دیوانه
دیوانگی: نوعی بیماری روانی، که فرد مبتلا به آن، قادر به کنترل اعمال خود نیست. از آن در بسیاری از بابها؛ اعم از عبادات، عقود، ایقاعات و احکام سخن گفته‌اند.
تکلیف مال عاریه داده شده بعد از مرگ و یا دیوانه شدن عاریه دهنده چه می شود؟
هرگاه عاریه دهنده بمیرد باید چیزی را که عاریه شده به ورثه او بدهند و اگر عاریه دهنده دیوانه شود باید آن را به ولیّ او داد.
هرگاه عاریه دهنده بمیرد باید چیزی را که عاریه شده به ورثه او بدهند و اگر عاریه دهنده دیوانه شود باید آن را به ولیّ او داد.
پاسخ:
هرگاه عاریه دهنده بمیرد باید چیزی را که عاریه شده به ورثه او بدهند و اگر عاریه دهنده دیوانه شود باید آن را به ولیّ او داد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر عاریه دهنده و عاریه گیرنده در برگرداندن مال اختلاف نمایند حق با کدامیک می باشد؟
- آیا عاریه دهنده یا عاریه گیرنده می تواند هر زمانی که اراده کردند مال را پس بگیرد یا بازگرداند؟
- آیا رهن گذاشتن مال عاریه توسّط عاریه گیرنده بدون اذن عاریه دهنده یا عدم اذن او بعد از اطّلاع، صحیح است یا باطل؟
- آیا برای عاریه دادن باید شرایط خاصی در فرد عاریه دهنده باشد؟
- آیا اگر مالی نجسی را عاریه می دهد باید عاریه دهنده را از نجاست آن مطلع نماید؟
- اگر وکیل یا موکّل دیوانه شوند، تکلیف چیست؟
- آیا مال عاریه شده را می توان فروخت؟
- اگر مال عاریه داده شده تلف شود و مالک ادعا نماید که عاریه گیرنده افراط و تفریط نموده است ولی عاریه گیرنده خلاف آن را ادعا نمود،حرف کدام مقدم تر است؟
- الف) آیا برای نجات جان یک مسلمان، انسان می تواند عضوی از اعضای خود را به او هدیه کند، بدون این که هیچ خطر جانی متوجّه انسان دهنده عضو بوده باشد؟ ب) آیا دهنده عضو می تواند پولی در عوض دریافت نماید؟ ج) اگر احتمال آسیب و خطر کمتر از مرگ برای دهنده عضو در کار باشد آیا این اقدام جایز است در صورتی که با این کار مسلمانی را از مرگ نجات بدهد؟
- مخارج نگهداری مال عاریه ای بر عهده ی چه کسی می باشد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] دِینی نزد حاکم شرع ثابت شده، اما دسترسی به بدهکار نبوده است. حاکم شرع مالی از بدهکار را برای طلبکار توقیف کرده است، ولی شخص ثالثی مدّعی شده که مال معیّنِ توقیف شده ملک وی بوده که به عاریه و امانت نزد بدهکار بوده است و طلب کار مدعی است مال بدهکار بوده است. تکلیف چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] با توجه به این که بعد از مرگ، دیه حق وارث است، اگر فرد دهنده عضو تعهد کند که در صورت مرگ وی پزشک مربوطه در قبال پرداخت دیه مسؤولیتی ندارد آیا چنین تعهدی کفایت می کند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] ثلث میّت که نزد وصیّ میباشد بعد از مرگ وصیّ تکلیف ثلث چه میشود؟
- [سایر] بچه معلولی که ناتوانی جسمی دارد، ولی همه چیز را میفهمد، از نظر تکلیف و بعد از مرگ چگونه است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بچه نابالغ صدمه جانی به کسی می رساند. آیا ولیِّ آن بچه ضامن است یا نه؟ و همچنین اگر دیوانه صدمه ای بکسی بزند، تکلیف چیست؟
- [آیت الله بهجت] مردی مال متعلّق خمس را به زنش می بخشد. تکلیف خمس آن مال چیست؟ کدام یک باید آن را بپردازد؟
- [سایر] در اجاره به شرط تملیک، در صورت مرگ و یا محجور شدن طرفین، تکلیف ملک مورد معامله چیست؟ آیا پس از پرداخت کل اجاره، ملک به وراث میرسد؟
- [آیت الله سبحانی] پدرم مغازه ای را به صورت رهن به شخصی واگذار کرد. اکنون پس از مرگ پدر، از خالی نمودن مغازه خودداری می نماید. تکلیف وراث چیست؟
- [آیت الله سبحانی] کسی مال را به دیگری می دهد ولی پس از چند سال درخواست استرداد مال خود را می نماید و لکن گیرنده ادعای خرید نموده و دهنده ادعای بطلان معامله را می نماید آیا معامله صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] شخصی دو سال قبل از مرگ، تعادل فکری خود را از دست داده و قادر به حفظ و حساب و مصرف عقلایی مال خود نبوده است. تصرّف بستگان و نزدیکان و فرزندان او در مال او چه صورتی داشته است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مال غصبی را با اطلاع از غصب بودن عاریه کند و در دست او از بین برود، مالک می تواند عوض مال را از او بگیرد و اگر به او دسترسی پیدا نکند از کسی که مال را غصب کرده مطالبه کند و همچنین عوض استفاده هایی را که عاریه کننده برده باید بدهد و در صورتی که نمی دانسته است آن مال غصبی است اگر مالک خسارت مال یا منافع آن را بگیرد او می تواند آنچه را به مالک داده از عاریه دهنده غاصب بگیرد، البته این در صورتی است که عاریه دهنده شرط ضمان نکرده باشد و چیز عاریت شده از جنس طلا و نقره نباشد.
- دیوانه و بچه نابالغ نمی توانند مال خود را عاریه دهند اما اگر ولی اجازه دهد و این کار به نفع آنها باشد مانعی ندارد.
- هرگاه چیزی را که عاریه کرده با اجازه صاحب آن به دیگری عاریه دهد، چنانچه عاریه کننده اول بمیرد یا دیوانه شود و صاحب اصلی زنده باشد عاریه دوم باطل نمی شود.
- (عاریه) را به دو صورت می توان انجام داد نخست این که برای آن صیغه فارسی یا عربی بخواند، مثلاً بگوید: (من این مال را به تو عاریه می دهم) و او هم قبول کند; دیگر این که بدون خواندن صیغه، مال مورد نظر را به قصد عاریه در اختیار دیگری بگذارد، او هم به آن قصد بگیرد.
- هرگاه پسر بزرگتر در موقع مرگ پدر یا مادر نابالغ یا دیوانه بوده، هروقت بالغ و عاقل شود باید نماز و روزه پدر یا مادر را قضا نماید.
- هرگاه چیزی را که به عاریت گرفته تلف شود ضامن نیست، مگر این که در حفظ آن کوتاهی کرده باشد. همچنین اگر عاریه دهنده شرط ضمان کرده باشد، یا چیزی را که عاریه کرده طلا و نقره یا زینت آلات ساخته شده از آنها باشد، در این دو صورت نیز اگر تلف شود باید عوض آن را بدهد.
- هرگاه بعداً معلوم شود چیزی را که عاریه کرده غصبی است باید آن را به صاحبش برساند و اگر صاحبش را نمی شناسد مطابق دستور مجهول المالک عمل کند و در هر حال نمی تواند آن را به عاریه دهنده بازگرداند.
- چیزی را که منفعتش مال انسان است، مثلاً آن را اجاره کرده، می توان عاریه داد، به شرط این که حق واگذاری به دیگری داشته باشد.
- هرگاه انسان مال خود را در اختیار دیگری بگذارد که از آن استفاده کند، و چیزی هم از او نگیرد، آن را (عاریه) گویند.
- عاریه دادن چیز غصبی و چیزی که مال انسان است ولی منفعت آن به دیگری واگذار شده صحیح نیست، مگر اینکه صاحب حق راضی شود و اجازه دهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر عاریه دهنده طوری شود که شرعاً نتواند در مال خود تصّرف کند مثلاً دیوانه شود ؛ عاریه کننده باید مالی را که عاریه کرده به ولیّ او بدهد .
- [آیت الله سبحانی] اگر عاریه دهنده طوری شود که شرعاً نتواند در مال خود تصرف کند مثلاً دیوانه شود; عاریه کننده باید مالی را که عاریه کرده به ولی او بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر عاریه دهنده طوری شود که شرعاً نتواند در مال خود تصرف کند مثلا دیوانه شود، عاریه کننده باید مالی را که عاریه کرده به ولیّ او بدهد.
- [آیت الله بروجردی] اگر عاریه دهنده طوری شود که شرعاً نتواند در مال خود تصرف کند، مثلاً دیوانه شود عاریه کننده باید مالی را که عاریه کرده به ولی او بدهد.
- [آیت الله مظاهری] اگر عاریه دهنده بمیرد، یا دیوانه و یا مفلس شود، عقد عاریه به هم میخورد و عاریه کننده باید مال را فوراً به ورثه یا ولیّ او برگرداند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر عاریه دهنده طوری شود که شرعاً نتواند در مال خود تصرف کند مثلاً دیوانه شود، عاریه کننده باید مالی را که عاریه کرده به ولی او بدهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر عاریه دهنده طوری شود که شرعا نتواند در مال خود تصرف کند مثلا دیوانه شود؛ عاریه کننده باید مالی را که عاریه کرده به ولی او بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر عاریه دهنده طوری شود که شرعا نتواند در مال خود تصرف کند مثلا دیوانه شود وظیفه عاریه کننده همان است که در مساله گذشت
- [امام خمینی] اگر عاریه دهنده طوری شود که شرعاً نتواند در مال خود تصرف کند مثلًا دیوانه شود، عاریهکننده باید مالی را که عاریه کرده به ولیّ او بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر عاریه دهنده به گونهای شود که شرعاً نتواند در مال خود تصرّف کند مثلاً دیوانه شود عاریه کننده باید مالی را که عاریه کرده به ولیّ او بدهد.