دیوانه
دیوانگی: نوعی بیماری روانی، که فرد مبتلا به آن، قادر به کنترل اعمال خود نیست. از آن در بسیاری از بابها؛ اعم از عبادات، عقود، ایقاعات و احکام سخن گفته‌اند.
آیا اگر یکی از شریک ها بمیرد یا دیوانه یا سفیه شود، شریک های دیگر می توانند در مال شرکت تصرّف کنند؟
نمی توانند در مال شرکت تصرّف کنند، ولی بیهوشی موقّت تاثیری ندارد.
نمی توانند در مال شرکت تصرّف کنند، ولی بیهوشی موقّت تاثیری ندارد.
عنوان سوال:
آیا اگر یکی از شریک ها بمیرد یا دیوانه یا سفیه شود، شریک های دیگر می توانند در مال شرکت تصرّف کنند؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا اگر وکیل اوّل بمیرد یا از وکالت کناره گیری کند وکالت دومی باطل می شود؟
- چهار نفر در یک مجلس به زنا کردن مردی شهادت می دهند. حاکم دستور رجم او را صادر می کند، یکی از آن چهار نفر شاهد، در سنگسار زانی شرکت می کند و سه نفر دیگر شرکت نمی کنند، پس از بازگشت از سنگسار کردن، آن مرد شاهد قبل از آن که زانی بمیرد از شهادت خود باز می گردد و سه نفر دیگر بعد از مرگ زانی از شهادتشان بر می گردند. دیه این مرد بر کیست؟
- کسی دو نفر را وصی قرار دهد چنانچه یکی از آن دو بمیرد یا دیوانه یا کافر شود وظیفه چیست؟
- آیا می توانند در قرار داد شرکت شرط کنند کسی که کار می کند بیشتر منفعت ببرد، یا بعکس شرط کنند کسی که کار نمی کند یا کمتر کار می کند بیشتر منفعت ببرد (به خاطر ارفاق یا علّت دیگر)؟
- اگر بر اثر پیش آمدی تمام سرمایه یا مقداری از آن از دست برود و کسی که با سرمایه شرکت معامله می کند اگر در نگهداری سرمایه کوتاهی یا زیاده روی نکند، آیا ضامن است؟
- وظیفه غاصب در جایی که صاحب مال بچه یا دیوانه است چیست؟
- تکلیف مال عاریه داده شده بعد از مرگ و یا دیوانه شدن عاریه دهنده چه می شود؟
- آیا کسی که قرض ربایی گرفته می تواند در آن مال تصرف کند؟ در صورت رضایت صاحب پول چطور؟
- اگر کسی،مال دیگری را تخریب، یا تصرّف غیر قانونی، یا غصب نماید نظر حضرتعالی در مورد منافع کاری که به خاطر ترمیم مال تخریب شده، یا تصرّف غیر قانونی، یا غصب از بین رفته، و مالک از آن منتفع نشده چیست؟
- در یک اداره دولتی مشغول به کار هستم و از طرف اداره به ماموریت رفتم، به دلیل مشکلات شرکت هواپیمایی بلیت برگشت کنسل شد و مبلغی به عنوان غرامت توسط شرکت هواپیمایی به اینجانب پرداخت شد. مسئولم دخل و تصرف در این پول را منوط به نظر مرجع تقلیدم دانسته، خواهشمند است اعلام نظر فرمایید.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] در ایام اعتکاف، برای شرکت در آزمون و امتحان می توان از مسجد خارج شد؟
- [سایر] کسی که نمی تواند در اعتکاف شرکت کند با چه کارهایی می تواند ثوابش را کسب کند؟
- [آیت الله بهجت] آیا شخص سفیه می تواند پسر خود را در دخل و تصرّف کارهای خود تصرف قراردهد؟ موارد وصیّت و هبه... از وی قبول است؟
- [سایر] آیا می توان برای شرکت در راهپیمایی و انتخابات محل اعتکاف را ترک نماید سپس برای ادامه به محل اعتکاف برگردد؟
- [آیت الله خامنه ای] پدری یک دختر و یک پسر بالغ سفیه دارد که تحت سرپرستی او است، آیا بعد از مرگ پدر جایز است خواهر به عنوان ولایت بر برادر سفیه در اموالش تصرّف کند؟
- [سایر] اگر بعضی از واجبات به سبب شرکت شخص در مجالس عزاداری از او فوت شود (مثلاً نماز صبح قضا شود) آیا بهتر است بعد از این در این مجالس شرکت نکند یا اینکه عدم شرکت او باعث دوری از اهل بیت(ع) می شود؟
- [سایر] آیا میتوان در مال خمس نداده تصرف کرد؟
- [آیت الله بهجت] آیا تصرّف و تملّک مال ناصبی جایز است؟
- [سایر] در صورت سپردن مال از جانب سفیه یا مجنون به مجنون یا سفیهی دیگر و تلف شدن مال، آیا آنان مسئول جبران خسارت هستند؟ در صورت مثبت بودن پاسخ کدام یک میبایست جبران خسارت نمایند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مال یا وجه نقدی برای انجام امری در اختیار امینی قرار داده شده است در فرض اینکه امین در مال و یا وجه مذکور بدون اذن مودّع تصرّف و آن را بابت بدهی و دین خویش به طلبکار خود بدهد، آیا گیرنده (طلبکار) می تواند به عنوان مال و طلب خویش در مال و وجه مزبور تصرّف و تملّک کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- (دیوانه) و (سفیه) یعنی کسی که مال خود را بیهوده مصرف می کند و توانایی بر نگهداری و معامله ندارد، حق ندارند در مال خود تصرف کنند بلکه باید زیر نظر ولی آنها باشد.
- هرگاه امانتدار بمیرد، یا دیوانه شود، وارث یا ولی او باید هر چه زودتر به صاحب مال اطلاع دهد، یا امانت را به او برساند.
- کسی که با دیگری شریک است و می داند شریکش خمس درآمد خود را نمی دهد، ادامه شرکت برای او جایز نیست و تصرف در مال شرکت بعد از تعلق خمس برای هر دو حرام است.
- انسان نمی تواند در مالی که یقین دارد خمسش را نداده اند تصرف کند، ولی در مال کسی که شک دارد خمس آن داده شده یا نه، تصرف جایز است و قبول بخشش و معامله یا شرکت در میهمانی چنین کسی اشکال ندارد و تفحص و جستجو لازم نیست.
- هرگاه عاریه دهنده بمیرد باید چیزی را که عاریه شده به ورثه او بدهند و اگر عاریه دهنده دیوانه شود باید آن را به ولی او داد.
- (گروگذار) و (کسی که مال را گرو می گیرد) باید بالغ و عاقل باشند و کسی آنها را مجبور نکرده باشد و نیز باید سفیه نباشند همچنین حاکم شرع او را به خاطر ورشکستگی از تصرف در اموالش جلوگیری نکرده باشد.
- اگر زکات را از خود مال جدا کند می تواند در بقیه آن تصرف نماید و اگر از مال دیگری کنار بگذارد می تواند در تمام آن مال تصرف کند.
- انسان تا خمس مال را ندهد نمی تواند در آن تصرف کند و نیت دادن خمس به تنهایی کافی نیست، همچنین نمی تواند خمس را به ذمه بگیرد و در مال تصرف کند و چنانچه تصرف کند کار حرامی کرده و اگر آن مال تلف شود باید خمس آن را بدهد.
- وقف کننده باید بالغ و عاقل و دارای قصد و اختیار باشد و شرعاً حق تصرف در اموال خود را داشته باشد، بنابراین انسان سفیه یا بدهکاری که حاکم شرع او را از تصرف در اموالش منع کرده اگر چیزی از اموال خود را وقف کند صحیح نیست.
- محجورین کسانی هستند که حق تصرف در مال خود را ندارند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اگر یکی از شریکها در شرکت اذنی بمیرد یا دیوانه ، یا بیهوش شود ، شریکهای دیگر نمیتوانند در مال شرکت تصرف کنند ، و همچنین است اگر یکی از آنان سفیه شود ، یعنی مال خود را در کارهای بیهوده مصرف نماید .
- [آیت الله نوری همدانی] اگر یکی از شریکها بمیرد ، یا دیوانه، یا بیهوش شود یا سفیه شود و حاکم شرع او را از تصّرف در اموالش جلوگیری کند شریکهای دیگر نمی توانند در مال شرکت تصّرف کنند .
- [آیت الله سبحانی] اگر یکی از شریک ها بمیرد، یا دیوانه، یا بیهوش شود یا سفیه شود و حاکم شرع او را از تصرف در اموالش جلوگیری کند شریک های دیگر نمی توانند در مال شرکت تصرف کنند.
- [آیت الله سبحانی] اگر یکی از شریک ها بمیرد، یا دیوانه، یا بیهوش شود یا سفیه شود و حاکم شرع او را از تصرف در اموالش جلوگیری کند شریک های دیگر نمی توانند در مال شرکت تصرف کنند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر یکی از شریکها بمیرد یا دیوانه یا بیهوش شود؛ شریکهای دیگر نمی توانند در مال شرکت تصرف کنند و همچنین است اگر یکی از آنان سفیه شود؛ یعنی مال خود را در کارهای بیهوده مصرف نماید.
- [آیت الله خوئی] اگر یکی از شریکها بمیرد یا دیوانه یا بیهوش شود، شریکهای دیگر نمیتوانند در مال شرکت تصرف کنند و همچنین است اگر یکی از آنان سفیه شود یعنی مال خود را در کارهای بیهوده مصرف نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر یکی از شریکها بمیرد، یا دیوانه یا بیهوش شود، شریکها دیگر نمیتوانند در مال شرکت تصرّف کنند، و همچنین است اگر یکی از آنان سفیه شود یعنی مال خود را بیهوده مصرف نماید.
- [آیت الله بروجردی] اگر یکی از شریکها بمیرد، یا دیوانه، یا بیهوش شود، شریکهای دیگر نمیتوانند در مال شرکت تصرف کنند و همچنین است اگر یکی از آنان سفیه شود؛ یعنی مال خود را در کارهای بیهوده مصرف نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر یکی از شریکها بمیرد، یا دیوانه یا بیهوش شود شریکهای دیگر نمیتوانند در مال شرکت تصرّف کنند، همچنین است اگر یکی از آنان سفیه یا مفلّس گردند. توضیح این دو اصطلاح در مسأله 2153 گذشت.
- [آیت الله بهجت] اگر یکی از شرکا بمیرد، یا دیوانه، یا بیهوش، یا سَفیه شود، یا حاکم شرع او را از تصرف در اموالش منع کند، شرکای دیگر نمیتوانند در مال شرکت تصرف کنند، ولی اصل شرکت و تقسیم سود به حال خود باقی است و وارث متوفی یا ولیّ شریک، در امور آن شرکت، جایگزین خواهد شد.