اخرین ایه ای که بر پیامبر نازل شد
با عرض سلاممورد اولین آیاتی که بر پیامبر (ص) نازل شده، چهار دیدگاه وجود دارد: 1- آیات سوره علق 2- سوره مدثر 3- سوره فاتحة الکتاب 4- بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ و در جمع بین این چهار قول می‌توان گفت: بنا بر شواهد و روایات معتبر، اولین آیات نازل شده، پنج آیه ابتدای سوره علق بوده و سوره مدثر بعد از انقطاع وحی، اولین سوره‌ای است که به صورت یک پارچه بر پیامبر (ص) نازل شده است زیرا سوره علق چنانچه گفته شد به صورت تمام، یک‌باره نازل نشده و در مورد سوره حمد از بعضی روایات استفاده می‌شود که این سوره قبل از بعثت در عالم رؤیا بر پیامبر (ص) نازل شده و بعد برای مرتبه دوّم بر پیامبر (ص) به وسیله جبرئیل نازل گردیده است و بسم اللَّه‌الرحمن الرحیم را نیز به اعتبار این که در ابتدای سوره علق و به همراه اولین آیات، نازل شده است، می‌توان اولین آیه نامید. در مورد آخرین آیات نازل شده نیز اختلافاتی وجود دارد که مرحوم طبرسی در (مجمع البیان) در جمع بین اقوال مختلف فرموده است: مفسران می‌گویند: وقتی آیه إِنَّکَ مَیِّتٌ وَ إِنَّهُمْ مَیِّتُونَ(1) بر پیامبر (ص) نازل شد فرمود: ای کاش می‌دانستم این زمان چه وقتی است؟ و بعد خداوند متعال سوره فتح و سوره نصر را نازل کرد و از آن پس پیامبر (ص) در بین تکبیر و قرائت سکوت می‌کرد و می‌فرمود: سبحان اللَّه و بحمده، استغفراللَّه و اتوب الیه مردم به رسول خدا (ص) عرض کردند: چنین ذکری را نمی‌گفتید؟ فرمود: این ندا و فریاد جان و روان من است و آن حضرت (ص) پس از نزول این سوره، یک سال در قید حیات بودند. سپس آیه نازل شد و وقتی که برای حجّة الوداع از مدینه خارج شدند، آیه کلاله (سوره نساء، آیه 176 (و سپس در حال وقوف در عرفات آیه الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ(2) نازل شد و پس از آن رسول خدا (ص) هشت روز در قید حیات بودند و بعد به ترتیب آیه ربا) 280- 278 (و در واپسین مرحله آیه 281 سوره بقره وَ اتَّقُوا یَوْماً تُرْجَعُونَ فِیهِ إِلَی اللَّهِ نازل شد. ترتیب زمانی نزول آیات نیز به ترتیبی که الان در قرآن وجود دارد، نبوده بلکه به مقتضای حوادث و رویدادهای مختلف گاهی یک آیه یا چند آیه و گاهی نیز یک سوره کامل بر پیامبر اکرم (ص) نازل می‌شد، ولی ترتیب و چینش فعلی آیات قرآن کریم به اتفاق همه مسلمین و به دلیل روایات متعدد و اسناد محکمی که وجود دارد به دستور پیامبر اکرم (ص) بوده و ترتیب سوره‌ها نیز بنا بر قول اکثریت مسلمین و با اسناد و مدارک و روایات معتبر، به دستور آن حضرت (ص) بوده است و آنچه مسلم می‌باشد، پیامبر اکرم (ص) نیز به دستور خدا و بنا بر حکمت و عللی چنین ترتیبی را انتخاب فرموده است و نمونه این موارد در قرآن کریم زیاد است که آیه‌ای در زمانی نازل شده و بعد در کنار آیاتی قرار گرفته که هیچ ترتیب زمانی بین آنها وجود ندارد. پی‌نوشت‌ (1)) سوره زمر، آیه 30) (2)) مائده، آیه 3) موفق باشید
عنوان سوال:

اخرین ایه ای که بر پیامبر نازل شد


پاسخ:

با عرض سلاممورد اولین آیاتی که بر پیامبر (ص) نازل شده، چهار دیدگاه وجود دارد: 1- آیات سوره علق 2- سوره مدثر 3- سوره فاتحة الکتاب 4- بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ و در جمع بین این چهار قول می‌توان گفت: بنا بر شواهد و روایات معتبر، اولین آیات نازل شده، پنج آیه ابتدای سوره علق بوده و سوره مدثر بعد از انقطاع وحی، اولین سوره‌ای است که به صورت یک پارچه بر پیامبر (ص) نازل شده است زیرا سوره علق چنانچه گفته شد به صورت تمام، یک‌باره نازل نشده و در مورد سوره حمد از بعضی روایات استفاده می‌شود که این سوره قبل از بعثت در عالم رؤیا بر پیامبر (ص) نازل شده و بعد برای مرتبه دوّم بر پیامبر (ص) به وسیله جبرئیل نازل گردیده است و بسم اللَّه‌الرحمن الرحیم را نیز به اعتبار این که در ابتدای سوره علق و به همراه اولین آیات، نازل شده است، می‌توان اولین آیه نامید. در مورد آخرین آیات نازل شده نیز اختلافاتی وجود دارد که مرحوم طبرسی در (مجمع البیان) در جمع بین اقوال مختلف فرموده است: مفسران می‌گویند: وقتی آیه إِنَّکَ مَیِّتٌ وَ إِنَّهُمْ مَیِّتُونَ(1) بر پیامبر (ص) نازل شد فرمود: ای کاش می‌دانستم این زمان چه وقتی است؟ و بعد خداوند متعال سوره فتح و سوره نصر را نازل کرد و از آن پس پیامبر (ص) در بین تکبیر و قرائت سکوت می‌کرد و می‌فرمود: سبحان اللَّه و بحمده، استغفراللَّه و اتوب الیه مردم به رسول خدا (ص) عرض کردند: چنین ذکری را نمی‌گفتید؟ فرمود: این ندا و فریاد جان و روان من است و آن حضرت (ص) پس از نزول این سوره، یک سال در قید حیات بودند. سپس آیه نازل شد و وقتی که برای حجّة الوداع از مدینه خارج شدند، آیه کلاله (سوره نساء، آیه 176 (و سپس در حال وقوف در عرفات آیه الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ(2) نازل شد و پس از آن رسول خدا (ص) هشت روز در قید حیات بودند و بعد به ترتیب آیه ربا) 280- 278 (و در واپسین مرحله آیه 281 سوره بقره وَ اتَّقُوا یَوْماً تُرْجَعُونَ فِیهِ إِلَی اللَّهِ نازل شد. ترتیب زمانی نزول آیات نیز به ترتیبی که الان در قرآن وجود دارد، نبوده بلکه به مقتضای حوادث و رویدادهای مختلف گاهی یک آیه یا چند آیه و گاهی نیز یک سوره کامل بر پیامبر اکرم (ص) نازل می‌شد، ولی ترتیب و چینش فعلی آیات قرآن کریم به اتفاق همه مسلمین و به دلیل روایات متعدد و اسناد محکمی که وجود دارد به دستور پیامبر اکرم (ص) بوده و ترتیب سوره‌ها نیز بنا بر قول اکثریت مسلمین و با اسناد و مدارک و روایات معتبر، به دستور آن حضرت (ص) بوده است و آنچه مسلم می‌باشد، پیامبر اکرم (ص) نیز به دستور خدا و بنا بر حکمت و عللی چنین ترتیبی را انتخاب فرموده است و نمونه این موارد در قرآن کریم زیاد است که آیه‌ای در زمانی نازل شده و بعد در کنار آیاتی قرار گرفته که هیچ ترتیب زمانی بین آنها وجود ندارد. پی‌نوشت‌ (1)) سوره زمر، آیه 30) (2)) مائده، آیه 3) موفق باشید





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین