اولین سوره کامل نازل شده سوره حمد می باشد و آخرین سوره کامل نازل شده, سوره توبه می باشد و بنابر قولی سوره نصر می باشد. و اولین آیات پنج آیه سوره علق و آخرین آیه آیه 281 سوره بقره (واتقوا یوما ترجعون فیه الی الله) (حجتی, سید محمد باقر, تاریخ قرآن کریم, ص 53 تا 62) می باشد. در مورد اولین آیاتی که بر پیامبر(ص) نازل شده، چهار دیدگاه وجود دارد: 1- آیات سوره علق 2- سوره مدثر 3- سوره فاتحة‌الکتاب 4- بسم اللّه‌ الرحمن الرحیم و در جمع بین این چهار قول می‌توانگفت: بنا بر شواهد و روایات معتبر، اولین آیات نازل شده، پنج آیه ابتدای سوره علق بوده و سوره مدثر بعد از انقطاع وحی، اولین سوره‌ای است که به صورت یک پارچه بر پیامبر(ص) نازل شده است؛ زیرا سوره علق چنانچه گفته شد بهصورت تمام، یک‌باره نازل نشده و در مورد سوره حمد از بعضی روایات استفاده می‌شود که این سوره قبل از بعثت درعالم رؤیا بر پیامبر(ص) نازل شده و بعد برای مرتبه دوّم بر پیامبر(ص) به وسیله جبرئیل نازل گردیده است و بسماللّه‌الرحمن الرحیم را نیز به اعتبار این که در ابتدای سوره علق و به همراه اولین آیات، نازل شده است، می‌توان اولینآیه نامید. در مورد آخرین آیات نازل شده نیز اختلافاتی وجود دارد که مرحوم طبرسی در (مجمع البیان) در جمع بین اقوالمختلف فرموده است: مفسران می‌گویند: وقتی آیه انّک میّت وانّهم لمیتون (سوره زمر ، آیه 30) بر پیامبر(ص)نازل شد فرمود: ای کاش! می‌دانستم این زمان چه وقتی است؟ و بعد خداوند متعال سوره فتح و سوره نصر را نازل کردو از آن پس پیامبر(ص) در بین تکبیر و قرائت سکوت می‌کرد و می‌فرمود: سبحان اللّه‌ و بحمده، استغفراللّه‌ و اتوب الیه مردم به رسول خدا(ص) عرض کردند: چنین ذکری را نمی‌گفتید؟ فرمود: این ندا و فریاد جان و روان من است و آنحضرت(ص) پس از نزول این سوره، یک سال در قید حیات بودند. سپس آیه نازل شد و وقتی که برای حجّة الوداع ازمدینه خارج شدند، آیه کلاله (سوره نساء ، آیه 176) و سپس در حال وقوف در عرفات آیه الیوم اکملت لکم دینکم (مائده ، آیه 3) نازل شد و پس از آن رسول خدا(ص) هشت روز در قید حیات بودند و بعد به ترتیب آیه ربا (278 -280) و در واپسین مرحله آیه 281 سوره بقره واتقوا یوما ترجعون قید الی اللّه‌ نازل شد. ترتیب زمانی نزول آیات نیز به ترتیبی که الان در قرآن وجود دارد، نبوده؛ بلکه به مقتضای حوادث و رویدادهایمختلف گاهی یک آیه یا چند آیه و گاهی نیز یک سوره کامل بر پیامبر اکرم(ص) نازل می‌شد، ولی ترتیب و چینش فعلیآیات قرآن کریم به اتفاق همه مسلمین و به دلیل روایات متعدد و اسناد محکمی که وجود دارد به دستور پیامبراکرم(ص) بوده و ترتیب سوره‌ها نیز بنا بر قول اکثریت مسلمین و با اسناد و مدارک و روایات معتبر، به دستور آنحضرت(ص) بوده است و آنچه مسلم می‌باشد، پیامبر اکرم(ص) نیز به دستور خدا و بنا بر حکمت و عللی چنین ترتیبی راانتخاب فرموده است و نمونه این موارد در قرآن کریم زیاد است که آیه‌ای در زمانی نازل شده و بعد در کنار آیاتی قرارگرفته که هیچ ترتیب زمانی بین آنها وجود ندارد. eporsesh.com
اولین سوره کامل نازل شده سوره حمد می باشد و آخرین سوره کامل نازل شده, سوره توبه می باشد و بنابر قولی سوره نصر می باشد. و اولین آیات پنج آیه سوره علق و آخرین آیه آیه 281 سوره بقره (واتقوا یوما ترجعون فیه الی الله) (حجتی, سید محمد باقر, تاریخ قرآن کریم, ص 53 تا 62) می باشد.
در مورد اولین آیاتی که بر پیامبر(ص) نازل شده، چهار دیدگاه وجود دارد:
1- آیات سوره علق 2- سوره مدثر 3- سوره فاتحةالکتاب 4- بسم اللّه الرحمن الرحیم و در جمع بین این چهار قول میتوانگفت: بنا بر شواهد و روایات معتبر، اولین آیات نازل شده، پنج آیه ابتدای سوره علق بوده و سوره مدثر بعد از انقطاع وحی، اولین سورهای است که به صورت یک پارچه بر پیامبر(ص) نازل شده است؛ زیرا سوره علق چنانچه گفته شد بهصورت تمام، یکباره نازل نشده و در مورد سوره حمد از بعضی روایات استفاده میشود که این سوره قبل از بعثت درعالم رؤیا بر پیامبر(ص) نازل شده و بعد برای مرتبه دوّم بر پیامبر(ص) به وسیله جبرئیل نازل گردیده است و بسماللّهالرحمن الرحیم را نیز به اعتبار این که در ابتدای سوره علق و به همراه اولین آیات، نازل شده است، میتوان اولینآیه نامید.
در مورد آخرین آیات نازل شده نیز اختلافاتی وجود دارد که مرحوم طبرسی در (مجمع البیان) در جمع بین اقوالمختلف فرموده است: مفسران میگویند: وقتی آیه انّک میّت وانّهم لمیتون (سوره زمر ، آیه 30) بر پیامبر(ص)نازل شد فرمود: ای کاش! میدانستم این زمان چه وقتی است؟ و بعد خداوند متعال سوره فتح و سوره نصر را نازل کردو از آن پس پیامبر(ص) در بین تکبیر و قرائت سکوت میکرد و میفرمود: سبحان اللّه و بحمده، استغفراللّه و اتوب الیه مردم به رسول خدا(ص) عرض کردند: چنین ذکری را نمیگفتید؟ فرمود: این ندا و فریاد جان و روان من است و آنحضرت(ص) پس از نزول این سوره، یک سال در قید حیات بودند. سپس آیه نازل شد و وقتی که برای حجّة الوداع ازمدینه خارج شدند، آیه کلاله (سوره نساء ، آیه 176) و سپس در حال وقوف در عرفات آیه الیوم اکملت لکم دینکم (مائده ، آیه 3) نازل شد و پس از آن رسول خدا(ص) هشت روز در قید حیات بودند و بعد به ترتیب آیه ربا (278 -280) و در واپسین مرحله آیه 281 سوره بقره واتقوا یوما ترجعون قید الی اللّه نازل شد.
ترتیب زمانی نزول آیات نیز به ترتیبی که الان در قرآن وجود دارد، نبوده؛ بلکه به مقتضای حوادث و رویدادهایمختلف گاهی یک آیه یا چند آیه و گاهی نیز یک سوره کامل بر پیامبر اکرم(ص) نازل میشد، ولی ترتیب و چینش فعلیآیات قرآن کریم به اتفاق همه مسلمین و به دلیل روایات متعدد و اسناد محکمی که وجود دارد به دستور پیامبراکرم(ص) بوده و ترتیب سورهها نیز بنا بر قول اکثریت مسلمین و با اسناد و مدارک و روایات معتبر، به دستور آنحضرت(ص) بوده است و آنچه مسلم میباشد، پیامبر اکرم(ص) نیز به دستور خدا و بنا بر حکمت و عللی چنین ترتیبی راانتخاب فرموده است و نمونه این موارد در قرآن کریم زیاد است که آیهای در زمانی نازل شده و بعد در کنار آیاتی قرارگرفته که هیچ ترتیب زمانی بین آنها وجود ندارد.
eporsesh.com
- [سایر] اولین و آخرین سوره و آیاتی که از قرآن نازل شده کداماست؟
- [سایر] 1. آخرین سورهای که بر پیغمبر نازل شد، کدام سوره بود؟ 2. آیا اولین سورهای که بر پیغمبر نازل شد علق است؟ 3. آیا سورهای هست که نصفش نازل شود و مابقی آن در 20 سال بعد نازل شده باشد؟
- [سایر] اولین آیاتی که بر پیامبر(ص) نازل شده است چه بوده؟
- [سایر] در سورة مؤمنون و نور چه آیاتی در مورد زنان نازل شده است؟
- [سایر] به نام خدا .باسلام.اخرین سوره واخرین ایاتی (ده ایه اخر)واخرین ایه ایی که برپیامبر نازل شد چه بوده است؟
- [سایر] مبنای زمانی و تاریخی " اولین " و " آخرین " که در سوره شریف واقعه بدان اشاره شده چیست ؟
- [سایر] نخستین آیاتی که پس از سورة علق بر پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله نازل گردید کدام آیات و جزء کدام سوره بود و در چه موقع نازل گردید؟
- [سایر] چرا سوره فاتحه به عنوان آغاز کننده کتاب معرفی شده است، در حالی که به عنوان اولین سوره نازل نشده است؟
- [سایر] اخرین ایه ای که بر پیامبر نازل شد
- [سایر] نخستین و آخرین سوره های قرآن برحسب نزول کدام است و قرآن به وسیله چه کسانی نوشته می شد؟
- [آیت الله وحید خراسانی] مستحب است که بر بالین محتضر سوره مبارکه یس و صافات و احزاب و ایه الکرسی و ایه پنجاه و چهارم از سوره اعراف و سه ایه اخر سوره بقره بلکه هر چه از قران ممکن است بخوانند
- [آیت الله علوی گرگانی] مستحبّ است برای راحت شدن محتضر بر بالین او، سوره مبارکه یس والصافات واحزاب وآیْ الکرسی وآیه پنجاه وچهارم از سوره اعراف وسه آیه آخر سوره بقره بلکه هرچه از قرآن ممکن است بخوانند.
- [آیت الله وحید خراسانی] مستحب است که بر بالین محتضر سوره مبارکه یس و صافات و احزاب و ایه الکرسی و ایه پنجاه و چهارم از سوره اعراف و سه ایه اخر سوره بقره بلکه هر چه از قران ممکن است بخوانند
- [آیت الله نوری همدانی] مستحب است برای راحت شدن محتضر بر بالین او سوره مبارکة یس و الصافات و آیه الکرسی و آیه پنجاه و چهارم ازو سورة اعراف و سه آیه آخر سوره بقره بلکه هر چه ازو قرآن ممکن بخوانند .
- [آیت الله مظاهری] سه چیز بر جنب حرام است: اوّل: رساندن جایی از بدن به خط قرآن یا به اسم خدا و اسم پیغمبران و امامان و حضرت زهراعلیهم السلام. دوّم: گذاشتن چیزی یا توقف در مساجد و حرم ائمّه طاهرینعلیهم السلام، ولی اگر از یک در مسجد یا حرم داخل شود و از در دیگر خارج شود مانعی ندارد مگر مسجدالحرام و مسجد پیغمبراکرمصلی الله علیه وآله وسلم، ولی توقف در جاهایی که مربوط بهمسجد است ولی مسجد نیست و توقف در صحنها و رواقهای پیامبران و ائمه علیهم السلام و حرمهای امامزادهها مانعی ندارد. سوّم: خواندن هر یک از آیاتی که سجده واجب دارد و آن آیات در چهار سوره است: 1 - آیه پانزده، سورة سجده 2 - آیه سی و هفت، سورة فصّلت. 3 - آیه شصت و دو، سورة النّجم. 4 - آیه نوزده، سورة علق.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در رکعت اوّل و دوم نمازهای واجب روزانه باید بعد از تکبیرة الاحرام سوره حمد را قرائت کند و بعد از آن بنابر احتیاط واجب یک سوره تمام از قرآن مجید را بخواندن. و باید توجّه داشت که سوره (فیل) و (ایلاف) یک سوره حساب می شود و همچنین سوره (والضّحی) و (الم نشرح).
- [آیت الله مکارم شیرازی] در رکعت اول و دوم نمازهای واجب روزانه باید بعد از تکبیرة الاحرام سوره حمد را قرائت کند و بعد از آن بنابر احتیاط واجب یک سوره تمام از قرآن مجید را و خواندن یک یا چند آیه کافی نیست. و باید توجه داشت که سوره (فیل) و (ایلاف) یک سوره حساب می شود و همچنین سوره (والضحی) و (الم نشرح).
- [آیت الله جوادی آملی] .در چهار سوره قرآن, آیه سجده هست: آیه 15 سوره (سجده), آیه 37 سوره (فصّلت), آیه 62 سوره (نجم) و آیه 19 سوره (علق). هر کس یکی از این چهار آیه را بخواند یا گوش فرا دهد، پس از تمام شدن آیه، فوراً باید سجده کند و اگر آن را فراموش کرده، هر وقت یادش آمد, باید سجده نماید.
- [آیت الله اردبیلی] پنج چیز بر جنب حرام است: اوّل: رساندن جایی از بدن به خط قرآن یا به اسم خدا و نیز بنابر احتیاط واجب، به اسامی مبارکه پیامبران و امامان علیهمالسلام و حضرت زهرا علیهاالسلام . دوم: رفتن در مسجدالحرام و مسجدالنبی صلیاللهعلیهوآلهوسلم ، اگرچه از یک در داخل و بدون توقف از در دیگر خارج شود. سوم: توقف در مساجد دیگر، ولی اگر از یک در داخل و از در دیگر بدون توقف خارج شود، مانعی ندارد و احتیاط واجب آن است که در حرم امامان علیهمالسلام نیز توقف نکند. چهارم: ورود به مسجد به قصد گذاشتن چیزی در آن و احتیاط واجب آن است که از گذاشتن چیزی در مسجد بدون وارد شدن به آن نیز اجتناب کند. پنجم: خواندن بعض یا تمام سورهای که سجده واجب دارد و آنها چهار سورهاند: 1 سوره (سجده) یعنی سوره سی و دوم قرآن (الم تنزیل)، 2 سوره (فصّلت) یعنی سوره چهل و یکم قرآن (حم سجده)، 3 سوره (نجم) یعنی سوره پنجاه و سوم قرآن (و النجم)، 4 سوره (علق) یعنی سوره نود و ششم قرآن (اقرء) و خواندن یک حرف از این چهار سوره نیز حرام است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر وقت نماز تنگ باشد یا انسان ناچار شود که سوره را نخواند مثلا بترسد که اگر سوره را بخواند دزد یا درنده یا چیز دیگری به او صدمه بزند نباید سوره را بخواند و از مریض و کسی که در حاجتی عجله دارد سوره ساقط است و اگر خواند نباید به قصد جزییت نماز بخواند بلکه می تواند به قصد قرایت قران بخواند