چرا از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به عنوان بزرگترین مظلوم یاد می کنند؟

ظلم در لغت، قرار دادن چیزی در غیر جایگاهش می باشد. (به خلاف عدل) اصل ظلم به معنای جور و ستم و تجاوز از حد می باشد.[1] کلمه مظلوم اسم مفعول از ماده ظلم یظلم به معنای کسی که به او ظلم و ستم شده است می باشد.[2]
در طول تاریخ، عموما پیشوایان دینی مورد ظلم و ستم دیگران قرار می گرفتند. خصوصا کسانی که منافع مادی و دنیوی خویش را در خطر می دیدند با دشمنی خویش موجبات ظلم و ستم به رهبران دینی را فراهم می کردند، رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نیز پس از بعثت خصوصا زمانی که در مکه بودند بعضا مورد ظلم و ستم مشرکان قرار می گرفتند به عنوان مثال یکبار در حالی که حضرت در سجده بود شکنبه شتری را بر سر آن حضرت قرار دادند. حضرت پس از اینکه علیه قریش دعا کرد فرمود: (انی مظلوم فانتصر) خدایا من مظلوم هستم مرا یاری کن. و این جریان دو ماه پس از وفات عمویش ابوطالب بود).[3]
در روایتی نیز از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده حضرت در این روایت به مظلومیت خویش اشاره دارند.
دعای سه گروه (نفر) مستجاب است دعای امام عادل و من تلاش کرده ام در بین مردم عادل باشم و دعای مظلوم و من مظلوم هستم و دعای صائم تا وقتی که افطار کند و من صائم هستم.[4] تاریخ زندگی رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم او را به عنوان بزرگترین مظلوم معرفی نمی کند بلکه به نظر می رسد مظلومیت حضرت علی علیه السلام از مظلومیت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و بلکه سایر ائمه بیشتر باشد و لذا ایشان به عنوان (اول مظلوم عالم) هم مشهور هستند. نظام الدین احمد غفاری می نویسد: (روزی حضرت علی علیه السلام در مسجد کوفه خطبه می خواند در آخر سخنش فرمود: ای مردمان من اولی به جمیع مردمانم به شما از سایر مردم. از روزی که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم رحلت کرد من همیشه مظلوم بودم).[5] در یکی از زیارات علی علیه السلام آن حضرت، به عنوان اول مظلوم مطرح شده است.
(اشهد انک اول مظلوم).[6] و در مورد دیگر آمده: (انت اول مظلوم و اول مغصوب حقه).[7] تو اولین مظلوم هستی و اول کسی هستی که حق امامت او غصب شده است. در واقع عمق ظلم و ستمی که بر حضرت علی علیه السلام واقع شده است را نمی توان بیان کرد و مجالی به پرداختن به این ظلم و ستم ها در این نوشتار نیست، همه این مطالب آن حضرت را به عنوان (اول مظلوم عالم) مطرح ساخته است. مظلومیتی که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نیز به آن اشاره کرده است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در جایی خطاب به علی علیه السلام می فرماید: (یا علی ابشر باالسعاده فانک مظلوم بعدی و مقتول).[8] علی جان تو را به رسیدن به سعادت بشارت می دهم تو بعد از من مظلوم هستی و به شهادت خواهی رسید. در کتاب هایی که در خصوص حضرت علی علیه السلام نوشته شده نیز به مظلومیت آن حضرت اشاره شده است به عنوان نمونه (علی ابر مرد مظلوم) که توسط محمد تقی رهبر نوشته شده به این حقیقت اشاره دارد.
در ادامه این نوشتار باید به این مطلب توجه داشت که اصولا ائمه شیعه و خصوصا امام حسین علیه السلام نیز به صفت مظلومیت ملقب هستند و این مظلومیت در خصوص حضرت زهرا سلام الله علیها نیز وارد شده است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به حضرت زهرا سلام الله علیها فرمود: (تو اول مظلومی هستی که به من ملحق خواهی شد).[9] امام حسین علیه السلام در خصوص مظلومیت برادرش امام حسن علیه السلام می فرماید: (خدایا تو را به خون این مظلوم و حق او قسم می دهم که به ما عنایت کن).[10]
مظلومیت امام حسین علیه السلام پس از پدر بزرگوارش علی علیه السلام از سایر ائمه پررنگ تر است.
ابوبصیر به نقل از امام باقر علیه السلام یا امام صادق علیه السلام [11] می گوید: حضرت فرمود: (کسی که دوست دارد منزل و مأوایش بهشت باشد پس زیارت مظلوم را ترک نکند عرض کردم مظلوم کیست؟
حضرت فرمود: مظلوم حسین بن علی صاحب کربلا است).[12] در زیارت آن حضرت نیز ایشان مظلوم معرفی شده اند. خود آن حضرت نیز به مظلومیت خویش اشاره کرده است. سید هاشم بحرانی در معجزه ای که از امام حسین علیه السلام نقل کرده می نویسد: (سر مقدس حسین علیه السلام در نزد صاحب (دیر) نطق آمد و گفت... انا مظلوم کربلا، انا قتیل کربلا).[13]
نتیجه گیری: در برخی از روایات نبی مکرم اسلام حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم به عنوان مظلوم معرفی شده است اما بزرگترین مظلوم که حتی نبی مکرم اسلام نیز به مظلومیت او اشاره دارد حضرت علی علیه السلام می باشد که در زیارات نیز ایشان به عنوان اول مظلوم معرفی شده است. پس از حضرت علی علیه السلام امام حسین علیه السلام در بین ائمه از همه مظلوم تر بوده است.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1 علی ابر مرد مظلوم، محمد تقی رهبر.
2 فروغ ابدیت، آیت الله سبحانی.

پی نوشتها:
[1]. ابن منظور، لسان العرب. ج12، ص373.
[2]. جبران مسعود، الرائد، ترجمه، انزابی نژاد، رضا، مشهد، آستان قدس رضوی، 1380ش، ج2. ص1143.
[3]. محمد باقر، مجلسی، بحارالأنوار، تهران، اسلامیه، بی تا، ج33، ص229.
[4]. مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، قم، دارالهجره، 1409ق، ج4، ص104.
[5]. غفاری، احمد، نظام الدین، احتجاج، تهران، مرتضوی، 1371ش، ج2، ص262.
[6]. مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، همان، ج97، ص265.
[7]. همان، ص294.
[8]. همان، ج38، ص103.
[9]. انصاری، اسماعیل، الموسوعة الکبری، قم، دلیل ما، 1428ق، ج14، ص146.
[10]. محمد بن محمد بن نعمان، شیخ مفید، الارشاد، ترجمه ساعدی، محمد باقر، تهران، اسلامیه، 1380ش. ج2، ص360.
[11]. شک از راوی است.
[12]. ابن قولویه، کامل الزیارات، ترجمه ذهنی تهرانی، محمد جواد، تهران، پیام حق، 1377ش، ص447 446.
[13]. بحرانی، سید هاشم، مدینه المعاجز، قم، موسسه المعارف الاسلامیه، 1413ق، ج4، ص129
منبع: اندیشه قم