وظیفه اصلی انبیاء این است که انسانها را در جهت دادن به زندگی و حرکت تکاملی، یاری دهند تا بتوانند در هر شرایطی وظیفه خود را بشناسند و نیروهایشان را در راه رسیدن به هدف مطلوب بکار گیرند، خواه مردم بیابانگرد و چادرنشین باشند و خواه مردم اقیانوس پیما و فضا نورد، ارزش‌های اصیل انسانی را بشناسند و بدانند چه وظایفی در مورد پرستش خدای متعال و درباره فرد فرد خودشان و نیز نسبت به همنوعان و سایر آفریدگان دارند، تا با انجام دادن آنها به کمال و سعادت حقیقی و ابدی، نائل گردند. بدیهی است که افراد عادی انسان مستقیما از این وسیله شناخت بهره‌مند نمی‌شوند و استعداد و لیاقت دریافت وحی الهی را ندارند، و ناچار پیام الهی به وسیله پیامبران باید به ایشان ابلاغ شود.[1]
بنابراین هدف اصلی از بعثت انبیاء راهنمایی بشر به سوی حقایق و وظایفی است که خدای متعال برای انسان ها تعیین فرموده است و ایشان در حقیقت نمایندگان الهی در میان بشر هستند که باید دیگران را به راه راست هدایت کنند، روی این اساس حکمت و لطف الهی اقتضا دارد که پیامبران، افراد پاک و معصوم ازگناه باشند و حتی کار ناشایسته‌ای از روی سهو و نسیان هم از آنان سر نزند، تا مردم گمان نکنند که ادّعای سهو و نسیان را بهانه‌ای برای جواز لغزش و اشتباه قرار داده‌اند.
با توجه به این مقدمه:
اگر مقصود از نقد و بررسی رسول اکرم با تسامح این باشد که، آیا یک مسلمان حق دارد و می‌تواند، با اعتقاد و توجه به این که خطا و اشتباه در گفتار و کردار آن حضرت راه ندارد و خداوند صحت و سلامت گفتار و کردار او را تضمین نموده. به منظور اطمینان بیشتر و کسب دانش و اطلاع افزونتر، از چرایی این عمل رسول اکرم ص سئوال نماید؟، باید گفت: نقد و بررسی به این معنا مشکل و مانعی ندارد، مثلا کسی سئوال کند چرا پیامبر اکرم ص صلح حدیبیه را پذیرفت؟ یا اگر پیامبر اکرم ص معصوم است پس چرا این همه توبه و استغفار می‌کند؟ یا چرا عصمت ایشان با برخی آیات قرآن در ظاهر منافات دارد؟ آن گاه اگر کسی قصد کشف حقیقت و به دنبال پاسخ باشد و با تحلیل وجهی برای آن ذکر نماید، نه تنها منعی ندارد بلکه فعل نیکویی است.
اما نقد و بررسی به معنای مصطلح، که ناقد با دید نقادانه، صحت و سقم گفتار و کردار کسی را مورد نقض و ابرام قرار داده و تک تک گفتار و کردار او را، تخطئه یا تأیید می‌کند، در مورد رسول اکرم ص که نماینده خداوند و سفیر و فرستاده اوست، به هیچ وجه روا نیست و هیچ مسلمانی حق ندارد چنین نقد و بررسی نسبت به آن حضرت انجام دهد، زیرا لازمه آن تخطئه و رد و انکار عصمت و در نتیجه رسالت وی خواهد بود و انکار رسالت مساوی با شرک است، بنابراین نمی‌توان پیامبر اکرم را به معنای مصطلح مورد نقد و بررسی قرار داد، زیرا او اسوه و الگوی رفتار ما است و ما هر چه داریم به برکت وجود مقدس اوست این قرآن کریم است که می‌فرماید: هر چه رسول اکرم به شما می‌گوید انجام دهید، و هر چه از آن نهی می‌کند باز ایستید.[2]
اصولاً کسی مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد که اشتباهات و خطاها و انحرافات شخصیت او را تحت تأثیر قرار داده و لکه دار باشد، اما شخصیتی که خداوند متعال خود سلامت شخصیت و صداقت گفتار و صحت رفتار او را تضمین کرده است، عقل به هیچ وجه اجازه نقد و بررسی او را نمی‌دهد.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1 اصول عقائد، محمد تقی مصباح یزدی.
پی نوشتها:
[1]. مصباح یزدی، محمد تقی، آموزش عقائد (سه جلدی)، شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1385ش، ص188.
[2]. حشر / 7.
منبع: اندیشه قم
