تصرف
به هر کار ارادی در یک مال که داراى اثر شرعى است تصرف در آن مال گفته میشود.
محجورین کسانی هستند که حق تصرف در مال خود را ندارند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر کسی،مال دیگری را تخریب، یا تصرّف غیر قانونی، یا غصب نماید نظر حضرتعالی در مورد منافع کاری که به خاطر ترمیم مال تخریب شده، یا تصرّف غیر قانونی، یا غصب از بین رفته، و مالک از آن منتفع نشده چیست؟
- یکی از ورثه بدون اجازه سایرین، بر روی خانه ای که متعلق به همه آنان بوده، طبقه دیگری ساخته است. آیا چون در مال مشاع تصرف کرده، سایر ورثه هم، در طبقه دوم حقی دارند یا مال خود اوست؟
- آیا اگر یکی از شریک ها بمیرد یا دیوانه یا سفیه شود، شریک های دیگر می توانند در مال شرکت تصرّف کنند؟
- تصرف در مال الارث قبل از پرداختن سهم سایر وراث هرچند به اندازه سهم الارث خود یا کمتر چه حکمی دارد؟
- تصرف در مال الارث قبل از پرداختن سهم سایر وراث هرچند به اندازه سهم الارث خود یا کمتر چه حکمی دارد؟
- اگر وکیل در نگهداری اموالی که در اختیار اوست کوتاهی کند، یا غیر از آن تصرفی که به او اجازه داده شده تصرّف دیگری بنماید و آن مال از بین برود یا ناقص شود، تکلیف چیست؟
- آیا نوع تصرّف آب و زمین موقوفه ای که شخصی آن را اجاره کرده است، تصرّف خاصّ و معینی می باشد؟
- چنانچه شهرداری زمینی را تصرف کرده باشد و طبق رای دادگاه موظف به پرداخت قیمت روز باشد، لطفا بفرمائید: 1- درصورت صعود و نزول فاحش قیمت از زمان صدور حکم تا اجرای آن؛ آیا قیمت روز باید پرداخت شود یا اعلی القیم؟ 2- آیا برای ایام تصرف(زمان تصرف تا صدور حکم و زمان صدور حکم تا اجرای آن)اجاره نیز قابل مطالبه است؟
- هرگاه پس از صدور حکم موت شخص مفقودالاثر و تقسیم ترکه بین ورثه، مفقودالاثر پیدا شود تکلیف ورثه نسبت به عین مال و منافع مستوفات و منافع غیر مستوفات چیست؟ و اموالی که در مدّت تصرّف از بین رفته است چه حکمی دارد؟
- فردی اینگونه وصیت کرده که " وصیت می کنم بعد از مرگم سه دانگ از منزلم را به پسرم و سه دانگ به دخترم بدهید و لازم به ذکراست همه را واگذار کردم در مقابل مال الصلح مبلغ هزار تومان مشروط به اینکه تا عمر دارم خودم حق تصرف و فسخ داشته باشم." آیا این وصیت صحیح است؟ اگر نیست به چه صورت بنویسیم؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آیا تصرّف و تملّک مال ناصبی جایز است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مال یا وجه نقدی برای انجام امری در اختیار امینی قرار داده شده است در فرض اینکه امین در مال و یا وجه مذکور بدون اذن مودّع تصرّف و آن را بابت بدهی و دین خویش به طلبکار خود بدهد، آیا گیرنده (طلبکار) می تواند به عنوان مال و طلب خویش در مال و وجه مزبور تصرّف و تملّک کند؟
- [آیت الله بهجت] آیا می توان با اذن حاکم شرع در مال مجهول المالک تصرّف نمود؟
- [آیت الله بهجت] آیا تصرف در مال و پول والدین بدون اجازه آنان حکم سرقت و غصب را دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا میتوان خمس را جدا کرد و در بقیه مال تصرّف نمود؟
- [آیت الله سبحانی] کسی که به نسیان شدید مبتلا گردیده ، اولاد در تصرف مال او چه وظیفه ای دارند؟
- [آیت الله بهجت] حکم صله رحم و تصرف در مال و غذای حرام اقوام چیست؟
- [آیت الله بهجت] آیا فرزند ارشد خانواده حق تصرف در مال ورثه را دارد؟
- [آیت الله خوئی] کسی بچه صغیر دارد و کار میکند مزد میگیرد آیا پدر و مادر در مال آن میتوانند تصرف نمایند؟
- [آیت الله اردبیلی] وقتی که مجتهد یا وکیل او در دسترس ما نیست و سال خمسی ما فرارسیده و لازم است که در اموال خود تصرّف کنیم، آیا میتوانیم بدون جدا کردن خمس، در بقیه مال تصرّف کنیم؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر زکات را از خود مال جدا کند می تواند در بقیه آن تصرف نماید و اگر از مال دیگری کنار بگذارد می تواند در تمام آن مال تصرف کند.
- انسان تا خمس مال را ندهد نمی تواند در آن تصرف کند و نیت دادن خمس به تنهایی کافی نیست، همچنین نمی تواند خمس را به ذمه بگیرد و در مال تصرف کند و چنانچه تصرف کند کار حرامی کرده و اگر آن مال تلف شود باید خمس آن را بدهد.
- اگر وکیل در نگهداری اموالی که در اختیار اوست کوتاهی کند، یا غیر از آن تصرفی که به او اجازه داده شده تصرف دیگری بنماید و آن مال از بین برود یا ناقص شود، ضامن است، ولی اگر بعد از آن تصرف، مال باقی باشد و در آن تصرفاتی را که اجازه داده بکند آن تصرف صحیح است.
- (دیوانه) و (سفیه) یعنی کسی که مال خود را بیهوده مصرف می کند و توانایی بر نگهداری و معامله ندارد، حق ندارند در مال خود تصرف کنند بلکه باید زیر نظر ولی آنها باشد.
- جاعل باید بالغ و عاقل باشد و از روی اراده و اختیار قرارداد ببندد و شرعاً بتواند در مال خود تصرف کند، بنابراین جعاله آدم سفیهی که مال خود را بیهوده مصرف می کند صحیح نیست.
- هرگاه یکی از شریک ها بمیرد یا دیوانه یا سفیه شود شریک های دیگر نمی توانند در مال شرکت تصرف کنند، ولی بیهوشی موقت تأثیری ندارد.
- انسان مالی را می تواند رهن بگذارد که شرعاً بتواند در آن تصرف کند و اگر مال شخص دیگری را رهن بگذارد صحیح نیست، مگر این که صاحب مال اجازه دهد و اگر صاحب مال به طلبکار بگوید: (من این مال را در مقابل بدهی فلان کس رهن گذاردم) و او (قبول کند) صحیح است.
- کسی که بدهکار خمس است اگر با حاکم شرع (با در نظر گرفتن مصلحت مستحقین) مصالحه و دستگردان کند می تواند در تمام مال تصرف نماید و اگر بعد از آن منافعی از آن مال به دست آید مال خود اوست.
- انسان نمی تواند در مالی که یقین دارد خمسش را نداده اند تصرف کند، ولی در مال کسی که شک دارد خمس آن داده شده یا نه، تصرف جایز است و قبول بخشش و معامله یا شرکت در میهمانی چنین کسی اشکال ندارد و تفحص و جستجو لازم نیست.
- کسی که با دیگری شریک است و می داند شریکش خمس درآمد خود را نمی دهد، ادامه شرکت برای او جایز نیست و تصرف در مال شرکت بعد از تعلق خمس برای هر دو حرام است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] اگر زکات را از خود مال کنار بگذارد، میتواند در بقیه آن تصرف کند. و اگر از مال دیگرش کنار بگذارد، میتواند در تمام مال تصرف نماید.
- [آیت الله سیستانی] اگر زکات را از خود مال کنار بگذارد ، میتواند در بقیه آن تصرّف کند ، و نیز اگر از مال دیگرش کنار بگذارد ، میتواند در تمام مال تصرّف نماید .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر زکات را از خود مال کنار بگذارد، میتواند در بقیّه آن تصرّف کند و اگر از مال دیگرش کنار بگذارد، میتواند در تمام مال تصرّف نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زکاْ را ازخود مال کنار بگذارد، میتواند در بقیّه آن تصرّف کند، و اگر از مال دیگرش کنار بگذارد، میتواند در تمام مال تصرّف نماید.
- [امام خمینی] اگر زکات را از خود مال کنار بگذرد می تواند در بقیه آن تصرف کند واگر از مال دیگرش کنار بگذارد می تواند در تمام مال تصرف نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر زکات را از خود مال کنار بگذارد می تواند در بقیه ان مال تصرف کند و اگر از مال دیگرش کنار بگذارد می تواند در تمام مال تصرف نماید
- [آیت الله اردبیلی] اگر زکات را از خودِ مال کنار بگذارد، میتواند در بقیّه آن تصرّف کند و اگر قیمت آن را کنار بگذارد، میتواند در تمام مال تصرّف نماید.
- [آیت الله جوادی آملی] .داد و ستد مال دیگری بدون اجازه او باطل است و تصرّف در مال غصبی, حرام است, هرچند تصرّف کننده آگاه، خودش غصب نکرده باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر تمام شریکها از اجازهای که به تصرّف در مال یکدیگر دادهاند برگردند، هیچ کدام نمیتوانند در مال شرکت تصرّف کنند و اگر یکی از آنان از اجازه خود برگردد، شریکهای دیگر حقّ تصرّف ندارند، ولی کسی که از اجازه خود برگشته، میتواند در مال شرکت تصرّف کند.
- [آیت الله مظاهری] دیوانه و سفیه یعنی کسی که مال خود را در کارهای بیهوده مصرف میکند، ولو حاکم شرع او را از تصرّف در اموالش جلوگیری نکرده باشد، نمیتوانند در مال خود تصرّف نمایند، و محجور نیز نمیتواند در مال خود تصرّف کند، و محجور کسی است که حاکم شرع او را به واسطه ورشکستگی از تصرّف در اموالش جلوگیری کرده است.