال الصلاة)، قم مؤسسه آل البیت، چاپ دوم 1414. ج 5 ص459. [3] . نجفی، محمد حسن ، جواهر الکلام، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ سوم، 1367، ج 11ص 19. [4] . وسائل الشیعه، ابواب قواطع الصلاة ، باب 15، ح 1. ج7ص266. منبع: اندیشه قم
عنوان سوال:

نحوه انجام فریضة نماز پیامبر (صلی الله علیه وآله) به سبک مذهب شیعه بوده است یا به سبک مذهب اهل تسنن ؟


پاسخ:

نماز اوّلین فریضه ای است که بعد از اعلان رسالت بر پیامبر صلّی الله علیه و آله عرضه شد و آن حضرت آنرا برای مسلمانان آموزش دادند. چنانچه از روایات و اخبار بر می آید مسلمانان صدر اسلام در دوران حیات نبوی همگی به یک شکل نماز می گذاردند و این اختلاف و تفاوتی که در جزئیات نماز بوجود آمده ناشی از افتراق امت به گروهها و فرقه های متعدد می باشد. در زیر به روایاتی که نحوة انجام فریضة نماز توسط پیامبر را تشریح کرده اند اشاره می شود.
شخصی بنام عبدالغنم نقل می کند که: ابا مالک اشعری اقوام خویش را جمع کرد تا نماز کامل را به آنها آموزش دهد و صفوف آنها را مرتب کرد و نیّت نمود سپس فاتحه الکتاب را قرائت نمود و بعد از گفتن تکبیر به رکوع رفت سپس به سجده رفت و در هر دو حال طمأنینه را رعایت کرد و در رکعت بعد نیز چنین نمود و سپس رو به اقوام خویش نموده و گفت: پیامبر نیز چنین نماز می گذاردند.[1]
با توجه به اینکه این روایات در کتاب­های اهل سنت نقل شده و سعی شده تمام جزئیات و مستحبات نماز که حضرت پیامبر صلّی الله علیه و آله ‌انجام می دادند بیان شود بدست می آید که حضرت محمد صلّی الله علیه و آله در قیام نماز دست روی دست نمی گذاشتند و در پایان سورة حمد آمین نمی گفته است و از طریق اهل بیت علیهم السّلام نه تنها هیچ حدیث و روایتی در تأیید روش نماز خواندن اهل سنت نقل نشده است بلکه روایات و احادیث معصومین بر ردّ و بطلان این روش دلالت دارند. و این خودش حاکی از این است که نماز رسول خدا به همان روشی بوده که ائمه معصومین علیهم السّلام انجام می داده اند.
3. در روایتی که حماد بن عیسی از امام صادق علیه السّلام در نحوة کامل نماز خواندن نقل می کند نیز هیچ اشاره ای به اعمالی از قبیل تکتف و آمین گفتن و موارد دیگری که اهل سنت در نماز مرسوم کرده اند اشاره نشده[2] در حالی که اگر این روش سنت پیامبر صلّی الله علیه و آله بود امام صادق علیه السّلام آن را ترک نمی کردند و در تعلیم نماز امام می خواستند نماز کامل را که پیامبر صلّی الله علیه و آله سنت کرده اند به حماد و مسلمین مجسم کنند ولی اهل سنت روش و سیره مخالف با اهل بیت را در اعمال و عبادات معتبر می دانند و به آن عمل می کنند لذا در مواردی که اعمال آنها بر خلاف روش و سیرة پیامبر صلّی الله علیه و آله نیز بوده با جعل حدیث و انتساب آن اعمال به پیامبر صلّی الله علیه و آله خواسته اند که عمل خود را توجیه کنند.
از جمله این جعلیات دست روی دست گذاشتن در نماز است. گذاشتن دست روی دست در نماز (تکتّف) یا (تکفیر) گفته می شود که از طرف معصومین علیهم السّلام رد شده و آنرا مخلّ نماز شمرده اند در صورتی که اگر این عمل از پیامبر صلّی الله علیه و آله صادر می شد ائمه علیهم السّلام از این عمل منع نمی کردند. اما واقعیت این مطلب آن است که در زمان خلیفه دوم وقتی مسلمین بر ایران غلبه کردند و دیدند که ایرانیان در برابر شاهان خود چگونه تعظیم می کنند و این گونه تعظیم کردن به اطلاع عمر رسیده و عمر این عمل را پسندید و از باب استحسان آن را نیکو شمرد.[3] و از یک عمل قومی سنتی را بوجود آورد و تشریع کرد..
محمد بن مسلم از امام باقر یا امام صادق نقل می کند که به امام عرض کردم مردی دستش را در نماز روی هم گذاشته فرمودند: ذلک التکفیر لا یفعله، یعنی این عمل تشبه به کفار است و آن را انجام ندهد.[4]
بنابراین از مجموع آن چه نقل شد بر می آید که نماز تشیع همان نماز پیامبر صلّی الله علیه و آله است چون این روش از طریق ائمة معصومین علیهم السّلام که اعلم الناس به سنت پیامبر بودند به ما رسیده، و لذا از انحراف مصون هست بر خلاف روش اهل سنت که انحراف از روش و سنت پیامبر دارد.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. المجموع، ج 3، محی الدین نووی.
2. بدایة المجتهد، ابن رشد قرطبی.
3. نهج الحق و کشف الصدق، علامه حلی.
4. فی ضلال التوحید، جعفر سبحانی.

پی نوشتها:
[1] . امینی، عبدالحسین، الغدیر، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ سوم، 1378 ه‌، ج 8 ص 176.
[2] . حر عاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه،( ‌باب از ابواب افعال الصلاة)، قم مؤسسه آل البیت، چاپ دوم 1414. ج 5 ص459.
[3] . نجفی، محمد حسن ، جواهر الکلام، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ سوم، 1367، ج 11ص 19.
[4] . وسائل الشیعه، ابواب قواطع الصلاة ، باب 15، ح 1. ج7ص266.
منبع: اندیشه قم





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین